Obodonlashtirish va transport

Turi
Qa­
torlar
soni
O 'lchamlari ,sm
K o'chatlar 
orasidagi masofa, 
sm
10
m 
dagi k o '­
chatlar 
soni
Baland­
lik
Keng-
lik
Q a­
torda
Q ator­
lar
soni
Erkin o'suvchi
Bordurlar
1
70 gacha
50 gacha
20 (25
-
50 (40)
(juda past
2
70 gacha
70 gacha
25 (23)
20 (25)
30 (50)
yashil
3
70 gacha
90 gacha
25 (33)
20 (25)
120 (30)
to'siqlar)
1
120
gacha
100
40 (50)
25 (20)
yashil
2
120
gacha
agcha
50 (67)
40 (50)
40 (30)
to'siqlar:
1
20
gacha
140
50 (67)
70 (15)
Past
2
20
gacha
gacha
67 (80)
50 (60)
10
(0)
O 'rtacha
I
30 gacha
150
100
baland
gacha
(125)
200
gacha
250
gacha
Shaldga 
solingan (qirqilgan)
Bordyurlar
1
3 0 - 5 0
3 0 - 5 0
20(25)
-
30 (60)
Yashil
2
2 0 - 4 0
2 0 -4 0
25 (33)
20 (25)
120 (9 0 )
to'siqlar
1
6 0 - 1 2 0
4 0 - 6 0
25 (33)
-
40 (50)
2
5 0 - 1 2 0
6 0 - 8 0
40 (50)
25 (30)
50 (40)
Past
1
1 2 0 -1 8 0
6 0 - 8 0
40 (50)
—
25(20)
2
1 2 0 -1 8 0
8 0 - 1 0 0
50 (67)
30 (40)
40 (30)
Baland
1
1 8 0 -2 5 0
8 0 - 1 0 0
50 (67)
-
2 0 ( 1 5 )
2
1 8 0 -2 5 0
1 0 0 -1 3 0
67 (80)
40 (50)
30 (25)
O 'rtacha
169

---

Eslatma: Balandligi va kengligi bo ‘yicha birinchi raqam — 
balandlik va kenglikning boshlang'ich chegarasi, ikkinchi raqam — 
balandlik va kenglikning eng katta chegarasi. 
Qavs ichida 
ko'rsatilgan o'lchamlar yorug'lilcsevar turlardan foydalanishda qabul 
qilish tavsiya etiladi.
Jimjiniador yashil 
0
‘simliklar — muntazam geometrik yoki 
stillaslitirilgan figuralar ko‘rinishidagi sun’iy solingan turlar.
Chirmashadigan o ‘simliklar (4.4-jadval) daraxtsimon, butasi- 
mon va maysa 
0
‘simliklar (lianalar). Ular binolar, inshootlar, 
balkonlar, lodjiyalarni vertikal ko'kalamzoriashtirish uchun kerak 
bo‘ladi. Chirmashuvchi 
0
‘simliklar ko‘chatlarining quyidagi turlari 
farq qilinadi: devoriy bino devorlari yaqinida, balkonlarda 
va 
lodjiyalarda; tana yoki — daraxt poyasi yonida, pergollar va 
trelajlar, chirmashuvchilar, ayvonchalar bo'ylab va boshqa kichik 
m e’moriy shakllar bo'yicha joylashadi; osilib turuvchi chirma­
shuvchilar; chirmashuvchi o ‘simliklardan chirmandalar.
Gulli o'simliklar kompozitsiyasi.
 
Gulli 
bezashning 
asosiy 
turlari - klumbalar, rabatkalar, bordurlar, miksborderlar, guruhli 
otqazishlar, 
gul 
massivlari, 
yakka 
oHqaziladigaa 
daiaxtlai, 
parterlar, toshli tepaliklar (alpinariylar) hisoblanadi.
Kluinbalar — bu doira, uchburchak, kvadrat, to'g'ri to 'rt­
burchak, romb va boshqa shakldagi turli. tqtintazam geometrik
170

---

shakldagi gulzorlardir. Kattaligiga ko‘ra ular katta va kichik boMishi 
mumkin. 2-3 m2 dan 50 m2 gacha, ko'pincha ular 10-15 m2 bo'ladi. 
Klumbalar odatda o‘rtasiga qarab ko‘tarilgan qavariq shaklda 
qilinadi (balandligi klumba diametrining 0,1 qismidan ortiq emas). 
Klumbalar yashash muddatiga ko‘ra bir yillik va ko'p yillik bo'ladi. 
O'tqaziladigan materialning turiga ko'ra ular guli, dekorativ-bargli 
va gilamli, aralash (gulli-gilamli). 0 ‘tqazish xarakteriga ko'ra 
klumbalar yaxlit (aynan bir xil o'simliklardan va novdalardan) va 
tarkibli (bir turdagi, lekin har xil navli o'simliklardan) bo'ladi. 
Tarkibli klumbalarda o'simliklar faqat sistematik munosabatda farq 
qilmasdan, balki balandligi, gullarning va barglarning rangi 
bo'yicha ham farqlanadi. Klumbalar odatda, ikki marta; bahorda va 
yozda-kuzda bezatiladi. Bahorda, kuzda ekilgan ikki va ko'p yillik 
piyozlilardan foydalaniladi; yozgi-kuzgi davr uchun — bir yillik,