O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

Epidemiyaga qarshi qo’llaniladigan chora-tadbirlar ro’yxati.

Yo’nalishi	Tadbirlar guruhi
Kasallik manbai	a) diagnoz qo’yish, ajratib qo’yish, davolash b) sanitariya-veterinariya chora-tadbirlari va kemiruvchilarga qarshi kurashish
Yuqish mexanizmi	Sanitariya va gagiyena tadbirlari. Dezinfeksiya, sterilizatsiya va dezinseksiya
Organizmning kasalliklarga nisbatan moyilligi	Emlash, zudlik bilan emlash
Umumiy	Laboratoriya tekshiruvlari, sanitariya-maorif ishi

Ma’lum bir kasalliklarga qarshi kurashish bo’yicha o’tkaziladigan tadbirlar o’z mohiyatiga ko’ra epidemik jarayonning har qanday omiliga qaratilishi mumkin va bu omillardan birontasining bartaraf etilishi yuqumli kasallikning bundan keyingi tarqalishiga yo’l qo’ymaydi, ya’ni epidemiya o’chog’ining tugatilishiga olib keladi. Bu uch omilga oid tadbirlar kuyidagilardir:

1) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilari manbaiga qaratilgan tadbirlar;
2) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilarining yuqish mexanizmiga nisbatan qo’llaniladigan tadbirlar;
3) organizmning yuqumli kasallikka nisbatan moyilligini kamaytirish (rejali va shoshilinch emlash).
Birinchi omilga, ya’ni yuqumli kasallik manbai bo’lmish odam organizmiga xos (antroponoz) va hayvon organizmiga nisbatan (zoonoz) tegishli kasalliklarda qo’llaniladigan chora-tadbirlar har xil bo’ladi. Antroponozlarda qo’llaniladigan chora-tadbirlar kasalliklarni aniqlash usullari, bemorni ajratib qo’yish, davolash va atrofdagi kishilar bilan bo’ladigan aloqalarni cheklash kabi chora-tadbirlardan iborat. Zoonoz kasalliklarda sanitariya-veterinariya va kemiruvchilarga qarshi kurash (deratizatsiya) tadbirlar qo’llaniladi (11-jadvalda ko’rsatilgan).


11-jadval