Obilov ilhom

 
8-o’zbek 29-mavzu majburiylarga 
****Xiva xonligi Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olingach, 1873-yilda xon devonida saqlanayotgan hujjatlar 
ham Peterburg shahriga olib ketildi. Olib ketilgan hujjatlar faqat 1962-yildagina Toshkentdagi O‘zbekiston + 
olib kelindi.
*Xiva xonligi hujjatlarining ma’lum qismi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti xazinasida 
ham mavjud. 
****XVII asr da yashagan Hasanbek Rumluni “Eng go‘zal tarix“ asari XVI asrning birinchi yarmidagi Xiva 
tarixiga bag’ishlangan.

---

****Xiva xoni, tarixchi olim Abulg'oziy Bahodirxonning (1603 — 1664) „Shajarayi turk“ asari,ayniqsa, katta 
ahamiyatga egadir. Asarning 1512-1663-yillardagi Xiva ijtimoiy-siyosiy tarixiga Xiva-Buxoro munosabatlariga 
bag‘ishlangan IX bobi tarix fani uchun katta ahamiyatga ega. 
****Xudoyberdi Avaz Muhammadning 1831 - 1832-yillarda yozilgan „Dili g‘aroyib“ asari ham Xiva xonligi, 
uning shaharlari haqida muhim ma’lumotlar beradi. 
****Rossiya elchisi I.D.Xoxlov 1620-1622-yil Buxoro va Xiva xonligida bo’ldi.
****1725-yilda Xivaga Rossiya elchisi bo‘lib kelgan Florio Beneveni esdaliklarida ilmiy jihatdan muhim 
ma’lumotlar yozib qoldirilgan. Rossiya imperatori Pyotr I unga juda muhim vazifalarni yuklagan. 
*u Buxoro xoniga Xivaga qarshi ittifoq tuzishni taklif etishi lozim edi. Beneveni o‘z esdaligida, jumladan, 
quyidagilarni qayd etgan: “Agar Xiva xoni Sherg'oziyxon yo'qotilsa, bu yerda tinchlik о ‘rnatiladi va hamma 
yo‘llar ochiq bo‘ladi. Rossiya Sherg‘oziyxonga qarshi kuchlarni qo‘llab-quvvatlashi foydali bo‘ladi“. 
****Rossiya elchisi sifatida Xiva xonligiga 1819-yilda kelgan N.I. Muravyov ham yozib qoldirgan esdaliklar eng 
qimmatli manbalar qatorida turadi. „Esdaliklar" Xiva to‘g‘risida batafsil ma’lumotlardan iborat. Shuning uchun 
ham bu kitob fransuz va nemis tillariga tarjima qilingan edi.
*Muallif asarida o‘zbeklarni ,,aql-idrokli, suhbati yoqimli va o ‘tkir, qat’iyatli, matonatli, urf-odati oddiy,