O. Nazarbaev, b erejepOva, b. QalmuratOv İSBİlermenlik tiykarlari


 İsbilermenlik xızmetin ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw


Download 0.83 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/45
Sana30.04.2023
Hajmi0.83 Mb.
#1411246
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   45
Bog'liq
isbilermenlik

3. İsbilermenlik xızmetin ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw.
ayırım xızmet tu’rleri ushın ruxsatnama alıw ta’rtibi
İsbilermenlik xızmetin a’melge asırıwg’a kirisken subektlerdin’ 
ha’mmesi da’slep ma’mleketlik dizimnen o’tiwi sha’rt. Bul bir ta’repten, 
isbilermenlikti ma’mleketlik organlarda o’z lawazımlarınan paydalanıwshı 
shaxslardan qorg’asa, ekinshi ta’repten, isbilermenlerdin’ xojalıq ju’rgiziw 
xızmetinen jergilikli ha’m ma’mleketlik byudjetke salıqlardın’ kelip 
tu’siwin, basqa da to’lemlerdin’ to’lew ta’rtibin qadag’alaydı. Ma’mleketlik 
dizimnen o’tpey turıp adamlardın’ qanday da bir xızmet tu’ri menen 
shug’ıllanıwı nızamg’a qayshı keledi ha’m belgilengen ta’rtipte juwapqa 
tartılıwı mu’mkin.


27
Ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ta’rtibi 1999-jılı 14-aprelde qabıl 
etilgen O’zbekstan Respublikası «İsbilermenlik ha’m isbilermenlik 
xızmetinin’ kepillikleri haqqında» g’ı Nızamnın’ 6, 17, 18–statyaların da 
ha’m 1995-jıl 21-dekabr de qabıl etilgen «O’zbekstan Respublikasının’ 
Puqaralıq Kodeksi» nin’ (1996 jıl 27 dekabr, 1997 jıl 30 avgust, 1998 jıl 
1-maydag’ı kirigizilgen o’zgerisler ha’m qosımshalar menen) 24 ha’m 
44 statyalarında, sonday-aq, O’zbekstan Respublikası aymag’ındag’ı 
ka’rxanalardı ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ta’rtibi haqqındag’ı ustavtı 
tastıyıqlaw haqqında O’zbekstan Respublikası Ministrler Kabinetinin’ 
1991-jıl 12 iyun 159-sanlı Qararında (1994-jıl 22-marttag’ı 153–sanlı 
qararına muwapıq kirgizilgen o’zgerisler menen) belgilep berilgen.
İsbilermenlik xızmetin ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw shaxstın’ 
yamasa ka’rxananın’ ma’nzili jaylasqan aymaqqa qaraslı ma’mleketlik 
ma’keme ta’repinen a’melge asırıladı. Sonday–aq, isbilermenlik 
xızmetinin’ ayırım bag’darları, ma’selen, emlewxanalar, da’rixanalar, 
qamsızlandırıw, bank, baspaxana ha’m basqa da sog’an uqsaslar ushın 
O’zbekstan Respblikası Ministrler Kabineti tastıyıqlag’an ta’rtip tiykarında 
tiyisli organ ha’m Ministrliklerden litsenziya alıw lazım boladı.
Jeke ta’rtiptegi isbilermenlikti ma’mleketlik dizimnen o’tkiziwde, 
fizikalıq ta’rep, ma’mleketlik jıyımdı to’legenligin tastıyıqlawshı bank 
hu’jjeti menen arzasın qosıp jasaw ma’nziline qaraslı rayonlıq ha’ki-
miyattın’ isbilermenlikti dizimge alıw ha’m sawdag’a ruxsat beriw 
bo’limine tapsıradı. Arzada qanday xojalıq xızmeti menen shug’ıl-
lanatug’ını anıq ko’rsetilgen bolıwı kerek.
Arza berilgen waqıttan baslap u’sh ku’n mu’ddet ishinde dizimge 
alınadı ha’m og’an arzasında ko’rsetilgen xızmet tu’ri menen 
shug’ıllanıwg’a haqılı ekenligi haqqında gu’walıq beriledi. Jeke ta’rtiptegi 
isbilermenler ma’mleketlik dizimnen o’tkizilgennen keyin nızam 
hu’jjetlerinde belgilengen ta’rtipte salıq inspektsiyasında ha’m rayonlıq 
pensiya fondında esapqa alınadı. Sonnan keyin isbilermen fizikalıq ta’rep 
sıpatında o’z xızmetin baslawı mu’mkin boladı. Dizimnen o’tkenlik 
jıyımı mug’darları ha’m onı to’lew boyınsha jen’illikler beriw jergilikli 
ha’kimiyat organları ta’repinen belgilenedi. Dizimnen o’tkeriwshi organ 
arza beriwshige nızam hu’jjetlerinde na’zerde tutılmag’an qosımsha 
talaplardı belgilewge haqılı emes.
Ma’mleketlik dizimnen o’tkizbew haqqında qarar qabıl etilgen bolsa, 
fizikalıq ta’repke u’sh ku’n ishinde jazba ra’wishte xabar qılınadı. Eger 
isbilermen o’zin ma’mleketlik dizimnen o’tkizbew haqqındag’ı qarar 
tiykarsız dep esaplasa, bul haqqında sudqa shag’ım etiwi mu’mkin.


