Нутқ маданиятининг кўринишлари (2 соат) Режа

Мунозара – бирор масала юзасидан тарафларнинг баҳсини, тортишувини англатади. Баҳс жараёнида ҳар бир иштирокчи ўзининг ҳақ эканлигини исботлашга интилади.
Нотиқлик. Айтилаётган фикрнинг тингловчига етиб бориши ва унинг руҳиятига таъсир этиш нотиқлик санъатига боғлиқ.
Моҳирона нутқ мақсади ва хусусиятларига кўра қуйидаги турларга ажратилади: -ташвиқий нутқ, -танқидий нутқ, -табрик нутқи.
Ташвиқий нутқ деб муаллиф кўзда тутган бирон воқеа-ҳодисани бажаришга тингловчиларни даъват этувчи, ундовчи нутққа айтилади.
Танқидий нутқ – юз берган ҳодисалар, шахслар ҳатти-ҳаракатларига эътирозли муносабатда бўлувчи нутқдир.
Табрик нутқи – тўйларда, тантаналарда, юбилейларда, туғилган кунларда сўзланадиган нутқ.
Хулоса. Олдимизда янги тафаккур соҳибларини тарбиялашдек масъулиятли вазифа турибди. Нутқ маданиятига эга бўлиш деган гап – юксак миллий маданиятга эга бўлиш деган гап. Аслида миллатни, элни, халқни қадрлаган кишигина унинг маданиятини қадрлайди ва ўзи ҳам эъзоз топади.


Назорат учун савол ва топшириқлар:
1.Тил нима?
2.Нутқ қандай ҳодиса?
3.Тил ва нутқнинг ўхшаш ва фарқли томонларини айтинг.
4.Нутқ ва нутқ маданияти тушунчаларини изоҳланг.
5.Ёзма нутқнинг хусусиятлари нималардан иборат?
6.Оғзаки нутқ ёзма нутқдан қайси жиҳатлари билан ажралиб турди?
7. Ички ва ташқи нутқни тушунтиринг.
8. Монологик ва диалогик нутқлар қандай нутқ?