Nizomiynomidagi toshkentdavlatpedagogikauniversiteti pedagogikavapsixologiyafakulteti

Kurs ishining maqsadi:Abort jarayonidan so’ng kuzatiladigan psixoemotsional holatlarni o’rganish.
Kurs ishining predmeti:

1. 
   BOB. Abort amaliyotining tibbiyot sohaiga kirib kelishi.
   
   1. 
      Jahon hamjamiyatida abort holatining kuzatilishi
      

Abort (lotincha: abortus – bola tashlash) – ayollarda homiladorlikning dastlabki 28 haftasida bachadondan homila tushishi, 28 haftadan ilgari tugʻilgan bola yashamaydi. Abort erta (homiladorlikning 12 haftasi ichida kerakli davo choralari koʻrilmaganda bola tushishi) va kechikib (13 – 27 hafta ichida bola tushishi) sodir boʻlishi mumkin. Abort sun’iy va gʻayriixtiyoriy Abortga boʻlinadi. Sun’iy Abort (bola tushirish) ayolning oʻz istagi yoki sogʻligʻiga qarab homiladorlikning 12-haftasiga qadar, tibbiy sabablarga koʻra esa bundan kechroq muddatlarda tugʻruqxonalarda oʻtkaziladi. Gʻayriixtiyoriy Abort (bola tashlash) sabablari: 1) oʻtkir va yuqumli kasalliklar, mas, terlama, bezgak, brutsellyoz, zaxm va boshqa; 2) ona bilan homila qoni rezus faktorint mos kelmasligi (ona qonida rezus faktor manfiy, homilada esa musbat boʻlishi); 3) umumiy kasalliklar (yurak, qon tomirlari, oʻpka va nafas a’zolari, buyrak, endokrin bez kasalliklari); 4) jinsiy a’zo kasalliklari (tuxumdon faoliyatining buzilishi); bunda sariq 5tana gormoni kam ishlanib chiqib, bachadon muskullarini qisqartiruvchi omillar, jumladan follikulin kuchayib ketadi, natijada Abort roʻy beradi; 5) ichki jinsiy a’zolarning turli sabablar bilan yalligʻlanishi; 6) ayol tanosil a’zosining yetarli rivojlanmaganligi (infantilizm); 7) turli shikastlar (homiladorlik vaqtida yiqilish, ogʻir yuk koʻtarish, lat yeyish va hokazo); homiladorning biror narsadan qattiq qoʻrqishi, hayajonlanishi. Gʻayriixtiyoriy Abort homilaning bachadondan koʻchish darajasiga qarab turlicha boʻladi. Abort xavfi tugʻilganda bel ogʻrib, jinsiy a’zodan bir oz qon keladi, bachadon homila muddatiga nomuvofiq kattalashadi; toʻgʻri davo qilinsa, homiladorlikni saqlab qolish mumkin. Boshlanayotgan Abortda ogʻriq sezilib, qon keladi, bachadon taranglashib; bunda ham homila tirik boʻlsa, homiladorlikni saqlab qolish mumkin. Jadallashgan Abortda laxta-laxta qon keladi, bachadon taranglashadi, qisqaradi. Chala abortda homila butun chiqmay, uning koʻchmagan qismlari bachadon ichida qolib, qon koʻp ketadi, bachadon homiladorlik muddatiga nisbatan kichik boʻladi. Toʻliq abort homila butun tushadi; shunga koʻra qon kelishi tez toʻxtaydi, bachadon kichrayadi. Homila nobud boʻlib, bachadon qisqarishi juda sust borsa, homilaning ajralishi va tushishi uzoq choʻziladi. Bunday hollarda bachadondan uzoq vaqtgacha qon ketadi . Ba’zan homila bachadon devoridan koʻchadi-yu, lekin bachadon boʻyni kanalining tashqi teshigi yopiq boʻlsa, boʻyin kanalida toʻxtab qoladi (bachadon boʻyniga bola tushishi). Ba’zan homila nobud boʻlsa ham (bachadon qisqarmasa) tushmaydi. Atrofidagi suv shimilib, oʻzi bujmayib, moʻmiyosimon boʻlib qoladi . Abortga infeksiya sabab boʻlganda, infeksiya homilani zararlab, bachadon va boshqa jinsiy a’zolar hamda qorin pardasi yalligʻlanadi, homiladorning isitmasi koʻtariladi. Septik abortda esa mikroblar ona organizmiga qon orqali tarqaladi, bemorning ahvoli ogʻir boʻladi; oʻz vaqtida chora koʻrilmasa, ona nobud boʻlishi mumkin.Oʻzbekistonda kasalxonalardan tashqarida abort qilish taqiqlanadi va jinoyat hisoblanadi. Ayolni abortgaga majbur etgan shaxslar ham jinoiy javobgarlikka tortiladi. Abortning kelib chiqish sabablariga qarab yuqumsiz, yuqumli va invazion turlari bor. Homiladorlikning dastlabki haftalarida abort sodir bo'lishi mumkin, ammo ayol homiladorligini bilmasligi mumkin. Homiladorlikning uzilishi ayol tanasining gormonal va immun tizimlari uchun jiddiy stressdir. Hayz ko'rishning kechikishidan oldin homiladorlikning muvaffaqiyatsizligi (abort) odatda homiladorlikning eng boshida embrion hujayralarini endometriyal bo'shliqqa joylashtirish jarayonining buzilishi tufayli yuzaga keladi. Bunday muvaffaqiyatsizlik bilan hayz ko'rish biroz kechikish yoki o'z vaqtida sodir bo'ladi, shuning uchun ayolning tushishi yoki yo'qligini tushunish qiyin. Shu bilan birga, ayol ko'pincha oddiy premenstruel sindromning alomatlari sifatida paydo bo'lishi mumkin bo'lgan homiladorlikning barcha belgilarini oladi. Homiladorlikning birinchi yoki ikkinchi haftasida abortlar qanchalik tez-tez sodir bo'lishini hech kim aniq bilmaydi. Biroq, abort bormi, ba'zi alomatlar hali ham aniqlanishi mumkin.
Homiladorlikning 2 xaftaligida abort belgilari Homiladorlikning boshida homiladorlik bor yoki yo'qligini tushunish uchun siz tanangizni diqqat bilan tinglashingiz kerak. Ko'pgina ayollarda abort qon quyqalari bilan og'ir hayz ko'rish bilan birga keladi. Ba'zan ularda marvarid-kulrang mevali tuxumning alohida qismlarini ko'rishingiz mumkin. Eng boshida abortdan keyin qon odatda jigarrang rangga ega. Qon ketishining ko'payishi bilan dog'lar yorqin qizil rangga ega bo'ladi. Abort paytida qon ketishi o'rtacha yoki juda kuchli bo'lishi mumkin. Abortdan keyin qon bir haftadan ikki haftagacha turishi mumkin. Uzoq muddatli qon ketish bilan homiladorlikni saqlab qolish uchun shifokor bilan maslahatlashish zarur. Homila tushgan yoki yo'qligini aniqlash uchun qon testi yordam beradi. Qon plazmasidagi hCG darajasi abortdan keyin yana o'n kun davomida yuqori bo'lib qoladi. Oddiy test yordamida uyda hCG darajasini aniqlashingiz mumkin. Hatto deyarli sezilmaydigan ikkinchi chiziq ham homiladorlik borligini ko'rsatishi mumkin. Bazal haroratni o'lchash, shuningdek, homilador bo'lganingizni aniqlashga yordam beradi. Homiladorlikning 2-haftasida abortning tez-tez belgisi bazal haroratning normal holatga tushishi hisoblanadi. Homiladorlikning to'xtatilishi og'riq bilan birga bo'lishi mumkin. Og'riq yana kelishi va ketishi mumkin. Abort bilan og'riq ko'pincha qorinni va orqani qoplaydi. Biroq, abort bor yoki yo'qligini aniq aniqlash mumkin emas, faqat og'riqli hislar bilan. Darhaqiqat, ba'zi hollarda xomilaning rad etilishi butunlay og'riqsiz sodir bo'ladi. Abortning asosiy bosqichlari Shifokorlar spontan abortning bir necha bosqichlarini ajratadilar. Birinchi bosqichda qorin va pastki orqa qismida og'riqli og'riqlar ko'pincha paydo bo'ladi. Biroz vaqt o'tgach, genital traktdan qonli oqindi paydo bo'lishi mumkin. Agar siz ushbu bosqichda tibbiy yordamga murojaat qilsangiz va o'z vaqtida abort bo'lganligini aniqlasangiz, ko'p hollarda homiladorlik saqlanib qolishi mumkin. Abortning ikkinchi bosqichida og'riq kam bo'lishi mumkin. Jiddiy bosh aylanishi va zaiflik mavjud. Biroq, homiladorlikning ushbu bosqichida ham homiladorlikni saqlab qolish mumkin. O'z vaqtida buyurilgan gormonal davolanish homiladorlikni keltirib chiqaradigan omilni bartaraf etishga yordam beradi.

