O‘bekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

r = 1 – ε (4.93)
Stefan-Bolsman qonuni T haroratga ega bo‘lgan yuzadan absolyut nolga teng bo‘lgan haroratga ega bo‘lgan sovuq cheksiz kenglikka nurlatiladigan nurlanishning quvvatini aniqlaydi. Issiqlik nurlanishlarini issiqlik datchiklari bilan detektorlashda datchikdan obyektga nurlanishni ham hisobga olish zarur bo‘ladi. Issiqlik datchiklari faqatgina issiqlik nurlanishining foydali quvvatini (ya’ni obyektning nurlatish quvvati minus datchikning o‘zining nurlatish quvvati) aniqlashga qodir bo‘ladi. Datchikning obyekt tomonga qaragan yuzasi ε_s nurlatish qobiliyatiga ega bo‘ladi, va shundan kelib chiqqan holda, uning qaytarish qobiliyati p_s = 1 - ε_s ga teng bo‘ladi. Datchik nurlanishni qisman yutishi sababli butun F_b0 nurlatish quvvati foydali bo‘lib hisoblanmaydi. Quvvatning F_ba qismi datchik tomonidan yutiladi, qolgan F_br qismi obyektga qaytariladi (4.29- rasm). Bu mulohazalarda datchikning yon-atrofida boshqa nurlatish obyektlari yo‘q deb faraz qilinadi.
Qaytarilgan nurlanishlar oqimi datchikning qaytarish koeffitsiyentiga proporsional bo‘ladi:
F_br = - p_s F_b0 = - Aε(1 - ε_s)σT⁴ (4.94)
Minus belgi qaytarilgan oqim asosiy nurlanish oqimiga qarama-qarshi yo‘nalganligini bildiradi. Natijada obyektning foydali nurlatish quvvatini quyidagi ifodadan topish mumkin:
F_b = F_b0 + F_br = Aεε_sσT⁴ (4.95)
O‘zining yuzasining T_s haroratiga bog‘liq ravishda datchik obyektga o‘zining issiqlik oqimini nurlatadi:
F_s = - Aεε_sσ (4.96)
Qarama-qarshi tomonga yo‘nalgan bu ikkita oqim ikkita yuza orasida harakatlanadigan foydali oqimni shakllantiradi:
F = F_b + F_s = Aεε_sσ (T⁴ - ) (4.97)

o nurlanish

Gentgen nurlanish

UB nurlanish

Ko‘rinadigan nurlanish

Yaqin IQ diapazondagi to‘lqinlar

O‘rta IQ diapazondagi to‘lqinlar

Uzoq IQ diapazondagi to‘lqinlar

Radarlar nurlanishi

Mikroto‘lqinli pechlar nurlanish

TV va FM diapazondagi radio- to‘lqinlar

Qisqa radioto‘lqinlar

AM diapazondagi radioto‘lqin

4.27- rasm. Elektromagnitik nurlanish spektri

Bu ifoda issiqlik nurlanishining foydali quvvatini chiqish elektr signaliga qayta shakllantiradigan issiqlik datchigining ishini tasvirlaydi. U shuningdek datchik tomonidan yutilgan F issiqlik oqimi bilan obyekt va datchikning absolyut haroratlari o‘rtasidagi bog‘lanishni o‘rnatadi.