Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti maxsus sirtqi bo

Band shudgor. Bunday shudgor yozning birinchi yarmida ekinlar bilan band

 qilinadi. Band  shudgor  asosan  kuzi  issiq  va  uzoq  bo’ladigan,  yog’in  ye

tarli  miqdorda  tushadigan tumanlarda tarqalgan. Band  shudgor  qator  orala

ri  ishlanadigan  va  yoppasiga  ekin  ekiladigan  shudgorga bo’linadi.  Bund  

shudgor,  O’zbekistonda  ekish  muddatlariga  qarab  ertagi,  o’rtagi,  kech ba

horgi  xillariga  bo’linadi.  Ekin  bilan  band  qilinadigan  erta  bahorgi  shud

gorga  no’xat, maxsar,  kungaboqar,  xashaki  no’xat  ekiladi.  Maxsar  va  xa

shaki  no’xatlarning  kuzda  

1. Shudgor,shudgor turlari va ularni amalga oshirish  tizimi.  

2. Lalmikorlikda toza shudgor-almashlab ekishning asosiy elementi.  

3. Band shudgor, uni o’tkazish sharoitlari va yetishtiriladigan ekinlar.  

Yerlarni ishlash sonini kamaytirish  va   uning ahamiyati ekiladiganlari  eng  

samaralidir.  O’rta  bahorgi  band  shudgorga  oqjo’xori,  so’dan  o’ti,  

kungaboqar,  ba’zi  joylarda  makkajo’xori,  oqjo’xori,  poliz  ekinlari, kunjut

,  kungaboqar ekiladi. Band  shudgorli  yerni  ekin  ekishgacha  va  ekin  ekis

h  oldidin  ishlashga  qo’yidagi agrotexnika tadbirlari kiradi: erta va o’rta bah

orgi  band shudgor uchun  mo’ljallangan  yerlar kuzda  haydaladi.Ekin ekish 

 oldidan  bu  shudgor  6-8  sm  chuqurlikda  kultivasiya  qilinadi.  

---

Kech bahorgi shudgor bahorda- aprel oyining boshlarida haydaladi va ekin e

kish oldida yer otvalsiz plugda 16/18 sm chuqurlikda qayta haydaladi va bir 

yo’la mola bostiriladi.  

Yaxlit shudgor qator oralari tor qilib (12/15 sm) ekiladigan ekinlar bilan       

band qilinadi. O’zbekistonda  bu  turdagi  shudgorga  pichan  va  ko’kat  oziq

a  uchun  bir  yillik          o’simliklar  (javdar,  suli,  arpa  va  ular  bilan  arala

shtirib  xashaki  no’xat,  so’dan  o’ti)  ekiladi.  Sideratlar ekilgan shudgor ha

m band shudgorga kiradi. Unga asosan dukkakli o’simliklar ekiladi. Ular to’

plagan  yashil  massalar  tuproqni  azot  va  organik  moddalar  bilan  boyitis

h  hisobiga unumdorligini  oshirish  uchun  tuproq  bilan  birga  haydab  yub

oriladi.  O’zbekiston  sharoitida sug’oriladigan tumanlarda sideratlar kuzda g

’o’za va sholi ekinlari orasiga yoki ulardan keyin ekiladigan oraliq ekin sifati

da qo’llanilishi mumkin. Oraliq ekinlar yerlarning agromeliorativ holatini ya

xshilash va unumdorligini oshirish, barcha  mikrobiologik  jarayonlarni  jada

llashtiruvchi  omillardan  hisoblanadi.  Oraliq  ekinlar tuproqqa qo’shib hayd

ab yuborilganda yerda gumus miqdorini oshiradi, tuproqlarni oziqa va suv  re

jimlari  yaxshilanadi.  Sideratlar  sho’r  yuvish  samaradorligini  oshiradi  va 

 tuproqni sho’rlanishini oldini oladi.