Abortning keyingi bosqichida kuchli og'riqlar sezilarli miqdorda qon ketishi bilan birga keladi. Ushbu bosqichda urug'lantirilgan tuxum nobud bo'ladi va endi homiladorlikni davom ettirish mumkin emas. Tibbiyotda xomilalik tuxum bachadon bo'shlig'ini butunlay emas, balki alohida qismlarda tark etganda, to'liq bo'lmagan abort fenomeni ham ma'lum. Abortning oxirgi bosqichida xomilalik tuxum bachadon bo'shlig'idan butunlay rad etiladi. Bachadon qisqaradi va asta-sekin asl hajmini tiklaydi. Abortning tugallanganligiga ishonch hosil qilish uchun ultratovush tekshiruvini o'tkazish kerak. Axir, ba'zida xomilalik tuxum o'ladi, lekin bachadon bo'shlig'ida qoladi. Ayolda homiladorlikning barcha belgilari yo'qoladi, lekin ayni paytda salomatlik holati yomonlashadi (muzlatilgan homiladorlik). Bunday holda, xomilalik tuxumni yo'q qilish uchun ular bachadon bo'shlig'ining kuretajiga murojaat qilishadi. Qo'shimchalarning yallig'lanishi va endometrit rivojlanishining oldini olish uchun kuretaj o'z vaqtida amalga oshirilishi kerak. Axir, bunday asoratlar tuxumdonlar faoliyatining buzilishiga va bepushtlikning yanada rivojlanishiga olib kelishi mumkin.


