O r t a m a X s u s, k a s b h u n a r t a L i m I m a r k a z I
Download 112 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Chuchvarani saqlash.
- Chuchvarani tarqatish.
- Suzma solingan chuchvara uchun xamir.
- Biinchik uchun xamir.
- Blinchikka shakl berish.
- Blinchikni tarqatish.
- Oshirilmagan qatlama xamir.
- 18.6. QIYMA TAYYORLASH
- Tuzlangan karam qiymasi.
- Tuxumli kofck piyoz qiymasi.
- Piyozli kartoshka qiymasi.
- Q o ‘ziqorin qiymasi.
- 18.7. X A M IR M A H SU L O T L A R I SIFA TIG A Q O ‘YILAD IG AN TALABLAR VA ULARNI SA Q L A SH M U D D A TLA R I
- Xamir mahsulotlarini tayyorlash texnologiyasi bilan tanishish Asosiy maqsad.
- Mashg‘ulot o‘tkazish tartibi.
- Tekshirish uchun savol va topshiriqlar^ >
Chuchvaraga shakl berish. C h u c h v a ra n i q o 'ld a tayyorlashda tindirilgan xam ir qalinligi 1,5—2 m m voyilib. c h e tid an 5 —6 sm atrofida avlana shaklida tux u m surtiladi va bu avlana o'rtasiga 7—8 g hisobida qiyma solinib, xamir uchlari ko'tarilib 296 qiyma usti berkitiladi, qiyma atrofidagi xamir bosib yopishtiriladi. Maxsus chuchvara keskich y o rd am id a qiyma atrofidan 1—2 sm qoldirilib yarim oy shaklida kesiladi. Qolgan xamirni aralashtirib. yoyib yana c h u c h v ara shakli beriladi. Hozirgi k u nd a yuqoridagi jara y o n n i bajaruvchi m ash in a la rd a n fovdalaniladi. Chuchvarani saqlash. U n sepilgan patnisga shakl berilgan c h u c h v ara bir qato r terilib 0°C haroratdagi m u z x o n a d a saqlanadi. Chuchvarani pishirish. Q aynab turgan tuzli suvga (1 kg chuch varaga 4 1 suv va 20 g tuz) tayyorlangan c h u c h v ara solinadi, qaynash darajasiga vetkazilib, 5—7 m in u t past olovda qaynatiladi. Pishgan c h u c h v ara suv yuziga qalqib chiqadi, ular ehtiyotlik bilan chovli yoki durshlagda suzib olinib, suyuqligi silqitilib, porsiyalanadi. Chuchvarani tarqatish. Pishirilgan c h u c h v a r a likobchaga solinib u stida n sariyog', sirka, sm e ta na quyib beriladi. C h u c h v a ra ustidan m ayda to 'g 'ra lg an ko'kat (ukrop, p etrushka) sepish ham m u m k in . C h u c h v a ra n i talabga k o 'ra o z -o z d a n pishirish lozim. C h u c h v a ra n i qovurilgan yoki yopilgan holda tayyorlash, suyuq ta o m hisobida tarqatish ham m um kin. Suzma solingan chuchvara uchun xamir. Bu xam ir xuddi c h u c h v ara xamirga o'xshash qattiqlikda qoriladi. U nga biroz shakar qo'shiladi, suv o'rniga sut ishlatiladi. S uzm a solingan c h uch varalar chuchvaraga nisbatan kattaroq qilib tugiladi. Bu tao m u c h u n suzm a o'rniga rezavor-m evalar, sabzavotlardan tayyorlangan qiym alar h a m ishlatiladi. Xonaki ugra xamiri. Birinchi navli u n d a n c huchv ara xamiriga o 'xshash, lekin biroz q a ttiq ro q x a m ir qoriladi. B un d a 1 kg u n u c h u n 200 g suv ishlatiladi. Tindirilgan xam ir qalinligi 1 — 1,5 m m qalinlikda voyiladi. Kengligi 3,5—4,5 sm li lenta shaklida kesiladi va biroz quritiladi. Lenta shaklidagi xam ir ustm a-ust qo'vilib s o m o n c h a shaklida to'g'raladi. T o 'g 'ra lg a n xam ir qalinligi 1 sm qilib fanerga voyilib 4 0 —50cC li h aro ratda quritiladi. Xonaki ugrani suyuq ta o m tayyorlash va quyuq ta o m la r u c h u n garnir sifatida ishlatish m u m k in. Biinchik uchun xamir. X om tu x u m , tuz, shakar yaxshilab aralashtiriladi va mo'ljaldagi sutning 50 foizini qo'shib yana aralashtiriladi. Elangan unga tayyorlangan suyuqlik solinib, ko'pirarli darajada bir xil quyuqlikda aralashtiriladi. S o 'n g qolgan sut m iqdori qo'shiladi va bir xil aralash m a hosil qilinadi. T ayyor suyuq xam ir elakdan o'tkazilib tindiriladi. B unda 1 kg un u c h u n 2,5 1 gacha suyuqlik ishlatiladi. Un 270 g, sut 678 g. tu x u m 54 g. sh ak ar 16 g, tuz 5 g. X a m ir og'irligi 1000 g. Blinchikni qovurish. Blinchiklar diam etri 24—26 sm li tovalarda qovuriladi. Tova qizdirilib, yog' surtiladi, m a ’lum o'lch ov g a ega bo'lgan qoshiqda tayyor xamir quyiladi va tova bo'ylab bir xil veyilib, bir yoqlam a qizg'ish qobiq hosil qilib qovuriladi, u s tm a -u s t tax lan g an holda uy h a ro ra tid a sovitiladi. Agar b iinchik m ash in a d a qovuriladigan bo'lsa, xamiri quy u qro q qilib qoriladi. 297 Yirik u m u m iy o vqatlanish k o rx o n ala rid a blin c h ik la r aylanu vch i barab an li V J S H -6 7 5 rusum li m a sh in a d a qovuriladi. Blinchikka shakl berish. Qovurilgan b linchik xam irini qovurilgan to m o n i bir chetiga qiym a solib, chetlari bu k lang an holda g'isht shaklida o 'r a b shakl beriladi. Blinchik u c h u n go'sht, tvorog, kalla-pocha va boshqa m ahsulot qiymalari ishlatiladi. Blinchikni qovurish. Tovalarga yog' solinib qizdiriladi, o 'r a b shakl berilgan blinchik ikki yoqlam a qizg'ish qobiq hosil qilib, asosiy usulda qovuriladi va qovurish shkafiga q o 'yib iste’molga tayyor holga keltiriladi. Blinchikni tarqatish. Qovurilgan blinchik porsiyasiga 2—3 d o n a d a n taqsimchaga solinib ustidan eritilgan sariyog' yoki sm e ta n a quyib tarqatiladi. Suzm aii blinchik ustiga esa sepib beriladi. Shakar, tuxum , sut q o ‘shib tayyorlangan xamir. M a rg a rin k o 'p irtiru v c h i m as h in a d a y u m sh o q holga keltiriladi. L im on ishqori, tuz, shak ar suvda eritiladi va x o m t u x u m q o 's h i b o z - o z d a n m a r g a r i n solib a ra l a s h t ir i la d i . Bu m a h s u l o t aralashm asiga elan g an u n solib qoriladi. X a m ir tayyor bo'lish id an avval a m m o n iy karbonat tuzi solinadi, tayyor b o i g a n zaho ti qalinligi 3—5 m m qilib yoyiladi, shakl berib kesuvchi asbobdan foydalanib turli m ahsu lotlar (g u m m a , tartaletka. korjik va boshqalar) shakl beriladi va bu m ah su lo tla r qovurish shkafida 200— 240°C h a ro ra t ostida yopib pishiriladi. Oshirilmagan qatlama xamir. Bu x am ir u c h u n c ho'ziluvchanlik darajasi yuqori b o i g a n u n ishlatiladi. X am ir qorish, yog'ni tayyorlash va qatlam alash jarayonlaridan o 't g a c h , x a m ir tayy o r b o 'lad i. E la n g an unga lim on ishqori, tu x u m , tuzli suv solinib, bir xil quyuqlikda x a m ir qoriladi, tarkibida c h o 'z ilu v ch a n lik darajasini oshirish u c h u n 20—30 m in u t tindiriladi. Sariyog' yoki m argarin bo'lak larg a bo'linib, un ing 10% m iq d ori hisobida un bilan aralashtiriladi va qalinligini 2 sm li q a tla m - q a tla m qilib o 'rala d i va 13— 14°C haroratli jo y d a sovitiladi. U n sepilgan stolga xam ir q o'yilib yoyiladi. Yoyishda xam irning o'rtasi qalinligi 2—2,5 sm, cheti esa 1 sm gacha yupqalashtiriladi va o'rtasiga sovitilgan yog' quyiladi, chetlari ko 'tarilib yog' chetlari bekitilgan hold a konvert usulida x a m ir uchlari birlashtiriladi. Konvert usulida berkitilgan yog'li x a m ir ustidan biroz u n sepilib o 'r ta s id a n boshlab to 'g 'ri burch ak lari b o 'y lab qalinligi 1 sm qilib yoyiladi. Yuzidagi o rtiq c h a u n id a n tozalanib, u z u n to m o n i d a n 3 ga buklanib, yana yoyilib 2 ga buk lan adi, u z u n to m o n id a n 3 ga buklanib yana yoyilib 2 ga b o 'lin ib m u zx o nada 30—40 m in u t sovitiladi. B u n d a x a m ir usti h o l l a n g a n m ato bilan yopilgan bo'lishi kerak. Yoyib b uk lash ja r a y o n i 3 m a r ta t a k r o r la n g a c h , x a m ir tay y o r b o 'l g a n hisoblanadi. Oshirilmagan qatlamali x a m ird a n g u m m a la r, kulebo'klar, valavanlar va boshqa m ah su lo tla r tayyorlanadi. U n 531 g (b u n d a yeyish u c h u n 27 g h a m k o 'z d a tutilgan), sariyog' yoki m a rg a rin 217 g. t u x u m 34 g, t u z 10 g. l i m o n i s h q o r i 1 g, suv 227 g. S o f o g 'i r l i g i 1000 g. 2 9 8 18.6. QIYMA TAYYORLASH K aram qiymasi yangi yoki tuzlangan k aram dan tayyorlanadi. Yangi k a ra m d a n 2 xil usulda qiym a tayyorlanadi. Birinchi usul. Ishlovdan o 'tg an oq o'zakli karam m ayda chopilib 3—5 m inut qaynab turgan suvga botiriladi. S o'ng elakka olib suvi siqib tashlanadi. Tayyorlangan karam q o z o n yoki kastryulkaga solinib biroz qa y n a tm a, sut yoki suv (karamga nisbatan 10— 15% hisobida), yog', tuz q o 'sh ib qo pqog'i yopilgan holda y um sh o q holga dimlanadi. Ikkinchi usul. Ishlovdan o 'tg an oq o'zakli karam m ayda chopilib, tovada qizib turgan vog'ga qalinligi 3—5 sm qilib solinadi va qovuriladi. So'ng 180—200°C haroratli qovurish shkafida tayyor holga keltiriladi. Agar qovurish jarayonida shkafdagi harorat past bo 'lsa karam q o 'n g 'ir rangga kirib b em aza bo'lib qoladi, shkafdagi harorat baland bo'lsa kuygan rang va mazaga ega bo'ladi. Tayyor holga kelgan karam qiymasi sovitilib, tu z bilan aralashtiriladi. Agar tuz q o v u ris h d a n avval solinsa, k aram tarkibidagi suyuqlik ajralib chiqishi natijasida tayyorlanayotgan qiyma sifati o'zgarib, mazasi buziladi. Tayyor karam qivmasiga jazlan gan piyoz yoki pishirilib m ayda chopilgan tuxu m qo'shiladi. Tuzlangan karam qiymasi. Tu zlang an karam suyuqligidan siqib olinadi. Agar karam s h o 'r yoki nordon bo'lsa, sovuq suvda yuvib, suyuqligi siqiladi va maydalab chopiladi. Tayyorlangan karam qizib turgan yog'da yuzaki qovurilib, biroz qaynatm a yoki suv (karam. vazniga nisbatan 5—6% hisobida) solinib, idish qopqo g'i vopilib, dim lab tayyor holga keltiriladi. Karam tayyor bo'lg an id a suyuqlik m iqdori to 'la bug'lan g a n bo'lishi kerak. Tayyor karam qivmasiga m ayda to 'g 'ra b jazlangan piyoz, shakar, m u rc h , ta 'm g a k o 'ra tuz solib aralashtiriladi. Tuxumli kofck piyoz qiymasi. K o'k piyoz tozalanib yuviladi, suvi silqitilib m ayda t