O. T. Xusanov o‘zbekiston respublikasining konstitutsiyaviy huquqi darslik toshkent – 2012 Xusanov O. T

Sakkizinchi. Saylov natijalarini aniqlash.
Saylov natijasini aniqlashning birinchi bosqichida saylov uchastkasidagi ovozlar sanab chiqiladi.
Ovoz berish tugaganini e'lon qilingach, saylov komissiyasi a'zolari hozirligida, varaqalar solingan konvertlar qutilarga tashlanadi, foydalanilmagan byulletenlar sanab chiqilib bekor qilinadi va quti ochiladi.
Komissiya saylovchilarning umumiy soni va byulleten olganlar sonini aniqlab, har bir nomzodga berilgan ovozlarni alohida-alohida sanab chiqadi.
Uchastka saylov komissiyasi:

• 
  ovoz berishda ishtirok etganlarning umumiy sonini;
  
• 
  har bir nomzodga yoqlab berilgan ovozlar sonini;
  
• 
  haqiqiy emas deb topilgan byulleten va varaqalar sonini aniqlaydi.
  

Ovozlarni sanab chiqishda siyosiy partiyaning vakolatli vakili, kuzatuvchilar ishtirok etishi mumkin.
Sanab chiqish natijalari bayonnomada qayd qilinib, u rais, o‘rinbosar, kotib va boshqa a'zolar tomonidan imzolanadi.
Bayonnomani bir nusxasi 48 soatdan kam bo‘lmagan muddatga uchastkada osib qo‘yiladi va bayonnoma okrug saylov komissiyasiga yuboriladi.
Okrugda saylov natijalari uchastka saylov komissiyasi taqdim etgan bayonnoma asosida aniqlanadi. Okrug saylov komissiyasi:

• 
  okrugdagi saylovchilarning umumiy sonini;
  
• 
  saylov byulleteni va varaqalarni olganlar sonini;
  
• 
  ovoz berishda ishtirok etgan saylovchilar sonini;
  
• 
  har bir nomzodga yoqlab berilgan ovozlar sonini;
  
• 
  haqiqiy emas deb topilgan byulleten va varaqalar sonini aniqlaydi.
  

Bular bayonnomada ko‘rsatiladi va u rais, o‘rinbosar, kotib hamda barcha a'zolar tomonidan imzolanadi hamda tegishlicha Markaziy saylov komissiyasiga yoki tegishincha viloyat, tuman, shahar saylov komissiyalariga yuboriladi.
Qonunchiliik palatasiga saylovlarda ham MSK okrug saylov komissiyasi bayonnomasi asosida Prezident saylovidagi kabi ishlarni bajaradi, faqat u yerda deputatni saylanishiga bir okrugdagi natija ta'sir qiladi.
Okrug bo‘yicha ovoz berishda ishtirok etganlarning yarmidan ko‘pini ovozini olgan nomzod saylangan hisobalandi.
Saylov okruglari yoki ayrim uchastkalarda saylov natijalariga ta'sir qiluvchi qonun buzilish hollari uchrasa, MSK shu joyda saylovni haqiqiy emas deb topishi mumkin. Bunday qaror chiqqan kundan e'tiboran o‘n kun ichida Prezidentlikka nomzod, deputatlikka nomzod Respublika Oliy Sudiga shikoyat qilinishi mumkin
Markaziy saylov komisssiyasi saylov yakunlari bo‘yicha bayonnoma tuzadi.
Mahalliy Kengashga saylovning yashirin natijalari tegishlicha viloyat, tuman va shahar saylov komissiyalarida aniqlanadi.
Mazkur komissiyalar okrug saylov komissiyalarining bayonnomasi asosida MSK qilgan ishlarni amalga oshiradi va bayonnoma tuziladi.
Barcha saylovlarda ham saylovni o‘tgan deb topish, haqiqiy deb topish uchun ro‘yxatga olingan saylovchilarning kamida o‘ttiz uch foyizi ishtirok etgan bo‘lishi kerak.
Saylov jarayonida takroriy ovoz berish yoki takroriy saylov bo‘lishi mumkinligini e'tiborga olingan.
Takroriy ovoz berish saylovda nomzodlar ikkitadan ortiq bo‘lib, ularning birortasi ham ovoz berishda ishtirok etganlarning yarmida ko‘pini ovozini ololmagan bo‘lsa, eng ko‘p ovoz olgan ikki nomzod bo‘yicha ikki hafta ichida takroriy saylov o‘tkaziladi. Takroriy saylovda ovoz berishda ishtirok etgan saylovchilarning ovozini boshqa nomzodga nisbatan ko‘proq ovoz olgan nomzod saylangan hisoblanadi va bu saylovda saylovchilarning ishtirok etish foizi hisobga olinmaydi.
Takroriy saylov quyidagi hollarda o‘tkaziladi:

• 
  saylov o‘tmagan yoki haqiqiy emas deb topilsa;
  
• 
  nomzodlar bitta bo‘lib, u zarur miqdordagi ovozni to‘play olmagan bo‘lsa;
  
• 
  deputat saylovida, saylov okrugida saylov o‘tmagan yoki haqiqiy emas deb topilgan bo‘lsa; agar takroriy ovoz berish deputat saylanganligini aniqlash imkoniyatini bermasa; okrug bo‘yicha ikki nomzod ovozga qo‘yilib ulardan birortasi ham yetarli ovoz ololmagan bo‘lsa.
  

Qonunchilik palatasiga va mahalliy Kengashlarga saylovda takroriy ovoz berish va takroriy saylov tegishli okruglarda o‘tkaziladi. Takroriy saylov o‘tkazish avvalgi saylov komisssiyalariga topshirilishi yoki yangi komissiya tuzib o‘tkazilishi mumkin. Takroriy saylov kechi bilan bir oy ichida o‘tkaziladi. Bunda barcha saylov jarayonidagi tadbirlar qayta o‘tkaziladi.
Qonunchilik palatasiga saylov jarayonida qo‘shimcha bir tadbir, bosqich mavjud bo‘lib, u Qonunchilik palatasiga Ekologik harakatdan deputat saylash hisoblanadi¹. Umumiy saylov jarayonining yana bir bosqichi (tadbiri) – deputatlarni ro‘yxatga olish hamda saylov yakunlarini e'lon qilishdir.
Saylov jarayonining oxirgi bosqichi – saylov yakunlarini e'lon qilish hisoblanadi.
Qonunchilik palatasi deputatlarini MSK ro‘yxatga olib, bu haqda deputatlarni xabardor qiladi. Deputatlar MSK tomonidan ro‘yxatga olinishi bilan deputatlik maqomiga ega bo‘ladi. MSK saylov yakunlari to‘g‘risidagi axborotni, deputatlar ro‘yxati va ular haqidagi ma'lumotni o‘n kundan kechiktirmay matbuotda e'lon qiladi.
Viloyat, tuman, shahar Kengashlari deputatlari tegishlilik viloyat, tuman va shahar saylov komissiyalari tomonidan ro‘yxatga olinib, ma'lumot ommaviy axborot vositalarida shu komissiyalar tomonidan e'lon qilinadi.