Maqolada ayollar uchun eng titroq mavzu - abort qilingan homiladorlik paydo bo'ladi. Biz o'z-o'zidan abortning rivojlanishining sababi va uning ayolning salomatligi uchun oqibatlari haqida gapiramiz. tibbiy ta'rif o'z-o'zidan abort haqida o'ylang mustaqil turli endogen (ayol tanasida) sabablarga ko'ra homiladorlikni 1 haftadan 22 haftagacha to'xtatish 22 haftadan ortiq vaqt davomida tana vazni 500 g dan ortiq bo'lgan bolani saqlab qolish mumkin. Va u allaqachon ko'rib chiqilgan muddatidan oldin abort emas, balki tug'ish Dastlabki bosqichlarda abortni og'ir hayz ko'rish bilan aralashtirish mumkin, chunki ayollar ko'pincha o'zlarining ahvoli haqida bilishmaydi, hatto sezmasliklari ham mumkin. o'z-o'zidan xomilalik rad etish. Bunday holatlar homilador ayollarning o'rtacha 20 foizida uchraydi va kamdan-kam hollarda emas. Agar ayol chaqaloqni ko'tarayotganini bilsa va bu bolani sabrsizlik bilan kutayotgan bo'lsa, homilador bo'lish haqiqati unga katta hissiy stress va depressiv holatlarning rivojlanishiga olib keladi. Ayol bu fojia haqida allaqachon o'tmishdagi haqiqat sifatida bilganida, homiladorligidan bexabar psixologik davlat ancha barqaror va bu stressga bardosh berish osonroq
O'z-o'zidan Abortdan oldin odatda homiladorlik tahdidi deb ataladigan holat (tahdid o'z-o'zidan abort), bu bir qator qo'zg'atuvchi omillar va ma'lum alomatlarga ega Abort qilish tahdidi bilan ayollar muntazam ravishda pastki orqa va pastki qorinda engil tortish og'rig'iga duch kelishadi. Shu bilan birga, xarakterli qonli dog'lar paydo bo'ladi. Ushbu sekretsiyalarning rangi qo'shilgan qizildan to'q jigarranggacha bo'lishi mumkin. Bunday alomatlar paydo bo'lganda, darhol ginekolog bilan maslahatlashing Shu bilan birga, ushbu alomatlarni erta aniqlash va yordam so'rash bevosita ushbu homiladorlikni saqlab qolish mumkinmi yoki yo'qligiga bog'liq. Ko'p qon ketish va kramp qorinning pastki qismidagi og'riqlar homila allaqachon rad etilganligini ko'rsatadi va bu holat "abort davom etmoqda" deb ataladi. Endi uni to'xtatish mumkin emas va homiladorlikni saqlab qolish mumkin emas. Bunday holda, abortning tugashi va ayolning ahvoli nazorat qilinadi. Agar abort davom etayotgan bo'lsa, shoshilinch tibbiy yordamni chaqirishingiz kerak va kasalxonaga yotqizish ayol, chunki u tez yordamga muhtoj bo'lishi mumkin va tibbiy qo'llab-quvvatlash zarur boladi .Abortdan keyin ashurman sindromi ko’pgina holatlarda kuzatilar ekan.
,, Abortning taqiqlanishi ayollar uchun jahanam’’. ,,Konstitutsion sudning bugungi siyosiylashtirilgan hukmi shuni anglatadi’’, deb yozgan Polsha parlamenti vitse-spikeri Malgojata Kidava-Blonskaya.«Bu siyosiy pastkashlik», deb yozgan Polshaning sobiq bosh vaziri, Yevropa Xalq partiyasi yetakchisi Donald Tusk.
Huquq himoyachisi Marta Lempart barchani bu qarorga rozi bo‘lmaslikka va heshtegi bilan internetda joylashtirilgan 30 soniyali rolik ostida fikrlarini yozib qoldirishga chaqirgan.