o 'g 'ra la d i va pishirib mayda chopilgan tu x u m , eritilgan margarin, tuz, m ayda to 'g 'ra lg a n petrushka ko'kati bilan aralashtiriladi. Piyozli kartoshka qiymasi. Ishlovdan o 'tg a n kartoshka tuzli suvda y u m sh o q pishiriladi, suyuqligi to'kilib, issiq holda eziladi va m ayda to 'g 'ra b o'sim lik vog'ida qovurilgan bosh piyoz q o 'shib aralashtiriladi. Q o ‘ziqorin qiymasi. Quritilgan ko'ziqorin pishirishdan avval saralanib yaxshilab yuviladi. Pishirilgach yana bir b or yaxshilab yuvib, suvi silqitilib go'sht qiymalovchi m ashina yordam ida qiymalanadi. So'ng qizib turgan yog'da biroz jazlanib, jazlangan piyoz, tuz, yanchilgan m u rc h , biroz q o 'z iq o rin q a yn atm asida tayyorlangan oq sardak bilan aralashtiriladi. Guruch qiymasini 2 xil usulda tayyorlash m u m kin . Birinchi usul. Saralab yuvilgan guruch qaynab turgan tuzli suvga (1:6 m iqdorda) 299 solinib 25—30 m in u t past olovda qaynatiladi, elakka solib suyuqligi silqitilgach, q a yn oq suvda yuvib tashlanadi va yan a suyuqligi silqitiladi. Pishgan g u ru ch ga y o g \ tuz, p ishirib m a y d a c h o p ilg a n t u x u m solib ara lash tirila d i. Bu u su ld a q iym a tay yo rlang an da yuvish natijasida m a ’lu m m iq d o rd a g u r u ch n in g ozuqalik aham iyati yo' qoladi. Ikkinchi usul. Saralab yuvilgan g u ru ch tuzli qaynab tu rg a n suvga solinib, suvini to rtg a ch guru ch m iq d o rin in g 5 — 10 foizi hisobida y o g 1 solinadi va past olovda aralashtirib qizdirilali. S o 'n g qovurish shkaftga qo'yilib iste’molga tayyor bo'lgu nch a ushlanadi. Pishirib tayyorlangan guruch sovitilgach m ayda qilib chopilgan tu x u m , tuz q o 's h ib aralashtiriladi. Baliq qiymasi. Yangi baliqning lah m g o'shti b o'laklanib , y o g'lan g a n idishga solishdan avval tuz sepiladi. Idishga solgach biroz suv yoki q a y n a tm a solib qopqog'i yopiladi va d im lab tayyor holga keltiriladi. Pishirilgan baliq chopilib, jazlang an piyoz, yanch ilgan m u rc h , petrushka k o'kati, baliq qa yn a tm asida tayyorlangan oq sardak bilan aralashtiriladi. Baliq qiymasi g u ru c h bilan tayyorlanadigan bo'lsa, oq sardak qo'shilm aydi. G o ‘sht qiymasi. Birinchi usul. L a h m mol yoki q o 'y yog'lik go'shti 40 —50 g vaznda kesiladi, yuzaki qovuriladi, idishga solib biroz q a y n a tm a yoki suv quyib dimlanadi va yum shoq holga keltiriladi. Biroz sovitilib go'sht qiymalovchi mashinadan o 'tkaziladi va jazlangan piyoz, tuz, m u rc h , d im lash d a paydo b o 'lg an q a y n a tm a tayyorlangan oz m iqdordagi oq sardak bilan aralashtiriladi. Bu qiym ani tayyorlashda d o n a d o r g uruch bo'tqasi va pishirib m ay d a chopilgan t uxum h a m qo'shish m um kin. Ikkinchi usul. X om g o 'sh t qiy m alag ich d an o'tkazilib, qizib turgan y og'da qovuriladi, ozroq q ay n a tm a yoki suv qo'shilib y um shoq holga kelguncha dimlanadi. Tayyor qiym a sovitilib, ikkinchi m arta g o'sht qiym alagichdan o'tkazilib, qovurilgan piyoz, y an chilgan m u rc h , tuz, oq sardak bilan aralashtiriladi. G o 's h t qiymasini pishirilgan g o 's h t d a n h a m tayyorlash m u m k in . B uning u c h u n p ishgan g o 's