O ’simliklarda sitoemriologiya


Download 497.1 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/14
Sana19.06.2023
Hajmi497.1 Kb.
#1624935
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   14
Bog'liq
Duragay o\'simliklar

 
Aa
вв 
aa
ВВ
gulsimon tojli 
no
’xatsimon tojli 
 
F1 
Aa
Вв 
Yong
’oqsimon 
F1 ning gametalari Aa, A
в, aВ, aв o’zaro chatishtirilsa 9 yong’oqsimon, 3 
gulsimon, 3 no
’xatsimon va 1 bargsimon nisbatda ajraladi. Bu digibrid 
chatishtirishning 2 bo
’g’inida yuz bergan fenotip bo’yicha ajralishga mos keladi. 
AA
вв va aaВВ tojli tovuqlar gomozigota genotipga ega. F
1
da geterozigota Aa
Вв 
bo
’lib 2 gendan iborat. Bo’lardan yong’oqsimon toj rivojlanadi. A va В genlarning 
dominant allellari ishtirokida F2 da 9/16 nisbatda yong
’oqsimon tojli tovuqlar hosil 
bo
’ladi. A va b genlar avlodida 3/16 gulsimon, В va a genlar birlikda 3/16 nisbatda 
no
’xatsimon toj hosil bo’ladi. Gomozigota holdagi retsissiv - aaвв genlar birgalikda 
1/16 bargsimon tojli tovuqlarning kelib chiqishiga sabab bo
’ladi. Keyingi 
bo
’g’inlarda bargsimon tovuqlarda bargsimon tojli tovuqlar hosil bo’ladi. 
Yong
’oqsimon toj zigotadagi bir yo’la 2 ta dominant gen bo’lgan takdirda 
rivojlanadi. Ya
’ni yong’oqsimon toj 2 ta allel bo’lmagan dominant genning, 


18 
bargsimon toj esa 2 ta retsissiv genning o
’zaro ta’siri natijasida hosil bo’ladi. Allel 
bo
’lmagan genlar o’zaro 4 xil: komplementar, epistaz, polimer, modifikator 
(turlanib) ta
’sir etadi.
1. Komplementar ta
’sir - genotipda allel bo’lmagan genlarning birgalikda, 
ya
’ni belgilarning rivojlanishiga olib kelishiga tushuniladi. Buni to’ldiruvchi ta’sir 
ham deyiladi. Bunda har bir gen alohida biror belgini yuzaga chiqara olmaydi. 
Misol: xushbo
’y hidli oq gulli no’xat chatishtirilganda F
1
da duragay sariq gulli 
bo
’ladi. Sariq gullar o’zaro chatishtirilganda F

da 9:7 nisbatda, ya
’ni fenotipda 9/16 
sariq, 7/16 oq gulli bo
’ladi. Sababi genotipdagi dominant bo’lgan bitta gen A yoki 
V gulga sariq rang bera olmaydi. Ular birikib rang hosil qiladi. Bunday hodisani 
sichqonlarda ham, makkajo
’xorida ham, piyozlarda ham ko’rish mumkin. 
Ba
’zan 1 yoki 2 komplementar gen mustaqil ta’sir etishi ham mumkin. Misol: 
sharsimon qovoqlar chatishtirilsa F
1
da gardishsimon qovoqlar hosil bo
’ladi. (AAвв 
x aa
ВВ) F
2
da esa cho
’zinchoq qovoq ham hosil bo’ladi. 

Download 497.1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling