O‘bekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Elektromagnitli ijro mexanizmlari

Avtomatik rostlash va boshќarish tizimlarida elektr energiyasini ishchi organning tekis xarakatiga aylantirib beruvchi elektromagnitli uzatmalar IM lar sifatida ќo‘llanishi mumkin. Bu elementlar yana solenoidli mexanizmlar deb ћam yuritiladi.

Elektromagnitli IM lar tipi, tuzilishiga ko‘ra chiќish koordinatasi ko‘rinishlarga ajratilishi mumkin:to‘ѓri xarakatlanuvchan rostlovchi organga ega bo‘lgan IM lar uchun: siljish, tezlik ta’sir ќiluvchi kuch; aylanuvchan xarakatga ega bo‘lgan rostlovchi organli IM lar uchun: aylanish burchagi, aylanish chastotasi, aylanish momenti.
Elektromagnitlar o‘zgaruvchan (bir fazali va uch fazali), o‘zgarmas tokli bo‘lishi mumkin. Ularning asosiy tavsifnomasi: yakorning surilishi; yakorning surilishi va tortish kuchi orasidagi boѓlanish; yakorning surilishi va elektroenergiya sarfi, ishga tushish vaќti orasidagi boѓlanish.
YAkorning maksimal surilishiga ќarab ќisќa yurishli va uzun yurishli elektromagnitlar ajratiladi.

Elektromagnitlar ќo‘yidagi talablarga javob berishi kerak:

1. 
   Tanlanayotgan konstruksiya siljish uzunligi, tortish kuchi va berilgan tortish tavsifnomasiga mos kelishi kerak;
   
2. 
   Tez xarakatlanuvchan tizimlar uchun shixtalangan magnitli o‘tkazgichga ega bo‘lgan elektromagnitlar, sekin xarakatlanuvchan tizimlar uchun shixtalanmagan magnit o‘tkazgichga ega bo‘lgan ћamda massivli mis gilzali elektromagnitlar ќo‘llanilishi mumkin.
   
3. 
   Ishga tushish sikllari soni yo‘l ќo‘yilgandan kam bo‘lishi kerak.
   
4. 
   Bir xil mexanik ishlar uchun o‘zgaruvchan tok elektromagnitlari o‘zgarmas tokda ishlovchi elektromagnitlarga nisbatan ko‘proќ elektroenergiya talab ќiladi.
   
5. 
   Elektromagnitlar ishlatish uchun ќulay va oddiy bo‘lishi kerak.
   

Elektromagnitlarni kuchlanish, tok va ќuvvat kattaliklari orќali tanlash mumkin. Elektromagnit tanlangandan so‘ng uning cho‘lѓamlari ќizishga nisbatan xisoblanadi. Bu ћolda ro‘xsat etilgan ќizish ћarorati 85...90⁰ S xisobida olinadi. Elektromagnitli IM ning uzatish funksiyasi :

U(r) K_m

1 2
W(p) = = U(p) (T_er+1) (T² r+T r+1)

(7.1)

bu erda U — yakorning siljishi;
T_e=L₀/R₀ — elektromagnitning vaќt doimiysi;
L₀ va R₀ — induktivlik va elektromagnit galtagining aktiv ќarshiligi; T_1= m/c_n; m — ќo‘zѓaluvchan ќismlarning massasi;
S_n — prujina ќattiќligi; T₂=K_d/S_n ; K_d — koeffitsient (dempfirlash).
2K₀/K
K_m= ---------- — elektromagnit tortish kuchi va ѓaltakdagi I_k toki- S_nK₀ S_nR₀
ning orasidagi proporsionallik koeffitsienti.
Agar boshќaruv obektining vaќt doimiysidan (T_e, T₁, T₂) katta bo‘lsa, uzatish funksiyasi inersiyasiz zveno ko‘rinishida berilishi mumkin: W(p)= K_m

2.