O ' z be k is to n respublik asi oliy va o'rta m a X s u s ta lim V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

Tashxisi.
1.Tipik klinik belgilari.
2 .0 'ch o q d an olingan teri qirmasini m ikroskopda tekshirish.
Differensial tashxisi:
- Erithrasma;
- Intertrigo;
- Psoriasis inversa.
Davosi:
- travokort, dermazolon, triderm, nizoral, lamizil malhamlar;
- desensibilizatsiyalovchi dorilam i q o ila s h (kaltsiy dorilari);
- yalligianishga qarshi dorilar (o‘tkir va o 'tk ir osti turlari);
- namlash uchun Burov suyuqligi;
- keratolitik malhamlar.
R ubrofitiyacha qiruvchisi ( ru b r o p h y tia ). Q o ‘z g ‘a tu v c h is i -
Trichophyton rubrum faqat k attalard a uchrab, turli klinik belgilarga 
boyligi, surunkali, epidermofitiyaga nisbatan o g irro q va tarqalib ketishi 
bilan kechadigan zamburug4 kasalligidir.
1. Oyoq panjalari va kaftlar rubrofitiyasi (rubrophytia palm arum et 
plantarum ).
2. Silliq teri rubrofitiyasi (Rubrophytia. cutis glabraye).
3. Tirnoqlar rubrofitiyasi (Onichomycosis palmarum et plantarum ).
Oyoq panjalar mikozining klinik ko'rinishi q o 4zg4atuvchi zam burug4
turiga n isb atan kam farqlanadi, faq at ru b ro fitiy a boshqa tu rla rd a n
hamma barm oqlar orasining jarohatlanishi, ko'p ro q kepaksim on m ay­
da tangachalar va kuchli qichishish bilan ajralib turadi.
Silliq teridagi rubrofitiya - o 'ziga xos turli kattalikdagi o 'c h o q la r 
bo'lib, ular k o ‘proq tana va oyoqlar terisida joylashib, qizarish, shishish 
bilan boshlanadi va ustki qismi unsimon kepaklanadi. U lam ing chegara 
qismi valiksim on k o 'tarilib turib, shaklan festonlarga o 'xshash aniq 
bo'ladi.
Tashxisi quyidagilarga asoslanadi:
- tipik klinik ko'rinishi;
- qirm alarni m ikroskopda tekshirish;
- ekish va uni m ikroskopda tekshirish.
Davosi:
1. Terini k o 4chirish (o'choqlar silliq terida b oisa):
139

