Nuqtali yo‘l datchiklarini prinsipial sxemasini o‘rganish

Nuqtali yo‘l datchiklarini prinsipial sxemasini o‘rganish


REJA

1. Datchiklar, ishlash prinsiplari, xususiyatlari

va tavsiflari
2. Temir yo’l avtomatika va telemexanika tizimlaridagi datchiklar
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Datchiklar, ishlash prinsiplari, xususiyatlari

va tavsiflari


Avtomatika elementi deb, kirish x signalini chiqish u signaliga aylantirib beradigan eng oddiy avtomatik moslamaga aytiladi.
Kirish va chiqish bir nechta bo‘lishlari mumkin. Signallarni o‘zgartirish miqdoriy (sonli), sifatli yoki axborotli bo‘lishligi mumkin. Miqdoran o‘zgar-tirishda, x va y signallar bir xil o‘lchamga ega, ammo qo‘rsatkichlari (amplitu-da, chastota, faza va sh.o‘. lari) bo‘yicha farq qilishadi. Miqdoran o‘zgartirgich elementlarga – kuchaytirgichlar, transformatorlar, stabilizatorlar va boshqaar kiradi. Sifatni o‘zgarishda, x va y signallarni turi o‘zgartiriladi va ana shu sa-babli, ular har xil o‘lchamga ega bo‘lishadi. Bunday o‘zgartirishni datchiklar, dvigatellar, generatorlar va boshqalar bajarishadi.
Axborotli o‘zgartirish – element kirishlaridagi holat haqidagi qandaydir axborot (malumot), uni chiqishida aks etganida (namoyon bo‘lgan) yuzaga keladi. Bunday o‘zgartirishni mantiqiy elementlar bajarishadi. Ikkita diod va rezistorda bajarilgin element (1.6-rasm),.





YoKI mantiqiy elementni sxemasi

YoKI mantiqiy funksiyani amalga oshiradi. Chiqishda manfiy y potensial bo‘lganida, ya’ni qachonki K1 yoki K2 knopka bosilgan, ya’ni x₁ yoki x₂ kirishlardan birida manfiy potensial paydo bo‘lsa, faqat shundagina chiqishda manfiy u potensial paydo bo‘ladi

y = f(x) funksional bog‘lanishni xususiyatiga qarab, uzluksiz va diskret ishlaydigan elementlarni ajratishadi. Uzluksiz ishlaydigan elementlarda kirish x signali uzluksiz o‘zgarganda, chiqish y signali uzluksiz o‘zgaradi (1.7, a-rasm).
A yrim elementlar gisterezislik xossasiga, yani x kattartirib-kichraytir-ganda, y qiymati bir xil bo‘lmaydi (1.7, b-rasm). Diskret (uzlukli) ishlaydigan element-larda, x uzluksiz o‘zgarganda, chiqish y signalini sakrab o‘zgarishi kutiladi (1.7, d-rasm). Bunda x ning ma’lum uzluksiz o‘zgarish chegaralarida, y ni o‘zgarmas (yoki deyarli o‘zgarmas) qiymati mos keladi.