Nókis mámleketlik pedagogikalíq institutí SÍrtqí TÁlim bólimi matematika hám informatika tálim baǵdaríNÍŃ 2-c kurs studenti Kalmuratov Baxtibektin' «multimediya sistemalari ha'm texnologiyalari»

Multimedia ha'm multimedialı oqıtıw
Multimedia — bul zamanagóy texnikalıq hám programmalıq qurallardan paydalanıp, ınteraktiv programmalıq támiynat basqarıwı astında óz-ara vizual hám audiosamara tásirinen ibarat bolıp, ol tekst, dawıs, grafika, foto, videonı bir cifrlı usınıw usılında birlestiradi. Gipermedia — bul multimedialı obiektlerde qollanılatuǵın gipertekstli qurallar menen baylanıslı kompyuter faylları bolıp tabıladı. Tálimdi kompyuter hám basqa internet-texnologiyalarınan paydalanıp tashkil etıwde, túrli artıqmashılıqlar menen bir qatarda, ayırım kamchilklar da ámeldegi: bul baylanıs liniyalari menen baylanıslı mashqala bolıwı da múmkin. Usı mashqalalardi CD-ROM hám DvDdisklari dep atalatuǵın optikalıq kompakt disklar járdeminde hal etiliwi múmkin. Zamanagóy tálim quralları — ınteraktiv, audio -vizual, multimedialı oqıw úskeneleri — jaysha dáwirge uyqas markaǵa aylanıp baratırǵan qurallar emes, bálki oqıwshılar shaxsın rawajlandırıw ushın variativ múmkinshilik bolıp tabıladı.
Zamanagóy tálim sistemasınıń wazıypası bolsa jaysha bilim beriwdangina emes, bálki oqıwshı -studentlerdiń dóretiwshilik oylawın proektlestiriwge járdem beriwden ibarat. Hár qanday teoriyalıq bilim ámeliyat menen bekkemleniwi zárúr. Oqıwshılardı tálim procesine aktiv qosıw, qızıqtırıw júdá zárúrli. Oqıtıwdı qızıqlılasıwı hám de ol jaǵdayda barlıq studentlerdiń tolıq pikiru-zikri menen aktivlesiwi tiykarında tálim procesi júdá nátiyjeli ótedi. Bunda kórgezbeli qurallar da zárúrli orın tutadı, olar informaciyanıń túrli dárekleri menen islew hám alınǵan nátiyjelerdi salıstırıw qábiletin rawajlantıradı.
Tálim procesiniń tuwrı dúziliwi nátiyjesinde áwele, tálimdiń universal tásiri, onıń tiykarında bolsa — paydalı ilmiy tájriybe hám kónlikpeler, aqır-aqıbetde keń sheńber degi potencialleri qáliplesedi. Multimedia programmaları arqalı oqıtıw oqıw materialınıń mazmunıy komponentlerin keń kólemde sistemaǵa keltiriwge kómeklesedi, tálim alıwshılarǵa tálimdiń tolıq yamasa qısqartirilgan variantların erkin tańlaw hám ótiw imkaniyatın beredi. Tálim qurallarınıń jańa forması tekǵana baylanıs, informaciyalardı uzatıwuchun jańa múmkinshiliklerdiń vujudga keliwine, bálki dástúriy tálim hám málimommaviy informaciya quralları menen salıstırıwlaganda zamanagóy mádeniyatda ózgesheo'rin alǵan jańa mashqalalardıń, sheshimlerdiń, jańa kesilisiw noqatlariningvujudga keliwi ushın da múmkinshilikler jaratadı. Multimedia quralları járdeminde shaxsqa jóneltirilgen tálimdi ámelge asırıw procesi zamanagóy, kóptarmaqlı, predmetke jóneltirilgen multimedialı oqıw quralların islep shıǵıwdı hám paydalanıwdı talap etedi. Olar quramına keń maǵlıwmatlar bazası, tálim baǵdarı boyınsha bilimlerbazasi, jasalma intellekt sistemaları, ekspert-úyretiwshi sistemalar, úyrenilip atırǵanjarayon hám hádiyselerdiń matematikalıq modelin jaratıw múmkinshiligi bolǵanlaboratoriya ámeliyatları kiredi.
Tálim alıwshılardıń individual qásiyetlerin esapqa alıw hám olardıń mápdarlıǵın (motivatsiyasın ) asırıwǵa kómeklesiw múmkinshiliklerine kóre, sonıń menen birge, hár túrlı túrdegi multimedialı oqıw informaciyalarınıń uyqaslashuvi, interaktivlik, maslasıwshanlıq sapalarına kóre multimedia paydalı hám jemisli tálim texnologiyası esaplanadı. Interaktivliktiń támiyinleniwi informaciyalardı usınıwdıń basqa quralları menen salıstırıwlaganda cifrlı multimedianıń zárúrli jetiskenliklerinen esaplanadı. Interaktivlik tálim alıwshınıń mútajliklerine uyqas túrde tiyisli informaciyalardı usınıwdı názerde tutadı. Interaktivlik málim bir dárejede informaciyalardı usınıwdı basqarıw imkaniyatın beredi: tálim alıwshılar programmada belgilengen sazlovlarni individual tárzde ózgertiwi, nátiyjelerin úyreniwi, paydalanıwshınıń arnawlı bir qálewi haqqındaǵı programma sorawına juwap beriwi, materiallardı usınıw tezligin hám detakrorlashlar sanın belgilewi múmkin. Lekin multimediadan paydalanıwda bir qatar táreplerdi itibarǵa alıw zárúrli. Multimediada usınıs atırǵan oqıw materialları túsiniw ushın qolay bolıwı, zamanagóy informaciyalar hám qolay qurallar arqalı usınıs etiliwi talap etiledi.
Multimedia texnologiyalarınıń barlıq múmkinshiliklerin tolıq ashıp beriw hám olardan nátiyjeli paydalanıw ushın tálim alıwshılarǵa intalı (kompetentli) oqıtıwshınıń járdemi zárúr boladı. Sabaqlıqlardan paydalanilgandagi sıyaqlı, multimedia quralların qóllawda da tálim strategiyası tálim processinde oqıtıwshı tekǵana informaciyalardı usınıw, bálki tálim alıwshılarǵa kómeklesiw, qollap-quwatlaw hám processni basqarib barıw menen shuǵıllanǵandaǵana mazmunan bayıtılıwı múmkin. Ádetde, shıraylı suwretler yamasa animatsiyalar menen bayıtılǵan prezentaciyalar ápiwayı kórinistegi tekstlerge qaraǵanda talay ózine tartatuǵınlı shıǵadı hám olar usınıp atırǵan materiallardı toldırǵan halda zárúrli emotsional dárejeni támiyinlep turıwı múmkin.
Zamanagóy joqarı tálim sistemasın rawajlandırıw tendentsiyaları tıǵız baylanıslı bolıp tabıladı oqıw procesine aktivliktiń túrli formaları, usılları hám quralların keń engiziw menen úyreniw. Jámiyeti informaciyalashtirishning etakchi tendentsiyalarınan biri bul kóp tarmaqlı texnologiyalardıń rawajlanıwı bolıp tabıladı. Media -texnologiyalar, olardıń socialliq ómirdiń túrli tarawlarına kirip barıwı: jámiyet, biznes, pán, tálim, ǵalabalıq tutınıw mádeniyatı. Baylıq menen támiyinlew - mazmun hám forma sapası, hár túrlı túrdegi tekst, grafik, sóylew, til, video, foto maǵlıwmatlar hám olardı alıwdıń túrli usılları, bul texnologiyalar dúnyanı multimedia aqılın qáliplestiredi.
Multimedia texnologiyalarınan paydalanıw shólkemde jańa múmkinshilikler ashadı oqıw procesin shólkemlestiriw, sonıń menen birge, oqıwshılardıń dóretiwshilik qábiletlerin rawajlandırıw. Altiv tálim usılların nátiyjeli qollanıw etiw úlken saldamlı miynetti talap etedi.
Jeterli muǵdarda kompyuter texnikası menen úskenelew boyınsha, sonıń menen birge tayarlawda oqıw procesin shólkemlestiriwde todik hám informaciya bazası. Bul haqıyqattı támiyinleydi esapqa alǵan halda qánigelerdi tayarlaw sapasın asırıwda aktiv oqıtıw usılların qóllaw bazar sharayatında artıp baratırǵan talaplar kólemi. Házirgi waqıtta multimedia texnologiyaları eń jedel rawajlanıp atırǵanlardan biri esaplanadı tálim processinde jańa informaciya texnologiyalarınıń payda bolıp atırǵan baǵdarları. Birinshi wazıypa - bunday bilimlerdi kórsetiw modellerin jaratıw ob'ektlerdi xarakterli retinde birdey qurallar menen ańlatıw múmkin edi logikalıq pikirlew ushın hám metaforaiy pikirlew iskerlik kórsetetuǵın suwret-su'wretler ushın joq. Ekinshi wazıypa - bul ele ámelge asırıwdıń ılajı bolmaǵan insaniy bilimlerdi vizualizatsiya qılıw tekst xarakteristikaların saylań. Úshinshisi - gúzetilgen suwretlerden ótiw usılların izlew jasırın bolǵan mexanizmler hám processler haqqında birpara gipotezalarni qáliplestiriw ushın súwretler gúzetilgen naǵıslar dinamikası artında.
Sonday etip, multimedia texnologiyalarınan paydalanıwdıń anıq abzallıqları (operativ informaciyadan aqılǵa say paydalanıw, audio hám vizual materiallardıń kombinatsiyası hám basqalar ) yamasa - tálim procesin shólkemlestiriw shubhasız bolıp tabıladı. Bunday texnologiyalardan paydalanıw tálim maǵlıwmatların aktivlestiredi, onı aqıl etiw ushın kóbirek vizual hám ańsatlaw etedi. Pedagoglar, ilimpazlar, programmistlerdiń birgeliktegi umtılıw-háreketleri menen multimedia oqıw qóllanbaların óndiriwshiler hám oqıtıwshı -ámeliyatshılar jaratılıp atır.

Sheshiwshi faktor bolǵan jańa informaciya tálim ortalıǵı tálim mazmunına tálim hám informaciya jantasıwlar inoyati, usılları hám tálim texnologiyaları.

Multimedia texnologiyaları informatikanıń eń perspektivalı hám kópshilikke arnalǵan tarawlarınan biri bolıp tabıladı. Multimedia texnologiyaları eń perspektivalı hám kópshilikke arnalǵanlarınan biri bolıp tabıladı informatika keńesleri. Olar " kollektsiyalarini" óz ishine alǵan ónimdi jaratıwdı maqset etken dawıs, video, animatsiya hám basqa vizual effektler (Simulyatsiya), sonday-aq ınteraktiv interfeys hám basqa mexanizmler basqarıw". Bul tariyp 1988 jılda eń iri Evropa Kommissiyasi tárepinen islep shıǵılǵan.