O ’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti

Oddiy oksidlanish-qaytarilish reaksiyasini yarim reaksiya usulidan foydalanib tenglashtirish
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini qaytarilish va oksidlanish yarim reaksiyalariga ajratilishi mumkin. Kimyogarlar elektronni koʻchib oʻtishini koʻrsatishni osonlashtirish uchun yarim reaksiyalardan foydalanishadi, shuningdek, bu usul oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini tenglashtirishda yordam beradi. Keling, yarim reaksiya holida yozish uchun yana bir reaksiyani koʻrib chiqamiz:
Al(�)+Cu2+(�.�.)→Al3+(�.�.)+Cu(�)Al(q)+Cu2+(s.e.)→Al3+(s.e.)+Cu(q)
Yuqoridagi reaksiya toʻgʻri tenglashtirilgan hisoblanadimi? Atomlarimizga qarasak, tenglashgandek tuyuladi: strelkaning har ikkala tomonida 1 Al1Al1, start text, A, l, end text va 1 Cu1Cu1, start text, C, u, end text atom bor. Biroq reagent tomonidagi zaryadlarni qoʻshganimizda mahsulot tomonidagi 3+3+3, plus zaryad bilan mos kelmaydigan 2+2+2, plus zaryadga ega boʻlamiz. Biz ham atomlar, ham zaryadlar tenglashganiga ishonch hosil qilishimiz lozim! Reaksiyani tenglashtirish uchun yarim reaksiya usulidan foydalanamiz.
Qaytarilishning yarim reaksiyasi: qaytarilish yarim reaksiyasi qaytarilish bosqichida ishtirok etadigan reagent va mahsulotlarni koʻrsatadi. Cu2+Cu2+start text, C, u, end text, start superscript, 2, plus, end superscript ionlari Cu(�)Cu(q)start text, C, u, end text, left parenthesis, q, right parenthesis gacha qaytarilgani tufayli biz shu bosqichdan yozishdan boshlashimiz mumkin:
Cu2+(�.�)→Cu(�)Cu2+(s.e)→Cu(q)
Umumiy tenglashgan reaksiya​​
Nihoyat, biz ikkala tomonda ham reagent va mahsulotlar paydo boʻlishini tekshirishimiz mumkin. Ular paydo boʻlmagan ekan, biz ishni yakunladik! Bizning reaksiya ham massasi, ham zaryadi boʻyicha tenglashgan.
[Ushbu oksidlanish-qaytarilish tenglamasini tenglashtirish uchun biz qanday shartlardan foydalandik?]
Xulosa
Biz oksidlanish darajasini tekshirgan holda oksidlanish-qaytarilish reaksiyasini aniqlashimiz mumkin. Oksidlanish qaytarilish reaksiyalarini oksidlanish va qaytarilish yarim reaksiyalariga ajratib olishimiz mumkin. Biz massa va zaryad tengligini talab qiluvchi oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini tenglashtirish uchun yarim reaksiya usulidan foydalanishimiz mumkin. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining umumiy uch turi bu – yonish, disproporsiyalanish va oʻrin olish reaksiyalaridir.