h t q i y m a la g ic h d a n o 'tk az ilib , ja z la n g a n piyoz, m u r c h , tuz, sardak, k o 'k a t bilan aralashtiriladi. Suzm a qiymasi. S uzm a elakdan yoki ezuvchi m a s h in a d a n o'tkazilib eziladi va x om tu x u m , shakar, vanilin, t a ’mga k o 'ra tuz solib yaxshilab aralashtiriladi. B a ’zi h o lla rd a bu q iy m a g a k ish m ish , y o n g 'o q , d a n a k , lim o n yoki ap e lsin q o 's h ib tayyo rlan ad i. A gar suz m a qiymasi biroz suy uq roq bo'lsa b u g 'd o y uni q o 's h ib quyultirish h a m m u m k in . Yangi olma qiymasi. Saralab yuvilgan yangi o lm a po'sti tozalanib 4 ЬоЧакка b o 'lin a d i va urug 'i tozalanadi. H a r bir b o 'la k tilim -tilim qilib kesiladi. Kesilgan o l m a n i id ish g a solib s h a k a r s e p ila d i, b iro z suv s o lin ib , y o g 'o c h k a p k ir d a aralashtirib, past olovda quyuq holga kelguncha qaynatiladi. T oz a la nm ag a n o lm a d a n 30 0 h a m q iym a tayyorlasa bo'ladi. Q iy m an ing xushxo'rligini oshirish u c h u n tayyor bo'lish oxirida yanchilgan dolch in , lim on sharbati yoki mevasi qo'shiladi. O lm aga issiq ishlov berm ay qiyma tayyorlash m u m k in . B uning u c h u n tilim- tilim qilib kesilgan olmaga shakar sepib aralashtiriladi va shu holda ishlatiladi. 18.7. X A M IR M A H SU L O T L A R I SIFA TIG A Q O ‘YILAD IG AN TALABLAR VA ULARNI SA Q L A SH M U D D A TLA R I T a y y o r x am ir m ahsulotlari o 'ziga xos shaklga ega, ustidagi qo big'i tekis, yorilm agan, yu m shoq, m ag'zi bilan qobig'i o 'z a ro bir xil yopishgan, m ahsulot kesilgan holda ichi bir xil k o 'rinishd a yopib tayyorlangan elastik holatda bo'lishi lozim. Mag'zini yuzaki bosib ko'rilganda o 'z holatiga qaytishi, ichi bir xil g'ovaklikda, u valanm aydigan kattaroq bo'sh liqlar bo'lmasligi kerak. T ayyor m ah su lo tn in g hidi, m azasi tarkibidagi m ahsu lo tig a xos x u s h x o 'r b o'lishi, taxir, n o r d o n , s h o 'r va tashqi hid h a m d a m az a d a n xoli b o 'lm o g 'i lozim. Tayyor xam ir m ahsulotlari ozoda, quruq, yorug', 6 —20°C haroratli xo na- larda, lotoklarda mahsulot shakliga t a ’sir qilmaydigan darajada terilgan holda solinib, 24 soat d avo m ida saqlanishi m um k in. B u n d a n uz oqroq vaqt d avom id a saqlansa, x a m ir m a h s u lo ti qotib qolib, ichi q u r u q q a ttiq , u v a la n a d ig a n b o 'lib qoladi. M ahsulot qobig'i bujmayib, vazni kam ayadi, tekis holatini yo 'q o tib , qotib qoladi. Eiu holatning ro 'y berishi m ahsulot tarkibidagi kraxmal va oqsilning o'zgarishi hisobiga amalga oshadi. Tayyor blin va oladvalar tarqatguncha issiq saqlanishi uchun u stm a -u st taxlangan holda qopqoqli idishga solinishi kerak. Am aliy m ashg'ulot Xamir mahsulotlarini tayyorlash texnologiyasi bilan tanishish Asosiy maqsad. Xamir mahsulotlari va taomlarining tayyorlanish texnologiyasi bilan tanishish va malaka orttirish. Uslubiy ko‘rsatma. M aiumotlar mazkur kitobning «Xamir mahsulotlari» bobida bayon etilgan. Ularni o'qib, bilib olish maqsadga muvofiqdir. Muayyan o'quv yurtining «Fan sikli xav'ati» tomonidan tayyorlanishga tavsiya etilgan taomlarga sarflanadigan oziq-ovqat