О е. X o ‘j a n a z a r o V, М. M ir s o V u r o V, Т. N o r b o b o y e V a ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi

r 
E sd a tu tin g ! 
?
; 
F au n a lo tin ch a “ fa u n a ” -- o 'r m o n v a d a la la r x u d o si, j
h a y v o n la r t o ‘d a sin in g h im o y a c h isi (h a y v o n o t olam i).
'I4
Ж
I 
B ilib q o ‘y g a n y a x sh i! 
|
] 
T o sh k e n t h a y v o n o t b o g ‘i 1 9 2 0 -y ild a ta sh k ii etilg a n . 
I
j 
H a y v o n o t b o g ‘i k a tta la r v a b o la la r u ch u n sev im li dam olish
J
I 
m ask an i b o ‘lib gin a q o lm a y , b alk i u k ish ila rn in g h a y v o n o t 
{
' 
ola m i h a q id agi b ilim la rin i k e n g a y tir ish g a x izm a t q ila d i 
\ 
ham d a 0 ‘zb ek iston “ Q izil k ito b i” ga k iritilgan n o yob v a
’ 
y o ‘q o iib b o rayotgan tu r la r b ilan h am ta n ish tirad i.
i
ep
 
S avol va to p sh iriq la r
* 
1. H ay v o n o t d u n y o sin in g q an d a y aham iyati bor?
2. O 'z b e k is to n h a y v o n o t o la m id a q a n c h a tu r hay v o n lar bor?
3. G ‘zbekistonda h a y v o n o t oiam ini m u h o fa z a qilish b orasida 
q anday ishlar olib b o rilm o q d a ?
4. 0 ‘zbekiston h a y v o n o t o la m id a qanday turlar y o ‘qolib 
ketgan?
- 8 8 -

---

EKOLOGIYA
Q O ’SHIM CHA MA ’LUM OTLAR 
«Q izil k itob »
Qizil kitob — bu xavfni bildiruvchi belgi. U keng omm ani, 
davlat va jam o at tashkilotlarini noyob va tez y o ‘qolish arafasida 
turgan o 'sim lik va hay von turlarini saqlab qolish uchun chorlaydi.
1948-yilda TMQX1 (Tabiatni m uhofaza qilish xalqaro 
ittifoqi) tu/.ildi. Bu tashkilot tom onidan 
y o 'q o lib ketish xavfi 
ostida turgan o 'sim lik va hayvonot turlarining dastlabki ro ‘yxati 
berildi. A niqlanishicha, shu kungacha sayyoram izda 60 dan 
ortiqroq yirtqich hayvonlar va 100 ga yaqin qush turlari y o ‘qolib 
ketgan. Bu j a rayon XIX asr oxirlariga to ‘g ‘ri keladi. 
Hozirgi 
kunda esa 120 turdagi sut em izuvchi va 187 turdagi qushlar 
y o 'q o lish
arafasida 
turibdi. 
Bu 
- 
turlarni 
saqlab 
qolish 
insoniyatning to ‘g ‘ri m uhofaza choralarini q o ‘llash hisobiga 
am alga oshishi m um kin, albatta.
H ar qanday tur o 'zin in g qaytarilm aydigan xususiyatiga ega 
va m uhofazaga loyiq hisoblanadi.
1966-yilda TM Q X I tom onidan nashr 
ettirilgan 
«Qizil 
kitobga faktlar» nom li kitob noyob va y o ‘qolib ketadigan turlar 
b o ‘yicha tavyorlangan edi. A vvaliga u m axsus turli ranglardagi 
qo g 'o zla rd a chiqarildiki. bu bilan om m aning e ’tiborini tortish 
maqsad qilib quyilgan edi. Keyin esa, u ingliz tilida kitob shaklida 
chop etildi. 
Ushbu xalqaro "Q izil 
kitob”ning chiqarilishi 
m am lakatlarda o 'zlarin in g “Qizil k itob'’ larini chiqarishga turtlei 
bo'ldi.
0 ‘zbekiston “Qizil k ito b rg a (2009) 109 turdagi noyob va 
y o 'q o lib ketadigan hayvon turlari va 321 turdagi o ‘simIik va 3 
turdagi zam burug' turlari kiritilgan.
-
8 9
-

---

EKOLOGIYA