O‘bekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Elektromagnitli muftalar.

Muftalar — uzatma va ishchi mexanizmlar orasidagi boѓlovchi zveno ћisoblanadi. Ularning ish prinsipi boѓlovchi elementlarning elektromagnit xususiyatlariga asoslangan.

Elementlarning boѓlanishi ko‘rinishiga ќarab muftalar funksiyali ќuruќ ishќalanuvchan, ќovushoќ ishќalanuvchan va siljish muftalarga ajratiladi. Ќuruќ ishќalanish muftasi (7.4, a-rasm) 3 va 9 vallarga boѓlangan 5, 6 - ikkita yarim mufta ћolda 2 xalќa va 4 shetkalardan kuchlanish ќabul ќiluvchi 1 cho‘lѓamdan tashkil topgan. 6- yarim muftaning boshќariluvchi ќismi 8- shponkaning o‘ќi bo‘yicha xarakatlanadi, u ishchi mexanizmning 9-vali bilan boѓlangan. Boshќariluvchi 6 mufta 7 prujina yordamida 5 boshќaruvchi muftaga nisbatan siќiladi. CHo‘lѓamlarga elektr toki berilishi bilan ћosil bo‘lgan elektromagnit maydon 7 prujina kuchini engib, boshќariluvchi 6 muftani tortadi. Ishќalanish kuchlari ћisobiga 5 va 6 yarim muftalarda ћosil bo‘ladigan aylantiruvchi moment boshќaruvchi valdagi boshќariluvchi valiga o‘tkaziladi.Uzatilayotgan
aylantiruvchi momentni kattalashtirish uchun muftalarni ko‘p diskli ko‘rinishda tayyorlanadi.

7.4-rasm. Ќuruќ ishќalanish va ќovushoќ ishќalanish muftasining konstruktiv va elektr sxemalari.

Ќovushoќ ishќalanuvchi muftalar (6.6, b-rasm) ferroparo-shakli yoki magnitli emulsiyali tarkibiga ega bo‘lib, boshќariluvchi va boshќaruvchi elementlarda boѓlovchi ќatlam ћosil bo‘ladi. Bunday muftalarning xarakterli tomoni shundaki, magnit oќimi ortib borishi bilan uzatiluvchi aylantiriluvchi moment ortib boradi. Bunday muftalar yuklamalarga nisbatan chidamli bo‘lib, tez xarakatlanuvchan IM lardan ћisoblanadi (vaќt doimiysi T=0,005... 0,008 s), ularning uzatish koeffitsienti K=3500. Bu muftalar konstruktiv tuzilmasiga ko‘ra ѓaltaklarning joylashishi, soni, ishchi yuzasining shakliga, tok o‘tkazgichlarining ko‘rinishi va boshќa belgilariga ko‘ra farќlanadi

1. 
   Issiqlikda hech qanday spetsifik tavsiflar yo‘q: bu shuni bildiradiki, u turlicha fizikaviy tabiatga ega bo‘lishi mumkin, uni o‘lchash mumkin, biroq bunda uni ajratib bo‘lmaydi.
   
2. 
   Issiqlikni chegaralab bo‘lmaydi: bu shuni bildiradiki, u tizimning issiq qismlarilan sovuq qismlariga erkin uzatiladi.
   

Issiqlik energiyasi bir obyektdan boshqa obyektga uchta usul bilan uzatilishi mumkin: issiqlik o‘tkazuvchanlik, konveksiya va nurlanish. Obyektlardan biri, issiqlikni olgan yoki bergan obyekt issiqlik detektori bo‘lishi mumkin. Uning funksiyasi obyekt to‘g‘risida ma’lum bir ma’lumot olish uchun obyekt ajratadagan yoki obyekt tomonidan yutiladigan issiqlik miqdorini o‘lchashdan iborat bo‘ladi. Bunday ma’lumot obyektning harorati, kimyoviy reaksiyalarning issiqligi, obyektning joylashuvi yoki ko‘chishi va hokazolar bo‘lishi mumkin.
Sendvich ko‘rinishidagi ko‘p qatlamli strukturani ko‘rib chiqamiz, bu erda har bir qatlam boshqa-boshqa materialdan tayyorlangan. Qatlamlar orqali issiqlik o‘tganda strukturaning harorat profili har bir qatlamning qalinligi va issiqlik o‘tkazuvchanligi bilan belgilanadi. 4.24-rasmda uch qatlamli struktura ko‘rsatilgan, unda birinchi qatlam issiqlik manbai bilan (cheksiz issiqlik sig‘imi va yuqori issiqlik o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan qurilma bilan) kontaktda bo‘ladi. O‘zini xuddi “cheksiz” issiqlik manbai kabi tutadigan eng qo‘l keladigan qattiq obyektlardan biri nazorat qilinadigan haroratga ega bo‘lgan katta hajmli mis jism bo‘lib hisoblanadi. Issiqlik manbaining ichidagi harorat qatlamli struktura bilan yonma-yon joylashgan juda tor zonadan tashqari hamma joyda doimiy va yuqori bo‘ladi. Issiqlik bir materialdan ikkinchi materialga issiqlik uzatilish mexanizmi orqali uzatiladi. Har bir qatlamning ichida haroratning tushish tezligi materialning issiqlik hususiyatlari bilan belgilanadi. Oxirgi qatlam issiqlikni konveksiya mexanizmi orqali havoga va infraqizil nurlanish yordamida yon-atrofdagi obyektlarga beradi. Shunday qilib, 4.24-rasm issiqlikning bir obyektdan boshqasiga uzatilishining mumkin bo‘lgan uchta usulini xam namoyish qiladi.