Niyazova n. A, Ximmataliyev d. O

Periferik qurilmalar. 
Kompyuterning tashqi dunyo bilan o'zaro aloqasi uchun moslamalar shaxsiy 
kompyuterning periferik qurilmalari deyiladi. Umuman olganda, "periferik 
qurilmalar" atamasi prosessor va RAM dan tashqari kompyuterning barcha 
qurilmalarini birlashtiradi. 
Periferik qurilmalarni shartli ravishda ikki toifaga bo'lish mumkin: ichki va 
tashqi. Ichki qurilmalar kompyuter qutisiga o'rnatilgan. Tashqi qurilmalar 
kirish/chiqish portlariga ulanadi. Har bir ichki qurilmada boshqarish moslamasi 
mavjud. 

---

28 
Tashqi qurilmalar uchun ushbu funksiya ushbu qurilma ulangan port 
boshqaruvchisi tomonidan amalga oshiriladi. Ichki va tashqi atrof-muhit o'rtasida 
boshqa fundamental farqlar yo'q. 
Periferik qurilmalar foydalanuvchilarga kompyuter tizimidan qulay 
foydalanishni ta'minlaydi. 
Raqamli va grafik planshet-Raqamli bu ixtisoslashtirilgan tashqi grafik kiritish 
moslamasidir. Bu kompyuterga ikki o'lchovli (shu jumladan kulrang rangda) yoki 
uch o'lchovli (3D raqamlashtiruvchi) tasvirlarni kiritishni ta'minlovchi kodlovchi 
qurilma. Eng oddiy raqamlovchi grafik bu planshet. 
Raqamlashtiruvchilarning asosiy murojatlari: 

Geografik axborot tizimlari (GIS) bilan ishlash uchun geografik xaritalarni 
raqamlashtirish; 

muhandislik dizayni, prototiplash va teskari muhandislik; 

ilmiy vizualizatsiya; 

animatsiya va boshqalar. 
Raqamli tasvirga ilova qo'yilgan planshetning joylashuvi ko'rsatilgan 
qatlamdan iborat. Raqamli o'lchagichning ishlash printsipi planshetning bosilgan 
o'tkazgichlarining ortogonal panjarasidan foydalanib, sensor bilan maxsus 
markerni joylashuvini ro'yxatdan o'tkazishga asoslangan. Raqamli tekshirgich 
simni panjara bo'ylab pulslarni yuboradi. Ikkita shunday signalni olgach, 
nazoratchi ularni kompyuterga uzatiladigan koordinatalarga aylantiradi, bu esa 
ushbu ma'lumotni monitor ekranidagi nuqta koordinatalariga aylantiradi. Dasturiy-
grafik muharrirlari ko'rsatgichni dasturlashtiriladigan tugmachalar bilan maxsus 
vosita sifatida (cho'tka, qalam, silgi va boshqalar) idrok etadilar. Har xil SAPR 
tizimlari uchun professional raqamlashtiruvchilar A0 va A+o'lchamlariga ega.