O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Begona o‘tlarga qarshi kurash. M ak k ajo ‘xori yetishtirishda begona 
o ‘tlar hosildorlikni oshirishdagi asosiy to ‘siqlardan biri. Keyingi yillarda 
u ru g ia m i ekishgacha penitron gerbitsidini gektariga 1-2 1, stomp 3-6 kg/ 
ga m e’yorida q o ila sh bir yillik g‘alladosh o ‘tlar va ikki pallali begona 
o ‘tlarga qarshi kurashda yuqori sam ara berm oqda. Eradikan bir gektariga 
4-8 1 3001 suvga aralashtirilib ekish oldidan purkaladi va darhol tuproqqa 
aralashtiriladi. Bu gerbitsidning keyin ekiladigan ikki pallali m adaniy 
o ‘simliklarga zararli ta ’siri yo‘q.
0 ‘suv davrida gektariga bazagron 2 -4 1/ga, benvil 0,6-0,8 1/ga, pardner 
(22,5 %) 1,5 1/ga, titus (25%) 40-50 g/ga qoilanilishi mumkin.
Kasalliklarga qarshi kurash. M akkajo‘xorida gelmintosporioz, pufakli 
qorakuya, chang qorakuyasi, so‘talar bakteriozi, nigrosporioz, so‘talar 
fuzariozi, u ru g ia r va m aysalam ing m og‘orlashi kasalliklari kuzatiladi.
U ru g ‘dagi kasallik chaqiruvchi q o ‘ng ‘izchalar zaharli dorilash y o ii 
b ila n y o ‘q q ilin ad i. U r u g i i k m a y s a la rd a p u fa k li q o ra k u y a b ila n
kasallangan barglar, so ‘talar, poyalar sindirilib, daladan chiqarib yo‘q 
qilinadi. Chang qorakuyasi bilan zararlangan o ‘simliklar olib tashlanadi 
va yo‘q qilinadi.
M akkajo‘xorini boshqa ekinlarga qo‘shib ekish. M a k k a jo ‘xorini 
dukkakli don ekinlari - loviya, soya, g ‘alladosh ekinlar - sudan o ‘ti, 
oqjo‘xori bilan q o ‘shib, silos yoki yashil massasi uchun yetishtirish oziqa 
sifatini yaxshilaydi, hazm b o ia d ig a n protein m iqdorini oshiradi.
Ayniqsa, m akkajo‘xori soyaning baland b o ‘yli navlari bilan q o ‘shib 
ekilsa, yashil massasining bir oziqa birligida 100-120 g protein b o ia d i. 
Toza holda ekilganda bir oziq birligida 60-70 g protein b o ia d i, xolos.

---

M akkajo‘xori soya bilan q o ‘shib ekilganda, bir gektariga 50-60 ming 
m akkajo‘xori, 80-100 ming soya urug ‘i ekiladi. Bunda m akkajo‘xori va 
so y a a lo h id a q a to r la r g a e k ila d i. S u d a n o ‘ti y o k i o q jo ‘x o rin in g
Vaxshskaya-10 navlari q o ‘shib ekilsa, hosildorlik ortadi. M akkajo‘xori, 
sudan o ‘ti yoki o qjo‘xori aralashm alari o ‘rib olingandan keyin, oradan 
30-40 k un o ‘tgach, sudan o ‘ti, o q jo ‘xori yana o ‘rim ga keladi. Yashil 
m assa uchun ikki hosil olinsa b o ia d i. Bu usulda q o ‘shimcha 300-400 s/ 
ga k o ‘k m assa hosili olish Sam K X I da m akkajo'xorini perko ham da 
xashaki lavlagi bilan q o ‘shib ekish b o ‘yicha ijobiy natijalar olingan. Bu 
usu ld a m a k k a jo ‘xori, xashaki lavlagi yoki perko alo hid a q a to rlarg a
ekiladi. M ak k ajo‘xori avgust oyida o ‘rib olinsa, lavlagi oktabr oyining 
oxiriga qadar 300-400 s/ga ildizmeva hosilini to ‘playdi. Bunda gektariga 
10-14 kg lavlagi urug ‘i sarflanadi. M akkajo‘xori u r u g i 8-10, lavlagi urug‘i
4-5 sm chuqurlikka ekiladi. 0 ‘zbekistonda m ak kajo‘xorini beda bilan 
q o ‘shib ekish ju d a keng tarqalgan.