---

Rp: Jodi puri 2,0
Sp. Vini ayethylici 96 %- 50,0
Ac. Corbolici 5,0
Ac. Salicylici 12,0
Ac. Lactici couseutrati 10,0
Resorcini 6,0
01. Rusoi 10,0 
Colloidi elastici acl 100,0 
M.D.S. mahalliy surtmalar.
2. 
Grizeofulvin, nizoral, lamizil va orungal buyurish.
3. Vitam inoterapiya (A vitaminini uzoq m uddat qabul qilish).
4. Autogemoterapiya.
Trixofitiya, mikrosporiya, favus
Terining zam burug4 kasalliklariga 
tr ix o fitiy a
, 
m ikrosporiya
va 
favus 
(kal) kasalliklari ham kiradi. Bu kasalliklarda silliq teri, soch va tirnoq 
shikastlanadi. Kasallik yuqumli b o iib , u bemordan yoki kasal hayvondan 
sog' odamga yuqishi mumkin. Trixofitiya qo'zg'atuvchisi Trichophyton 
guruhiga m ansub zam burug'dir. Trixofitiya kasalligi ko'pincha bolalarda 
uchrab, quyidagi klinik turlarga b o iin ad i:
1. Bosh terisi sochli qismining (va soqol-m o'ylab) yuzaki, chuqur 
trixofitiyasi.
2. Silliq teridagi trixofitiya.
3. Tirnoq trixofitiyasi.
Bosh terisida va silliq teridagi trixofitiya yuzaki hamda chuqur klinik 
belgilar bilan kechadi.
Yuzaki trixofitiya qo'zg'atuvchisi - Trichophyton endotrix (zam bu­
rug', mitseliy soch ichida joylashadi) bu zam burug'ga Tr. violaceum va 
Tr. cansurans kiradi.
C huqur trixofitiyaning qo'zg'atuvchisi esa Tr. ectotrix (zam burug' 
soch tolasining atrofida joylashadi), bu zam burug'ga Tr.gipseum va Tr. 
verrucosum kiradi.
Y uzaki trix o fitiy a z a m b u ru g 'i so ch ning ich k a risid a jo y la sh g a n
b o i a d i , sh u n in g uchun y a llig ia n is h k a m ro q k o 'rin is h d a b o 'la d i. 
C h u q u r trix o fitiy a d a esa z a m b u ru g ' so c h n in g ta s h q a ri q ism id a
joylashgan b o ia d i. Shuning uchun jara y o n o 'tk ir y a llig ia n ish bilan 
birgalikda boradi. Bulardan tashqari, bemor odam dan sog'lom odamga 
kasallik o 'tsa, 
a n tr o p o fily u q is h y o lli
deyiladi, bordi-yu kasal hayvondan 
odamga yuqsa, u holda 
z o o fily u q is h y o
‘// deyiladi. Trixofitiya kasalligida 
va u m u m a n , z a m b u r u g ' k a s a llik la rig a tash x is q o 'y is h d a tib b iy
140

---

tekshiruvlar o'tkazish juda m uhim aham iyatga egadir. Buning uchun 
shikastlangan joydan sochlar, p o 'stlo q lar, qaloqlar va tirnoqlar olinib, 
m ikroskopda k o 'zd an kechiriladi. Z am burug4 turlarini aniqlash uchun 
u lar m axsus ta y y o rla n g a n o z u q a la rg a ekilib, m a ’lum v a q t ichida 
undiriladi.
Y uzaki va chuqur trix o fitiy a hayvon va o d a m la rd a uchraydigan 
k a s a llik d ir. Y u z a k i trix o fitiy a n in g m a n b a i k a s a l o d a m , c h u q u r 
trixofitivaniki esa asosan, kasal hayvonlar (mol, mushuk, it, sichqon va 
boshqalar) bo'ladi.
S:llfc’ terining yuzaki trixofitiyasi terida bir nechta qizg4ish do g'lar 
paydo bo'lishi, ular atrofida esa ju d a nozik jiyaklar ko 'rinib turib, chetki 
q i s m i d a
tuklar ham shikastlanib, d o g ia rn in g yuzasi kepaklanib, b a ’zi 
v a q t d a
tugunchalar ham bo'lishi bilan kechadi.
Bundan tashqari, silliq terida zich to'qim ali trixofitiya ham bo'ladi, 
b u n d a esa tu g u n c h a la r k o 'p r o q b o 'lib , zich t o 'q im a d a k o 'p r o q
yallig'lanish jarayoni b o ia d i.
B o sh n in g soch q ism i yu zciki tr ix o fitiy a s i
boshning soch qismida mayda 
q ip iq la n g a n d o g 'la r to sh ish i va so c h la rn in g teri sa th id a n 2-3 mm 
yuqoridan sinib, qora nuqtalarg a o 'x sh ab turishi bilan kechadi va bu 
k a m
y a llig ia n g a n o 'ch o q keyinchalik sekin k attalash ib , qipiqlanadi. 
B alog'at davriga kelib, ichki sekretsiya bezlari faoliyatining o'zgarishi 
tufayli k o 'p ro q erkaklarda davosiz, o 'z-o 'zid an yaxshi bo'lib, kasallik 
o 'tib ketadi. A yollarda esa kasallik surunkali qora nuqtali trixofitiya 
turiga o'tishi ham mumkin.