О е. X o ‘j a n a z a r o V, М. M ir s o V u r o V, Т. N o r b o b o y e V a ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi
Atrof-muhitni, o ‘simliklar va hayvonot oiamini muhofaza
Download 6.53 Mb. Pdf ko'rish
|
Ekologiya va barqaror taraqqiyot ta`limi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qishloq xo‘jaligida paxta yakka hokimligi ustuvorligi, irrigatsiya maqsadida tashqi salbiy ta’sirlarga monand cho‘l
- Yuqoridagilardan xulosa qilib aytish mumkinki, ekologik xavfsizlikni ta’minlashning huquqiy asoslarini to‘g ‘ri belgilash
|
Atrof-muhitni, o ‘simliklar va hayvonot oiamini muhofaza
qilish, yer osti boyliklarini rejali ishlatish katta hayotiy ahamiyatga ega. Kishilar tabiatdan foydalanib, uning asrlar davomida tashkil topgan tabiiy manzarasini o‘zgartirmoqda, unga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Sanoat tarmoqlari, qishloq xo‘jaligining rivojlanib borishi va tabiiy maydonlarning keng miqyosda o‘zlashtirilishi ekologik muvozanatning buzilishiga olib kelmoqda. Natijada, o ‘simliklaming kamayib ketish xavfi tug‘ilmoqda. Har qanday turning yo‘qolishi uni tiklab bo‘lmaydigan oqibatlarga olib keladi, binobarin, y ow oyi o ‘simliklar qishloq xo‘jaligida ekiladigan madaniy navlami barpo etishda manba sifatida juda katta rol o‘ynaydi. 0 ‘zbekiston Respublikasi hududida hozir 4500 ga yaqin yow oyi o‘simIik va 2000 dan ziyod zamburug4 turlari mavjud. Ular orasida jiddiy muhofazaga muxtoj ko‘pgina kamyob turlari ham bor. В unday turlaming soni 400 atrofida bo‘lib, uiar 0 ‘zbekiston florasining 10-12 foizini tashkil etadi. Qishloq xo‘jaligida paxta yakka hokimligi ustuvorligi, irrigatsiya maqsadida tashqi salbiy ta’sirlarga monand cho‘l hududlarining keng miqyosda o‘zlashtirilishi - Orol dengizi ekologik falokatiga, Janubiy, Markaziy va Shimoli-G‘arbiy mintaqalardagi yerlaming ikkilamchi sho‘rlanishiga, tarixan shakllangan suv ekotizimlarining o‘zgarishiga, sun’iy tashlama suv havzalari tarmoqlarining hosil bo‘iishiga, atrof- muhitning o‘ta xavfli defoliantlar va pestitsidlar bilan zaharlanishiga olib keldi. Yuqoridagilardan xulosa qilib aytish mumkinki, ekologik xavfsizlikni ta’minlashning huquqiy asoslarini to‘g ‘ri belgilash EKOLOGIYA lozim bo‘ladi. Organizmlarning hayotiy ehtiyojlariga javob bera olishi yoki insonlar uchun sog‘lom, toza va qulay tabiiy sharoitga ega atrof-muhitni barpo etish Respublikamizda yashayotgan har bir insonning burchi hisoblanadi. Bunga rioya qilish ota- bobolarimizdan qolgan madaniy, ilmiy, tabiiy meros hamda tabiat in’omlarini asrash hissini o‘zida mujassamlashtirgan yuksak rna’naviyatli shaxsning ongli harakati hisoblanadi. Chunki, biz atrof-muhit holati va insonlaming hayot faoliyatiga bevosita yoki bilvosita zarar yetkazadigan tabiiy va texnogen xarakterdagi hodisalami ekologik tahdid sifatida tushunamiz. Shuning uchun ham o‘zligini, insoniy qadr-qimmatini anglab yetgan har qanday odam bu haqda o ‘ylamasdan yashashini tasavvur etish qiyin. Biz tabiatni asrash, avaylash, uni kelajak avlod uchun ham qoldirishimiz, respublikamiz foydali konlaridan oqilona foydalanib, o‘simlik va hayvon turlarini kamayib ketishini oldini olishga, yerlaming meliorativ holatini yaxshilashga yuksak ma’naviyat orqaligina erishishimiz mumkin. Birlashgan Millatlar Tashkiloti va Yevropa Iqtisodiyot Komissiyasi tomonidan 2010-yilda nashr etilgan “ 0 ‘zbekistonning ekologik faoliyati samaradorligining ikkinchi Sharhr’ kitobida (Birinchi sharh 2001-yilda nashr etilgan) respublikamizda barqaror rivojlanish strategiyalari, dasturlari va rejalari ko‘rsatib berilgan. Barqaror rivojlanish Milliy strategiyasi (BRMS) 1997-yildan beri barqaror rivojlanishning umumlashtiruvchi asosi sifatida xizmat qilishda davom etmoqda hamda strategiyalar va qonun hujjatlarini ishlab chiqilishida asosiy murojaat etish hujjati bo‘lib qolmoqda. BRMS mohiyati jihatidan mamlakatning barcha tarmoqlaridagi rivojlanishni yo‘naltiruvchi tamoyillamnig ifodasidir. Uning maqsadi etib izchil va barqaror ijtimoiy-iqtisodiy o‘sish y o ii bilan mamlakat aholisi |
