Niyazova n. A, Ximmataliyev d. O

CD–R (CD-Recordable). U CD-ROM ga o`xshash bo`lib, diskning o`lchami 
va yozish formati bir xil. Bu kompak diskka faqat bir marta yoziladi va cheksiz 
marta o`qiladi. Berilganlarni yozish uchun maxsus dasturi ta’minotdan 
foydalaniladi. 

---

24 
CD–RW (CD-ReWritable). Bu diskga ma’lumotlarni ko`p marotaba yozish 
mumkin bo`lib, shu bilan birga uning bo`sh joyiga boshqa ma’lumotni ham yozish 
mumkin. Bundan tashqari diksga to`liq qayta ma’lumot yozish mumkin bo`lib, 
undagi avvalgi ma’lumotlar yo`qotiladi. Bunda ham xuddi CD–R dagidek 
ma’lumotlarni yozish uchun maxsus dastur kerak. 
DVD (Digital Video Disk)-diskdagi raqamli video yozuvlarni o`qish uchun 
mo`ljallangan qurilma. DVD–disklar CD-ROM ga o`xshash bo`lib, lekin DVD–
diskning bir tomoniga 4,7 Gbaytgacha, ikkala tomoniga esa 9,4 Gbayigacha 
ma’lumot yozish mumkin. Agar ikki sloyli DVD–disk ishlatilsa, u holda uning bir 
tomoniga 8,5 Gbaytgacha, mos ravishda ikkala tomoniga 17 Gbaytgacha ma’lumot 
yozish mumkin bo`ladi. DVD–disklarga ma’lumotlarni qayta yozish mumkin. 
Monitor-bu chiqarish qurilmasi bo`lib, kompyuterda matnli 
va grafikli ma’lumotlarni tasvirlash uchun xizmat qiladi. 
Monitorlar rangli va rangsiz bo`ladi. Foydalanuvchilarning nuqtai 
nazariga 
ko`ra, 
monitorlarning 
asosiy 
xarakteristikalari 
quyidagilar hisoblanadi: 
– dioganal bo`yicha o`lchami; 
– tasvirlash qobilyati; 
– regeneratsiya chastotasi. 
Monitor o`lchami. Monitor ekrani dioganal bo`yicha dyumlarda hisoblanadi. 
O`lchamlar 9 dyumdan (23 sm) to 42 dyum (106 sm) orasida o`zgaradi. Ekran 
qancha katta bo`lsa, monitor shuncha qimmat bo`ladi. Hozirda 14, 15, 17, 19 va 21 
dyumlilar keng tarqalgan. Katta o`lchamdagi monitorlarni nashiryotda va grafik 
ishlarda ishlatish qulay bo`lib, ekranda tasvirning barcha detallairni yaqqol 
ko`rinadi. 
Tasvirlash qobilyati. Tasvirlash qobilyati ekranning gorizontali va vertikalidagi 
nuqtalar soni bilan beriladi. Ya’ni, tasvirlarni hosil qilishda ularni hosil qiluvchi 
piksellar (nuqtalar) o`lchovining katta–kichikligidir. “Tasvirlash qobilyati 
800x600” ifodasi, monitor 600 ta gorizontal qatorning har birida 800 tadan 
nuqtalarni tasvirlashi mumkinligini anglatadi. Quyidagi tasvirlash qobilyati 
1.5-rasm 

---

25 
rejimlari standart hisoblanadi: 800x600, 1024x786, 1152x864 va yuqori. 
Monitorning bu xususiyati ekran nuqtalarining o`chovlari bilan aniqlanadi. 
Tasvirlash qobilyati 800x600 ga teng bo`lgan monitorlarda yaxshi tasvir piksel 
0,31 mm ga, 1024x786 ga teng bo`lgan monitorlarda esa piksel 0,28 yoki 0,25 mm 
ga teng bo`lishi kerak. Tasvirlash qobilyati qancha katta bo`lsa shuncha tasvir sifati 
oshadi. Monitorning tez ishlashi uning adapteriga bog`liq bo`ladi. Matn rejimida 
monitorlar nisbatan tez ishlasada, grafik rejimda u sekinroq ishlaydi. 
Regeneratsiya chastotasi. U monitor tasvirini ekranda necha sekunda to`liq 
namoyish etishini ko`rsatadi. Regeneratsiya chastotasi gerslarda (Гц) o`lchanadi. 
Chastota qancha katta bo`lsa, shuncha ko`p ishlash mumkin va ko`z kam 
charchaydi. Bu parametr videoadapter xarakteristikasiga ham bog`liqdir.