Niyazova n. A, Ximmataliyev d. O

Kompyuter tizimining tarkibiy qismlari. 
Kompyuter tizimining arxitekturasi 
Hisoblash va mantiqiy 
imkoniyatlar 
Uskuna 
Dasturiy ta'minot 
B
uyruq
lar
ti
zim
i 
Ma'
lum
ot 
for
matlar
i 
Ope
ra
tsi
on
algor
itm
la
ri
B
az
a tuzili
shi
Xotira
Ta
shqi qur
ilm
ala
r 
bil
an o'z
aro a
loq
a
B
oshqa
ruv 
tamoyil
lar
i 
Ope
ra
tsi
on ti
zim
lar
Da
sturlash 
ti
zim
lar
i 
Ilova
da
sturlar
i 

---

14 
Kompyuter tizimini bir butun sifatida ko'rib chiqadigan bo’lsak, u quyidagi 
tarkibiy qismlardan iborat. 
1. Asosiy qismlari bo'lgan kompyuter texnikasi kompyuter buyruqlarini 
(ko'rsatmalarini) bajaradigan markaziy protsessor birligi (CPU); ma'lumotlar va 
dasturlarni xotirada saqlash; kompyuterga ma'lumot kiritish va inson 
foydalanuvchisi yoki boshqa dasturlar tomonidan qabul qilingan shaklda 
dasturlarning natijalarini chiqarishni ta'minlovchi kirish-chiqish qurilmalari yoki 
tashqi qurilmalar. 
2. Operatsion tizim-turli xil dasturlar va foydalanuvchilar tomonidan kompyuter 
texnikasidan foydalanishni boshqaruvchi dastur. 
3. Ilova dasturiy ta'minoti-turli sinflarni yechishga mo'ljallangan dasturlar. 
Bularga, xususan, dasturlarni C++ kabi dasturlash tillaridan mashina kodiga 
(buyruqlar) tarjima qiladigan kompilyatorlar kiradi; ma'lumotlar bazasini 
boshqarish tizimlari (DBMS); grafik kutubxonalar; o'yin dasturlari; ofis dasturlari. 
Ilova dasturlari operatsion tizim bilan solishtirganda keyingi, yuqori darajani 
tashkil qiladi va kompyuterda turli xil amaliy va kundalik vazifalarni hal qilishga 
imkon beradi. 
4. Foydalanuvchilar-odamlar va boshqa kompyuterlar, istalgan foydalanuvchi 
aslida kompyuterda ishlash jarayonida hisoblash tizimining bir qismiga aylanadi. 
Kompyuterlarni xotirasining hajmi, bir sekundda bajaradigan amallar tezligi, 
ma’lumotlarning razryad to`rida (yacheykalarda) tasvirlanishiga qarab besh 
guruhga bo`lish mumkin: 
 super kompyuterlar (Super Computer); 
 katta kompyuterlar (Manframe Computer); 
 mini kompyuterlar (Minicomputer); 
 shaxsiy kompyuterlar (PC-Personal Computer); 
 bloknot kompyuterlar (Notebook).