28
Bunnan tısqarı, isbilermendi ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ushın 
belgilengen mu’ddet sebepsiz ra’wishte buzılg’anda, sozılıp jiberilgende 
isbilermen sudqa xabarlasıwg’a haqılı.
İsbilermennin’ shag’ımı sud ta’repinen durıs dep esaplansa, 
isbilermendi ma’mleketlik dizimge alıwshı sho’lkem qararı sonday-aq 
lawazımlı shaxstın’ nızamg’a qarsı ha’reketi yamasa ha’reketsizligi sebepli 
jetkizilgen zıyannın’ ornı, olar ta’repinen qaplanadı. Eger isbilermenge 
ruwxıy zıyan jetkizilgen bolsa, bul zıyan ushın da to’lem to’leydi. 
To’lenetug’ın to’lemnın’ anıq mug’darı sud ta’repinen belgilenedi.
Yuridikalıq ta’rep sıpatında ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ta’rtibi 
bir qansha quramalı. Ka’rxana sho’lkemlestirip yuridikalıq ta’rep 
sıpatında xızmet ko’rsetpekshi bolg’an isbilermen, dizimnen o’tiw ushın, 
ma’mleketlik to’lemdi to’legenligin tastıyıqlawshı bank hu’jjeti arzası 
menen birge ka’rxana ustavı, mo’ri, shtampı qosıp tapsırıladı.
Ayırım xızmet tu’rleri ushın ruxsatnama alıw ta’rtibi. Joqarıda 
isbilermenlik xızmetinin’ ayırım bag’darları boyınsha ma’mleketlik 
organlardan arnawlı ruxsatnama (litsenziya) alıw lazımlılıg’ı haqqında 
aytıp o’tken edik. Bunday ruxsatnama beriw O’zbekstanda Ministrler 
Kabinetinin’ 1994-jıl 19-apreldegi 215-sanlı qararı menen tastıyıqlang’an. 
«Ka’rxanalar (sho’lkem) lerge xızmettin’ ayırım tu’rleri menen 
shug’ıllanıw huquqın beretug’ın arnawlı ruxsatnamalar (litsenziyalar) 
beriw ta’rtibi haqqındag’ı ustav» tiykarında a’melge asırıladı. Nızamg’a 
muwapıq, isbilermen shug’ıllanbaqshı bolg’an xızmet salası, bag’darı 
boyınsha litsenziya beriw huquqın beriwshi Ma’mleketlik sho’lkemlerdin’ 
dizimi keltirilgen, mısalı, O’zbekstan Respublikası Ministrler Kabineti, 
Densawlıqtı saqlaw ministrligi, Finans ministrligi, Oraylıq bank ha’m.t.b. 
Egerde isbilermen litsenziyalanıwı lazım bolg’an bir neshe xızmet tu’ri 
menen shug’ıllanbaqshı bolsa, onda ha’r bir xızmet tu’ri boyınsha o’z 
aldına litsenziya ra’smiylestiriledi.
İsbilermenlik xızmetin sho’lkemlestiriwdegi ruxsat beriw protses-
lerinin’ qısqarttılıwı ha’m to’lemlerdin’ optimallastırılıwı menen baylanıslı 
ilajlar na’tiyjelerin to’mendegi keste arqalı anıq ko’riw mu’mkin (1.3.1-
keste).
1-kesteden 
ko’rinip 
turg’anınday, 
isbilermenlik 
xızmetin 
sho’lkemlestiriw, ruxsat beriw protseslerin qısqarttırıw ha’m to’lemlerdi 
optimallastırıw ilajları a’hmiyetli da’rejede a’melge asırılg’an. Ma’selen, 
normativler joybarlarının’ ekologiyalıq ekspertizasin o’tkiziw boyınsha 
to’lem mug’darı 75 ese, ekologiyalıq ekspertiza qunı 25 ese kemeyttirilgen. 


29
Bunın’ na’tiyjesinde ha’r bir isbilermenlik subekti ushın o’zinin’ xızmetin 
sho’lkemlestiriwde ulıwma alg’anda 4207 mın’ su’m mug’darındag’ı qarjını 
u’nemlew imkaniyatı payda boladı.
1.3.1-keste.

Download 0.83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   45




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling