Noorganik ionlar haqida Mikro va makro elementlar

Mikro va makro elementlar
Atom (molekula) dan bir elektronni ajratib, musbat ion hosil qilishga sarflangan energiya miqdor jihatdan ion potensialga teng . Zaryadlangan zarralar (elektron, ion) zarbi bilan atom va molekulalarni ionlash zarba ionlanish deyiladi. Zarba Ionlanish ehtimolligi, asosan, ionlanuvchi gaz (yoki suyuqlik) ga, ionlovchi zarralarning energiyasiga, tarkibiga, zichligiga bogʻliq. Bunday Ionlanish koʻpincha, mass-spektrometrlar va atomlar toʻqnashishini oʻrganishda ishlatiladigan asboblarda kuzatiladi. Moddalarda kuzatiladigan ion faqatgina tashqi ionlovchi zarralarning taʼsirlashuvi natijasida boʻlmasligi ham mumkin. Agar modda atom (molekula) larining issiqlik harakati energiyasi yetarli bo’lsa, ular o’zaro toʻqnashishla
Termik ion intensivligi 103—104 K temperaturali moddalarda yuqori boʻladi. Moddalarning I. i fotonlar (yerugʻlik) taʼsirida yuz bersa, bu jarayon foto ionlanish deyiladi. Bunday Ionlanish harakteri pogʻonali boʻladi, yaʼni zarra bir yorugʻlik fotonni yutib, qoʻzgʻatilgan holatga oʻtadi, keyin esa yana keyingi foton bilan taʼsirlashishi tufayli ionlanishi mumkin. Foto ionlanish jarayoni koʻpgina hodisalarda muhim ahamiyatga ega, mas, atmosferaning yuqori qatlamlaridagi Ionlangan gaz yoki suyuqliklar elektr o’tkazuvchan boʻlib qoladi, ularning bunday xususiyatidan muhitning Ion darajasini oʻlchash, yaʼni neytral zarralarning zaryadlangan zarralar soniga nisbatini aniqlash mumkin; 2) elektrolitlarning I. ionlanish — erigan moddalarning erituvchi molekulalari bilan oʻzaro taʼsirlashuvi natijasida molekulalarining ionlarga boʻlinish jarayoni. 3) qattiq jismlarning Ionlanish — qattiq jism atomlarining ionlarga aylanish jarayoni. Bunda elektronlar kristalldagi valentlik zonasidan elektr o’tkazuvchanlik zonasiga oʻtadi. Qattiq jismdagi Ionlanish energiyasi Ixcham taqiklangan zona kengligi energiyasi Eg ga teng boʻladi .
Noorganik moddalarning katta qismi oksidlar, kislotalar gidroksidlari, va tuzlarga bo’linadi. Noorganik moddalardagi organizmlar asosan suv va Na, K, Ca, M g, Cl va shunga o’xshash ba’zi organik ionlar. Shuning uchun noorganik moddalar suv va anorganik tuzlar hujayra tuzilmasining muhim tarkibiy qismidir.
Shuning uchun noorganik moddalar suv va erkin bilan qo’shiladi.
Inson hayotida ionlarning ahamiyati juda katta.
Ular hayot faoliyati fiziologik jarayonlarda juda katta ahamiyatga ega. Misol qilib keltiradigan bo’lsak marganes, mis, molibden va bor fotosintez jarayonining, borishiga, o’simliklarning o’sishi va rivojlanishiga urug’larning yetilishiga muhim ahamiyatga ega. Ular yana tashqi muhitning zararli ta’sirlariga chidamlilikni oshiradi. Bir qator bakteriya va zamburuglarning kasalliklariga nisbatan n barqarorligini oshiradi.