Niyazova n. A, Ximmataliyev d. O

 
MUHOKAMA UCHUN SAVOLLAR. 
 
1. 
Matlab tizimi haqida nimalarni bilasiz? 
2. 
MathCad tizimining qanday imkoniyatlari mavjud? 
3. 
MathCad tizimini qo’llash sohalarda qo’llaniladi? 
4. 
M-fayl nima? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

124 
V-BOB. AXBOROT TIZIMLARI 
 
5.1-§. Qurilishda axborot tizimlari 
Axborot texnologiyalari" tushunchasi "axborot tizimi" tushunchasi bilan 
chambarchas bog'liq. 
Tizimning ko'plab ta'riflari mavjud. Masalan, tizim umumiy maqsadni 
amalga oshirish uchun birlashtirilgan, atrof-muhitdan ajratilgan, o'zaro bog'liq 
bo'lgan elementlar (ob'ektlar) majmui sifatida ko'rib chiqiladi. Keng ma'noda 
tizimni 
talqin 
qilish 
avtomatlashtirish, 
informatika 
va 
kompyuter 
texnologiyalarining terminologik lug'atini beradi. Tizim atrof-muhit sharoitlarini 
hisobga olgan holda ma'lum bir umumiy maqsadga bo'ysunadigan o'zaro bog'liq 
ob'ektlar to'plami. Tizim elementlarining buyurtma to'plami va ularning o'zaro 
aloqalari bu tizimning tuzilishidir. 
Tizimning tuzilishi va mavjud ta'riflarini tahlil qilib, quyidagi asosiy tarkibiy 
qismlarni ajratib olishimiz mumkin: 1) tizim-bu tartiblangan elementlarning 
to'plami; 2) tizim elementlari bir-biri bilan o'zaro bog'langan va ushbu tizim 
doirasida, uning quyi tizimlari sifatida o'zaro aloqada bo'lgan; 3) tizim umuman 
olganda u tomonidan o'rnatilgan funksiyani bajaradi, uni alohida element 
funksiyasiga kamaytirib bo'lmaydi; 4) tizim elementlari tizim ichida bir-biri bilan 
o'zaro ta'sirlashishi, shuningdek tashqi muhit bilan mustaqil ravishda shug'ullanishi 
va ayni paytda ularning tarkibini yoki ichki tuzilishini o'zgartirishi mumkin. 
Axborot tizimi (AT), professor Andriashin boshchiligidagi olimlarning 
fikriga ko'ra, atrof-muhit bo'lib, uning tarkibiy qismlari kompyuterlar, kompyuter 
tarmoqlari, dasturiy mahsulotlar, ma'lumotlar bazalari, odamlar va boshqalar 
hisoblanadi. Axborot tizimining asosiy maqsadi qaror qabul qilish uchun zarur 
bo'lgan yakuniy ma'lumotlarni saqlash, qayta ishlash va uzatishni tashkil etishdir. 
Axborot tizimi inson-kompyuter ma'lumotlarini qayta ishlash tizimidir. 
Axborot texnologiyalari bu operatsiyalarni bajarish uchun aniq tartibga 
solingan qoidalardan iborat bo'lgan axborot bilan ishlash jarayoni. Axborot 

---

125 
texnologiyalarining asosiy maqsadi foydalanuvchi uchun zarur bo'lgan 
ma'lumotlarni ishlab chiqarishdir. 
Axborot tizimi funksiyalarini bajarish unga yo'naltirilgan axborot 
texnologiyalarini bilmasdan amalga oshirilmaydi. 
Zamonaviy axborot tizimi-bu axborotning hayotiy siklini qo'llab-
quvvatlashga yo'naltirilgan va jarayonning uchta asosiy tarkibiy qismini o'z ichiga 
olgan axborot texnologiyalarining to'plamidir: ma'lumotlarni qayta ishlash, 
boshqarish, axborotni boshqarish va bilimlarni boshqarish.