mahsulotlari miqdorini «Сборник рецептов блюд и кулинарных изделий» (М., Экономика, 1983) kitobidan 1067-1114-sonli taomlar miqdorini hisoblab, belgilab olinadi. Bunda barcha texnologik jarayonlar korxonaning ishlab chiqarish sexlarida yoki o'quv yurtining laboratoriyasida amalga oshiriladi. Ulami tayyorlashda tavsiya etilgan texnologik kartalar, 301 plakat, diafilm va slaydalardan foydalaniladi. Asosiy bajariladigan vazifalar sanitariya talablariga rioya etilib, texnologik j a rayon asosida olib boriladi. Mashg‘ulot o‘tkazish tartibi. Buning u c h u n har xil invertarlar, pichoqlar. taxtakachlar. tovalar. soteyniklar, protivenlar, durshlag, turli hajm d ag i kastryulkalar va shunga o'xshash a s b o b - a n jo m la r kerak bo'ladi. Elektr plitalar. elektr pechlar, tovalar. frityurnitsa va boshqa m exanik va issiqlik jihozlaridan foydalaniladi. Topshiriq. O 'quvchilar tayyorlangan taom larining ko'rinishi. mazasi. sifati. tayyorlanish texnologiyasi bilan tanishadilar. Lozim b o ig a n m a'lum otlam i daftariga yozib oladilar. O'qituvchi o'tkazilgan m ashg'ulotga yakun yasaydi. Tekshirish uchun savol va topshiriqlar^ > 1. X a m i r m a h s u l o t l a r i n i n g o z u q a l i k a h a m i y a t i n i m a d a 0 2. X a m i r n i n g g ' o v a k li g i n i o s h i r u v c h i m a h s u l o t t u r la r i va x a m i r t a v y o r l a s h d a g i a h a m i y a t i n i a y ti b b e r in g . 3. X a m i r a c h i s h i d a b o l a d i g a n j a r a v o n n i ga pi rib b e r in g . 4. X a m i r t u r u s h l i x a m i r n i t a y y o r l a s h d a i s h l a t i l a d i g a n m a h s u l o t l a r n i a y t i b b e r i n g . U l a r n i n g t a y y o r l a n i s h i n i t u s h u n t i r i n g . 5. X a m i r t u r u s h l i x a m i r t a y y o r l a s h j a r a y o n i q a n d a y k e t m a - k e t l i k d a n i b o r a t ? 6. A c h i t q i s i z x a m i r t u r u s h l i x a n h r q a n d a y t a y y o r l a n a d i ? 7. A c h i t q i q a n d a y t a y y o r l a n a d i ? U n i n g t a y y o r b o i g a n l i g i q a n d a y a n i q l a n a d i ? 8. X a m i r t u r u s h l i x a m i r t a y y o r b o ' l i s h i d a n avval n i m a s a b a b d a n e z ila d i? 9. X a m i r m a h s u l o t l a r i n i y o p i s h g a t a y y o r l a s h q o i d a l a r i n i a v tib b e r in g . 10. X a m i r t u r u s h l i x a m i r d a n v o p i b m a h s u l o t t a v y o r l a g a n d a q a n d a y o ' z g a r i s h l a r r o ' y b e r is h in i g a p i r i b b e r in g . 11. B lin va o l a d y a x a m i r i n i t a y y o r l a s h n i n g o ' z a r o fa rq i n i m a d a ? 12. X a m i r t u r u s h l i x a m i r d a n t a y y o r l a n a d i g a n m a h s u l o t l a r d a n q aysi b ir in i b ila siz? 13. X o n a k i u g r a u c h u n x a m i r q a n d a y t a y y o r l a n a d i ? 14. C h u c h v a r a va s u z m a l i c h u c h v a r a x a m i r l a r i n i t a y y o r l a s h n i n g o ' z a r o farq i n i m a d a ? 15. O d d i y q a t l a m a x a m i r t a y y o r l a s h u s l u b i n i t u s h u n t i r i b b e r in g . Bu x a m i r d a n q a n d a y m a h s u l o t t a y y o r l a n a d i ? 