Nordic international university X alqaro nordik universiteti

NORDIC INTERNATIONAL UNIVERSITY

X ALQARO NORDIK UNIVERSITETI

Fan: Maktabgacha ta’lim asoslari Bajardi: Nigora Ergasheva Guruh: MMT-623

2023-yil

Mavzu:Tarbiyachining shaxsiy va kasbiy sifatlari
1.Tarbiyachilarga qo‘yilgan talab va vazifalari
2.Zamonaviy maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyachisining kasbiy funksiyalari.
3.Men faoliyat olib boradigan maktabgacha ta’lim tashkiloti
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
Maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyachisi eng avvalo, bolaning kelajagi, taqdiri uchun yuksak mas'uliyatni to'la anglab yetishi zarar. Faqatgina maktabgacha yoshdagi bola rivojining muhim qadriyat ekanli-gini tushunishgina emas, balki bola rivojlanishi qonuniyatlariga doir bi-limlarni ham egallashi juda muhimdir. Ana shunday qonuniyatlardan biri bolaning jismoniy va psixik rivojining uni o'rab turgan atrof-muhit bilan bog'liqligidir.
Mazkur qonuniyat o'z navbatida maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyachisining quyidagi ikkita muhim funksiyasini belgilab beradi:
1) bolalarni muvafaqqiyatli tarbiyalash uchun zarur pedagogik shart-sharoitlar yaratish;
2) ularning hayotiy faoliyati xavfsizligini ta'minlash va salomatligini mustahkamlash.
Maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyachisining bolalarni muvafaq­qiyatli tarbiyalash uchun zarur pedagogik shart-sharoitlar yaratish funk-siyasi bolani faollikka undash, uni rivojlantiruvchi tavsifdagi faoliyatga jalb etishni talab etadi. Bolaning jismoniy va psixologik salomatligini mustahkamlash haqida g'amxo'rlik qilish maktabgacha yoshdagi tarbi-yani oqilona tashkil etishning garovi bo'lib, mazkur yosh davri rivoji bolaning ijtimoiy holati, kayfiyati, emotsional ko'rinishlariga bevosita bog'liqdir. Ana shu sababli tarbiyachi bolani o'rab turgan atrof-muhitga e'tiborli bo'lishi, bola hayoti va salomatligiga xavf soluvchi eng oddiy holatlarning ham oldini olishi lozim. Ya'ni, tarbiyachi bolalar bog'chasi maydonchasi. o'yinchoqlar, mebel jihozlarining bola bo'yiga mos kelish holatini muntazam nazorat qilib borishi; havo va suv temperaturasini o'lchashi; bolalarni tayyorlash uchun mashg'ulotlar vaqtini oldindan aniqlashi lozim. Shuni alohida ta'kidlab o'tish joizki, tarbiyachining e'ti-bor-sizligi, befarqligi uning kasbiy layoqatsizligining muhim belgisidir. Bolalar bilan ta'lim-tarbiya ishlarini olib borish - maktabgacha ta'­lim muassasasi tarbiyachisining asosiy vazifasi. U ta'lim-tarbiya ishlarini rejalashtirishni axboriy-uslubik hujjatlar bilan ishlash, bevosita tarbiyaviy ishlarni o'tkazish va uning natijalarini tahlil etish asosida amalga oshiradi. Zamonaviy tarbiyachi psixologik-pedagogik, sotsiologik tadqiqotlarga tayangan holda bola shaxsi rivojlanishi uchun uning ta'sirini hech narsa, hatto yuqori toifali ta'lim muassasasi ham bosa olmaydigan oila ekanligini anglab yetadi. Tarbiyachi ota-onalarning pedagogik madaniyatini mun­tazam oshirib borishi, bolalar tarbiyasida faol hamkorlikni yo' lga qo' yishi, mazkur jarayonda ijtimoiy yordamga muhtojlik sezuvchi oilalar bilan alohida ish olib borishi maqsadga muvofiqdir. Tarbiyachining oilalarga ko'rsatadigan ijtimoiy-pedagogik yordami uch asosiy xususiyatga ega bo'ladi. Ya'ni: 1) ta'limiy - ta'lim berish va tarbiyalash; 2) psixologik - ruhiy jihatdan qo'llab-quwatlash, ruhiy zo'riqishlarni bartaraf etish va qayta tiklash; 3) vositachilik - tashkil etish, ta'lim va tarbiyada yuzaga keluvchi muammolaming oldini olish, mavjud muammolarni bartaraf etish orqali bola xulq-atvoridagi og'ishlarni yoki fiziologik nuqsonlarni bartaraf etish hamda zarur axborotlar bilan ta'minlash.
Ana shu asosdan kelib chiqqan holda zamonaviy maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyachisining quyidagi kasbiy funksiyalarini ham ajratib ko'rsatish mumkin:
1) ota-onalarning ma'rifiy bilimlarini oshirishda ishtirok etish;
2) oila va maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyaviy ta'sirini boshqa-rish hamda uyg'unlashtirish.
Zamonaviy demokratik jamiyatda maktabgacha ta'lim ishiga qo'yi-layotgan talab] ar tarbiyachidan muntazam ravishda o'zining umumma-daniy va kasbiy tayyorgarligini boyitib borishni talab qiladi. Bu esa o'z navbatida maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyachisi kasbiy faoliyatining yana bir yo'nalishi - mustaqil ta'lim olishni shart qilib qo'yadi. Mustaqil ta'limning xilma-xil shakllariga adabiyotlar (kasbga doir, badiiy) o'qish, muzeylarga tashrif buyurishdan konferensiya, ko'rgazma va konkurslarga ishtirok etish kabilarni kiritish mumkin. Mustaqil ta'limning maqsadi -tarbiyachi shaxsini bosqichma-bosqich rivojlantirish, kasbiy mahoratini oshirib borishdir.
Pedagogik faoliyatning ijodiy tavsifga egaligi tarbiyachidan ilg'or ish tajribalarini o'rganish, innovatsiyalarni o'zlashtirish va amaliyotga tatbiq etishni talab etadi. Innovatsiyalarning jadal kirib kelishi tarbiyachilarni ilmiy-tadqiqot ishlarida ishtirok etishga jalb etish zaruriyatini yuzaga keltiradi. Tarbiyachilarning bunday tadqiqot ishlariga jalb etilishi keyin-chalik erishilgan natijalardan o'z faoliyatida muvaffaqqiyatli foydala-nishga imkon beradi.
Shuningdek, tarbiyachi o'z kasbining mohir ustasi bo'lishi uchun maxsus tayyorgarlik ko'rishi kerak. U quyidagi shartlarga amal qilishi lozim:
1. Tarbiyachi уosh avlodni tarbiyalash uchun yuqori ma' lumotli, kasbiy bilimlarni puxta egallab, zarur uslubik adabiyotlarni tanlay oladigan, ilmiy adabiyotlar bilan ishlay oladigan, ilg'or tajribali pedagoglarning tajribasini o'rganib, o'z ishiga tatbiq eta oladigan shaxs bo'lishi lozim.
2. Tarbiyachi kuzatuvchanlik qobiliyatini yaxshi egallagan, ularning xulq-atvori, hatti-harakatlarini tahlil etib, bolaga ijobiy ta'sir etuvchi vositalarni topa oladigan bo'lishi kerak.
3. Tarbiyalanuvchilarning bilishga qiziqishlarini oshirish, ularning bog'lanishli nutqini rivojlantirish uchun tarbiyachining nutqi ravon, aniq, mantiqiy ixcham va tushunarli bo'lishi kerak. Ta'lim-tarbiya berishda zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalaridan foydalana olishi lozim. Tarbiya jarayonida taTimning interfaol o'yin uslublaridan samarali foydalana olishi zarur.
4. Tarbiyachi bolalarning har tomonlama uyg'un rivojlanishlari uchun ularni faoliyatning xilma-xil turlariga faol jalb eta olishi, ularda qiziquv-chanlik, izlanuvchanlikni oshirib borishi, bolalarning xulq-atvori, xatti-harakatlarini muntazam tashxis etib, korreksion chora-tadbirlarni amalga oshirib borishi kerak.
5. Har bir mashg'ulot uchun zarur materiallarni oldindan tayyorlab qo'yishi, tarbiyalanuvchilar tomonidan bilim, ko'nikma va malakalarni bosqichma-bosqich o'zlashtirib borilishiga erishishi, o'rganilayotgan materiallarni tarbiyalanuvchilarning yosh xususiyatlariga mos bo'lishini ta'minlashi lozim.
6. Kun tartibini to'g'ri tashkil eta bilishi, bolalar jamoasiga undagi har bir a'zoni e'tiborga olgan holda rahbarlik qila bilishi, ularning faoliyati (o'quv, o'yin. mehnat) mazmunli bo'lishi uchun kerakli materiallar bilan ta'minlashi zarur.
7 Bolalarning jismoniy vapsixologikholatini to'g'ri baholay olishi va buni bolalar bilan amalga oshiriladigan ta'lim-tarbiya ishlarida e'tiborga olishi kerak.
8. Kun davomida olib borgan ta'lim-tarbiya ishini muntazam tahlil qila olishi va uni yanada takomillashtirish yo'llarini izlab topishi zarur.
9. Tarbiyachi muntazam ravishda ota-onalar bilan individual va ja-moaviy suhbatlar, uchrasluivlar o'tkazishi, ularni bolalarni tarbiyalashga doir zamonaviy uslubikalar bilan tanishtirib borishi, oilalarda qo'llanilib kelayotgan ijobiy shakl, uslub va vositalardan o'zining tarbiyaviy faoli-yatida foydalanishi lozim.
10. Tarbiyachi bolalarga xayrihoh munosabatda bo'lishi, har bir bo-la uchun maqbul psixologik muhitni yuzaga keltirishi, bolaning qalbi va yuragiga joy topa olishi, qunt-sabrli bo'lishi, bag'rikeng va yuksak ishonchga ega bo'lishi lozim.
Yuqorida bayon etilgan maktabgacha ta'lim muassasasi pedagoglari-ning kasbiy faoliyatga doir funksiyalari va "Maktabgacha ta'lim Kon-sepsiyasi"ga asoslangan holda zamonaviy tarbiyachilar kasbiy kompe-tentligining uch aspektini ajratib ko'rsatish mumkin: shaxsiy, kasbiy va refleksiv.
Har bir bola uchun yondashuvni topish oson emas, lekin men juda ko'p harakat qilaman va Men bir-birimizni tushunishimizga va men bilan bo'lgan bolalar tushunmasligiga ishonch hosil qilishga intilaman zerikarli edi. Va men har doim har bir bola idish ekanligini eslayman, sevgi bilan to'ldirilishi uchun! Bolalar yer yuzidagi eng katta qadriyat, biz shu uchun yashaymiz. Pedagog sifatida qancha uzoq ishlasam, qabul qilingan qarorning to‘g‘riligiga shunchalik amin bo‘laman. Ishimning ta'lim va tarbiya qismlarini bajarish bilan bir qatorda, men har bir bola uchun do'st bo'lishga harakat qilaman - kattalar bilan teng huquqli muloqot qilish bolalar uchun qiziqarli. Bolalar bilan muloqot o'zingizni yoshroq his qilish, o'zingiz haqingizda yangi narsalarni o'rganish, uzoq vaqt unutilgan eski narsalarni eslab qolish imkonini beradi. Men uchun tarbiyachi kasbi doimiy izlanish, turg‘unlik yo‘q, tarbiyachining ishi takrorlanishni bilmaydi. Bolalar bilan o'tkaziladigan har bir kun boshqacha va qiziqarli. O'qituvchining vazifasi oson va juda oddiy emas, bolani sevish, tushunish va his qilish, uni qanday bo'lsa, shunday qabul qilish, undagi shaxsiyatni bostirmaslik kerak. Uning o'zi bo'lish huquqini hurmat qiling. Bolalar haqida biz "farzandlarimiz" deymiz, biz ular bilan har bir muvaffaqiyatdan, har bir kichik jasoratdan quvonamiz va ularning ota-onalarining samimiy tabassumlari va quvonchli chehralarini ko'rish naqadar yoqimli.Ularning quvonchi mening quvonchimdir! Men har kuni ertalab bolaning tabassumi bilan boshlanishini, har kuni yangi imkoniyatlar ochishini, bir-birlari bilan muloqot qilishda unutilmas taassurotlarni berishini xohlayman.Har bir bolaga qalbimning kichik bir qismini qo'yish orqali men bu dunyoni hech bo'lmaganda ozgina, lekin mehribon qilishimga ishonishni xohlayman.
Bir sharq hikmatida aytilishicha, tarbiyachilik mehnatini turli o‘simliklar yetishtiruvchi bog‘bon mehnati bilan solishtirish mumkin: “Bir o‘simlik quyosh nurini, ikkinchisi salqin soyani yaxshi ko‘radi. Bir o'simlik soy qirg'og'ini, boshqasi quruq tog' cho'qqisini yaxshi ko'radi, biri qumli tuproqda, ikkinchisi yog'li, gil tuproqda o'sadi. Har bir inson unga alohida, faqat tegishli g'amxo'rlikka muhtoj, aks holda u o'z rivojlanishida mukammallikka erisha olmaydi.
Har birimiz juda muhim va asosiy savolga duch keldik: “Men qaysi kasbni tanlashim kerak? Men kim bo'lishni xohlayman?" Oldimizdagi barcha yo'llar ochiq edi, lekin baribir faqat quvonch keltiradigan va hayotning mazmuniga aylanadigan birini tanlash kerak edi. Men uchun qaysi kasbni tanlashim va kim bo'lishimni maktabda so'nggi qo'ng'iroq chalinishidan ancha oldin bilardim. Kasb tanlashda mening hayotimda birinchi marta uchrashgan odamlar muhim rol o'ynagan - bu birinchi o'qituvchilar.. Bolaligimda, bolalar bog'chasiga borganimda, men bog'imizda qanday qiziqarli va qiziqarli bo'lganini, qanday qiziqarli ertalablarni, shovqinli yurishlarni, yosh va chiroyli o'qituvchilarni,har tong meni uchratgan mehribon ko'zlari. Ularning mehr va g‘amxo‘rligi qalbimda mangu saqlanib qoladi. Balki shuning uchun ham men ular kabi bo'lishni xohlayman, deb qaror qildim.men nBirinchi qo'g'irchoqlarim bilan men o'qituvchimga taqlid qilib, o'zimning ta'lim qobiliyatimni amalga oshira boshladim va 10 yoshimda olti oylik akamga o'qituvchi bo'ldim.
Maktab o'quvchisi sifatida men boshlang'ich maktab o'quvchilariga bora boshladim, u yerda ular bilan umumiy til topishga harakat qildim. Shunday qilib, men maslahatchi bo'ldim. Men bolalar bilan ko'p vaqt o'tkazdim - biz birga o'qidik, yurdik, turli bayramlarni tayyorladik, piyoda sayohat qildik ... Menimcha, bu mening tarbiyachi bo'lishga chaqiruvim edi.
Va sizning mehnatingiz nafaqat qadrlansa, bu juda yoqimli bolalar, balki ularning ota-onalari ham. Bu ham men uchun juda muhim. Zamonaviy sharoitda o'qituvchi bo'lish qiyin va mas'uliyatli, chunki u nafaqat har tomonlama bilim, tajriba, balki katta sabr-toqatni, doimiy ravishda bolalar, ota-onalar va o'z ustida ishlashni, ijodiy izlanishda bo'lishni, ishga yangi narsalarni olib kirishni talab qiladi.
Men uchun mening ishim samimiy, tushunarli va bolalik dunyosida, har kuni va ba'zida bo'lish imkoniyatidir.har daqiqada ertaklar va xayollar mamlakati. Hayotda bolalar bilan qo‘l qovushtirib, kulgi va tabassum, mehr va beg‘uborlik kabi tushunchalarni unutib bo‘lmaydi. Men o‘zimni bilimimni, kuch-g‘ayratimni, mehrimni, yuragimni bolalarga baxsh etuvchi baxtli inson deb ayta olaman. Menda bo'lgan barcha yaxshi, mehribon, yorqin, men ularga, maktabgacha yoshdagi bolalarimga beraman va beraman. Va buning evaziga men ko'proq narsani olaman: ularning ishonchi, vahiylari, quvonchi, kichik sirlari va hiylalari va eng muhimi sevgi Ularning sof sevgisining siri oddiy: ular ochiq va soddadil va men uchun eng yaxshi mukofot ularning quvonchli tabassumi va "Gulistan Jumabayeva, ertaga u erda bo'lasizmi?"
Dunyoda minglab kasblar bor, ularning barchasi zarur va qiziqarli. Lekin har bir inson o'zining tabiiy qobiliyatlari va moyilliklariga mos keladiganini tanlashi kerak, ya'ni. chaqiruvingizni toping. Menimcha, er yuzidagi ko'plab kasblar orasida o'qituvchilik kasbi eng qiziqarli va jozibali hisoblanadi. Pedagog hatto kasb emas, balki hayot tarzidir. Men o'zim tanlagan tasvir! Yonimda esa barcha urinishlarimni qo‘llab-quvvatlaydigan oilam bor.
Pedagog uchta kasbni birlashtirganiga ishonaman. Chunki: yaxshi tarbiyachi- bu asosiy qonun bo'lgan shifokor: "Zarar qilmang!" Maishiy texnika va asboblarsiz biz farzandlarimizning ruhiy va axloqiy salomatligini kuzatib boramiz. Iksirlar va in'ektsiyalarsiz biz so'z, maslahat, tabassum, e'tibor bilan muomala qilamiz. Yaxshi o'qituvchi - dono hakam. Biz, haqiqiy tinchlikparvarlar sifatida, uyg'unlikka erishish uchun qarama-qarshiliklarni bartaraf qilamiz. O‘qituvchi Femida singari adolat tarozida yaxshilik va yomonlikni, amal va harakatni tortadi, lekin jazolamaydi, balki ogohlantirishga harakat qiladi. Yaxshi o'qituvchi - aktyor, ssenariy muallifi, rassom. Har qanday faoliyatni zavqga aylantirish uning kuchida. Ijodkorlik - eng yaxshi o'qituvchi! Insonni to‘liq ma’noda tarbiyalash mo‘jiza ko‘rsatish demakdir va bunday mo‘jizalarni har kuni, har soatda, har daqiqada oddiy odamlar – bog‘cha tarbiyachilari amalga oshiradilar. Bugungi kunda bog'chaga qanday o'qituvchi kerak? Menimcha, u har doimgidek - mehribon, do'stona, e'tiborli, sabrli, izlanuvchan, hayotga qiziquvchan, barcha shaxsiy muammolarini bog'cha eshigidan tashqarida qoldirishga qodir. Zamonaviy pedagog - bu turli xil dasturlar va uslubiy ishlanmalarni tushunadigan malakali mutaxassis, u har doim hamkorlik va o'zaro yordamga tayyor, hamfikrlar jamoasida qanday ishlashni biladigan sezgir hamkasbdir. Bu shunchaki yaxshi odam. Men uchun kasbim doimo bolalik olamida, ertaklar va fantaziyalar olamida bo'lish imkoniyatidir. Ayniqsa, bolalarning ko‘zlari katta-katta ochilganini ko‘rganingizda tarbiyachi kasbining ahamiyatini anglaysiz; har bir so'zimni, qarashimni va ishoralarimni ochko'zlik bilan ushlagan ko'zlar; ko'zlar dunyoni quchoqlashga tayyor. Bu bolalarning ko'zlariga qarab, ular sizga muhtojligini, siz ular uchun butun olam ekanligingizni, kelajak qahramonlarining nihollarini qo'yishingiz, ularni sevgingiz bilan qo'llab-quvvatlashingiz, qalbingizga iliqlik bag'ishlayotganingizni tushunasiz. Axir sizning g‘amxo‘rligingiz, mehringiz, umidingizning mitti nihollari ko‘tarilib, quyoshga, dunyoga cho‘zilayotganini ko‘rish qanday baxt.