Nutqli va nutqsiz muomala

NUTQ FAOLIYATI HAQIDA TUSHUNCHA
Nutq faoliyati - odam tomonidan ijtimoiy-tarixiy tajribani o`zlashtirish va avlodlarga uzatish yoki kommunikatsiya o`rnatish, o`z harakatlarini rejalashtirishda tildan foydalanish jarayonidir. 

Nutq faoliyatining yo`nalishi har xil bo`lishi mumkin: 

- yangi informatsiyani berish, yangi bilimlarni berish; 
- aqliy masalani yechish. 
Til aloqa vositasi yoki quroli, nutq faoliyati esa aloqa jarayonining o`zidir. 
Psixologiya nutqni o`rganar ekan, har turli sharoitlarda, har xil muammoli vaziyatlarda tildan foydalanish xususiyatlarini aniqlaydi, inson hatti-harakatini rejalashtirishda tilning rolini o`rganadi, bolalarda aloqa (kommunikatsiya) jaryonining tarkib topish yo`llarini va shu kabilarni tahlil qiladi. 
NUTQ FAOLIYATINING TURLARI 
Nutq faoliyatini turli belgilar asosida klassifikatsiya qilish mumkin. 

1. Nutqning psixofiziologik mexanizmi bilan bog’liq bo`lgan murakkablik darajasiga ko`ra: 

xoroviy nutq;	exologik (oddiy takrorlash) nutqi;
atash nutqi;	kommunikativ nutq.

Nutq faoliyatida rejalashtirishning (programmalashtirishning) roli bo`yicha: 

faol nutq;

reaktiv nutq.

Nutqning ixtiyoriyligi bo`yicha: 

ixtiyoriy;

beixtiyor (impul’siv) nutq

Nutqning eksteriorizatsiyalashgan yoki interiorizatsiyalashganligiga ko`ra: