O ' z be k is to n respublik asi oliy va o'rta m a X s u s ta lim V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

Keratomikozlar (Keratom ycosis)
Bu guruh kasallik zamburugMari teri va sochning yuza qav atlarin i 
za ra rla y d i, y a llig ia n is h h o latla ri k u z a tilm a y d i. K erato m ik o zlarg a 
rang-barang tem iratki, eritrazm a va tugunchali trixosporiya yoki pedra 
kiradi.
Rang-barang temiratki (Pitiryasis versicolor) chaqiruvchisi 
malassezici 
fu r fu r
hisoblanadi. K asallikning kelib chiqishiga k o ‘p terlash, diabet, 
tireotoksikoz, surunkali kasalliklar, semizlik, gigiyena qoidalariga rioya 
qilmaslik sabab bo'ladi. Insonning uzoq vaqt k o ‘p terlashi natijasida ter 
sifati o ‘zgarib, uning him oya im k on iy ati pasayadi va k asallik n in g
yuqishiga, rivojlanishiga asos b o ‘ladi.
Asosan, terida (bo‘yin, k o ‘krak, kurak, qoMlar) sut bilan kofe aralash­
masi (jigarrang) rangidagi m ayda dog‘lar paydo b o ‘ladi. D og‘lar bemorni 
bezovta qilm aydi va v aqt o ‘tib sekin kengayib, o ‘sib, bir-biri bilan 
q o ‘shilib ketadi. Ayrim d o g ‘lar ustid a bilinar-bilinm as, kepaksim on 
m ayda p o ‘stloqlarni k o ‘rish mumkin. Bemor quyosh vannalari qabul 
qilsa, bu dog‘lar rangi o ‘zgarib, oq rangli gipopigmentiv dog4 k o ‘zga 
tashlanib turadi.
Tashxisda quyidagilar ko'zda tutiladi:
— aniq klinik kechishi (teriga dog‘lar toshishi);
— Baltser sinamasi musbatligi (5 % li yod teriga surtilsa, to ‘q rangga 
b o ‘yalib, dog‘lar yaqqol k o ‘rinib qoladi);
— tirnoq bilan urish yoki Baltserning «kukun» belgisi musbatligi: 
tirnoq yoki shpatel bilan tirnalsa, o‘c h o g ‘ida «yashiringan» qipiqlar 
borligi aniqlanadi;
— Lyuministentli nurlanish (Vud lam pasida nurlash): qora-q o ‘ng4r 
yoki qora-sarg‘ish nurlar k o ‘rinishi yuz beradi, tangachalarni laborator 
tekshirish - zamburugMarni aniqlash uchun.
Davosi va profilaktikasi.
— Gigiyena qoidalariga rioya qilish (sovundan to lg 'ri foydalanish, 
terlashning oldini olish).
— Giperkeratoz va ter m iqdorini o‘zgartirishga olib keluvchi omillarga 
barham berish.
M a h a lliy davo:
— Demyanovich usulida davolash (1-2-eritm alar).
— Keratolitik dorilarning spirtli aralashm alaridan foydalanish.
135

---

Andreasyan suyuqligi.
Rp: Resorcini 2,0 
Rp.: Hexamethyllin tetraoleini 10,0
Sp.vini 70,0 % ad 100,0 
Glycerini 20,0
M.D.S. o'choqlarga 1 
S.Ac. acetini 8% - 70,0
m arotabadan, 3 kun 
M .D .S.o‘choqlarga 2 kun surtish.
surtish.
Qiyosiy tashxis.
— Zaxm leykoderm asi ( d o g ia r bir-biri bilan q o ‘shilm aydi, sero 
reaksiyalar m usbat b o iad i).
— P u sh ti rangli Jib er tem iratk isi (d o g ‘lar o ‘tk ir y a llig ia n g a n , 
medalonga o ‘xshab oval k o ‘rinishda boiadi).
— Zaxm rozeolasi (d o g ia r q o ‘shilmaydi, p o ‘st tashlam aydi, bosganda 
yo‘qoladi, sero reaksiyalar m usbat boiadi).
E ritraz m a. C o ry n o b a c te riu m m in utissim um z a m b u ru g ‘i (sh artli 
ra v ish d a ) q o ‘z g ‘a tu v c h isi b o ‘lib, u la rn in g b a ’zi b ir x u su siy a tla ri 
m ikroblarga o ‘xshab ketadi. Ayrim m utaxassislar eritrazm ani bugungi 
kunda psevdomikozlar guruhiga kiritishmoqda.
Klinikasi. Eritrazm a k o ‘p uchrab turuvchi kasallik b o iib , k o ‘proq 
erkaklarning teri burm alarida uchraydi. Q o itiq d a , son-urg‘oq burma- 
larda, ayollarda esa sut bezlari tagidagi burm alarda qizil-jigarrang (qizil 
g ‘isht rangi) tusli keskin, aniq chegarali, ajralib turadigan d o g ia r paydo 
b o ia d i. K eyinchalik u lar k a tta la sh ib , bir-biriga q o ‘shilib, bem orni 
subyektiv qiynamaydi. Ayrim bemorlar yengil qichishish borligini aytadi. 
Y alligiangan teri ustida m ayda p o ‘stloqlar ko‘rinishi mumkin.
Tashxisi.
1. Aniq klinik belgilari.
2. L yum in estsen t lam p a o rq ali ( o ‘choq g ‘ish t-q izil ran g b o i i b
yaltiraydi).
3. L aborator chaqiruvchisini aniqlash.
Differensial tashxisi. Epiderm ophiton inguinale.
Davosi: rang-barang tem iratki davosini qarang.
Tugunchali trixosporiya yoki pedra (O lzb ekiston da uchram aydi) 
quyidagi ikki klinik turda uchraydi:
1. Oq P edra - P iedra Ploiuca epidem ik kasallik b o iib , Jan ub iy 
A m erikada keng tarqalgan, Yevropada kam uchraydi, chaqiruvchisi -
T ric h o sp o riu m beigleti. Bosh, soqol, m o ‘ylov, c h o v d a jo y la sh g a n
sochlarda tugunchalar (zam burug‘ to ‘plamlari) yuzaga keladi.
2. Q o ra p e d ra - P ie d ra N eg ra nam ligi y u q o ri b o i g a n tro p ik
m intaqalarda uchraydi, chaqiruvchisi - Trichosporium hortai Bruusbi. 
Bosh sochlarida tugunchalar yuzaga keladi.