16. X a m i r t u r u s h l i x a m i r m a h s u l o t l a r i u c h u n q a n d a y q i y m a l a r t a y y o r l a n a d i ? 17. T a y y o r x a m i r m a h s u l o t l a r i sifati g a q o ' y i l a d i g a n t a l a b l a r n i a y ti b b e r in g . 302 XIX b o b DAVOLOVCHI TAOM ASOSLARI Kasalliklarni davolash va ularning oldini olish u c h u n ishlatiladigan tao m la r parhez yoki davolovchi tao m deb ataladi. Parhez ta o m la r u m u m iy ovqatlanish qoidalariga asoslangan bo'lib. sifat jih a td a n m u h im ozuqaviy m ah sulotlar bilan b alan slan g an bo'lishi kerak. P a rh ez tao m la rin i kasalxonalarda, san atoriy larda, parhez taom li oshxonalarda, och iq u m u m iy ovqatlanish korxonalarining parhez ta o m la r i b o 'lim la r id a , o 'q u v k o rx o n a la ri, zavo d, fabrika, in stitut va b o s h q a korxon alarn ing kasallik oldini olish b o 'lim la rid a va boshqa joylarda tashkil qilish m u m k in . Parhez ta o m id a n foydalanuvchi shaxs u c h u n shifokor ko 'rsa tm a lari bilan parhez va iste'mol uchun ruxsat etiluvchi tao m yoki m ahsulotlar belgilanadi. Parhez taom lari yoki m ahsulotlari o 'z xususiyati va kasal turi b o 'y ich a 1, 2, 5. 7, 9, 10, 11,15 raqamlari bilan belgilanib, u m u m iy holda qo'llanadigan parhez dasturxonlari hisoblanadi. Parhez taom lari shifokor n a z o ra tid a iste 'm o lg a berilishi shifokor belgilagan vaqt m obaynida iste’mol qilish q a t ’iy amalga osh i ri I ish i kerak. Parhez taom lari uchun oliy navdagi m ah su lotlar h a m d a sanoat korxonalarida ishlab chiqarilgan parhez konservalari, rezavor-m eva sharbatlari, konsentratlarini ishlatish m u m kin . K o'p parhez taom lari u c hu n ziravorlar, har xil maza beruvchi m a h s u lo tla r, ta rk ib id a k o 'p m i q d o r d a o 't k i r m a z a b e ru v c h i yoki ekstraktiv m ahsuloti bo'lg an , yog' 1 iq va birlashtiruvchi to 'q im a si k o 'p bo'lgan m ahsulotlarni lining tarkibiga yangi rezavor-m evalar, sabzavotlar, meva sharbatlari, sut va sut m ahsulotlari, o'sim lik vog'i, yangi baliqlar kiriti-lishi shart. Parhez taom larini tayyorlashda issiq ishlov berish usullaridan suvda pishirish, b u g 'd a yoki oz suvda dim lab pishirish k o 'p ro q qo'llaniladi. Ba’zan pishirilgandan so 'ng qovurish shkafida yuzaki qobiq hosil qilib olinadi. Ba’zi hollarda esa pishgan m ahsulot qovurib ham olinadi. Parhez tao m la rn i tayyorlashda u m u m iy ishlatiladigan a s b o b -a n jo m la rd a n tashqari, m ay da ko'zli g o 'sht qiymalagich, yan chuvchi m ashina, ezuvchi m ashina, bug' q o zo n la ri, sovituv shkaflari, turli a s b o b -a n jo m la r (ezuvchi elak, y o g 'o c h kapkir, c h il c h o 'p la r , o 'l c h o v idishlari va b o s h q a la r) h a m d a m a r m itla r z a ru r bo'ladi. P arhez taom i m ahsulotlariga ishlov berish davolanayotgan kimsa va shifokor ko'rsatmasiga asosan amalga oshirilishi kerak. Shu sababdan parhezlarga qo'yiladigan talab qoidalarini o'rganish lozim. Ular parhez dasturxonlarining tavsifida o'rganiladi. 30 3 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling