Obodonlashtirish va transport

Relyef va uning vertikal rejasi ko ‘pgina shaharsozlik masalalarini 
yechishda bevosita yo k i bilvosita o'z ta ’sirini ko'rsatadi, xususan:
* shaham ing umumiy m e’moriy-rejaviy kompozitsiyasida, 
uning tum anlari, majmualar, maydonlar va alohidagi bino va 
inshootlaming joylashuvida hudud relyefining xususiy shakllaridan 
kelib chiqqan holda foydalanish;
* shahar va uning tumanlarini qurishda, bino va inshootlam i 
mikrorayonlar va turar joy kvartallarida joylashtirish xususiyatidan 
kelib chiqqan holda relyef va uning shakllarini hamda vertikal 
rejalashtirishni inobatga olish;
* ishlab chiqarish texnologiyasidan kelib chiqqan holda, sanoat 
korxonalarini joylashtirish va odatda kichik nishabliklarga ega tekis 
sinlam i talab qiluvchi maydonlami joylashtirish va h k. holatlarda.
Shahar hududini vertikal rejalashtirish vazifalariga quyidagilar 
kiradi:
a) shahar hududlaridan, ko‘chalardan tashqi (atmosfera) 
suvlarini kerakli nishabliklar va shahar suv qochirgich kollektorlari 
yo‘nalishlarida qochirishni tashkil etish;
b) shahar ko'cha va yo'llarini zaruriy bo'ylama nishabliklar 
bilan ta ’minlagan holda, ularda shahar transporti va piyodalarning 
xavfsiz harakatini tashkil etish;
d) turaijoy kvartallarini, mikrorayonlarni, alohida bino va 
inshootlami qurish talablaridan kelib chiqqan holda, qurilish 
maydonlari relyefini qayta shakllantirish va qurilishga moslashtirish;
e) shahar yer osti injenerlik tarmoqlarini o'tkazilishini 
ta ’minlash uchun qulay relyefni yaratish;
0
nodir obyektlam i joylashtirish uchun relyef va uni vertikal 
rejalashtirish bo'yicha maxsus vazifalarni yechish (binolar guruhi, 
stadionlar, aerodrom lar va h.k. larni loyihalashda).
Loyiha —
rejalashtirish ishlarining barcha bosqichlarida vertikal 
rejalashtirish o 'z ifodasini topadi.
Shahar rivojlanishining texnik-iqtisodiy ko'rsatkich (TIK)ida 
hududni tabiiy shart-sharoitlarini tavsiflaydigan, uni qulay va 
noqulay zonalarga ajratgan ham da injenerlik tayyorgarligi talab 
etadigan hududlam i ko'rsatgan holdagi reja yoki xarita ishlab 
chiqiladi.
Shahar bosh rejasini ishlab chiqish bosqichida loyiha tarkibiga 
vertikal rejalash bo'yicha umumiy takliflami o'zida jamlagan 
hududni injenerlik tayyorlash sxemasi kiritiladi.
17

---

Sxem a 
1:10000—1:25000 
miqyosda 
bajariladi. 
K o'pchilik 
hollarda 
vertikal rejaning sxemasi bosh reja miqyosida, ya’ni 
1:10000-1:5000 da bajariladi.
Batafsil rejalash loyihasida vertikal rejalash sxemasi shahar 
ko'chalari 
o 'q i 
va 
xarakterli 
nuqtalari 
bo'yicha, 
belgilami 
ko‘rsatgan holda 1:2000-1:1000 miqyosda ishlab chiqiladi. Qurilish 
loyihasida vertikal rejalash chizmalari, qurilishning bosh rejasi 
miqyosida, ya’ni 1:1000- l:500da ishlab chiqiladi.
S hahar 
hududini 
vertikal 
rejalashtirishning 
ko'pgina 
masalalarini yechish uchun relyefni yetarli darajadagi aniqlikda 
ifodalovchi gorizontal reja dastlabki material bo'lib hisoblanadi.