Obodonlashtirish va transport

Umumiy bir yo ‘nalishda oqizdiriladigan usul
 
— bu shahar 
hududidan oqizdiriladigan oqova suvlar bir silsilali quvurlar 
yordamida tashqariga chiqariladi. Bunday usul o'zining tozalash 
inshootlarining tan narxi haddan tashqari qimmatligi tufayli kam 
qo'llaniladi. 
Qimmaf 
bo'lishiga 
qaramasdan 
Sank-Peterburg, 
Tbilisi, Riga, Vilnyus, Toshkent, 
Samarqand va boshqa shahar­
larda qo'llaniladi. Masalan, Toshkent shahrida relyef xususiyatidan 
kelib chiqqan holda, Salar-oqova va Quyi-Bo'zsuv oqova tarm oq 
havzalari tashkil qilingan. Salar havzasi shaham ing shimoliy- 
sharqiy, markaziy va ayrim janubiy hududlariga xizmat qiladi: 
Qora-suv (d =600—2000mm), Salar (d = 500—1750 m m), Tem ir 
yo‘1 (d = 400— 1000 mm).
Quyi-Bo'zsuv shaham ing shimoliy, shimoliy-g'arbiy, janubiy- 
g'arbiy hududlarini qamrab olgan: Taxtapul (d = 1000 m), 
Qoraqam ich (d = 1000— 1750 m), Tashqi shahar (d = 2000—2500 
mm).
Alohida tarmoqiar usuli 
-
bunda ikki tarmoqli quvurlar orqali 
maishiy 
xizmat-xo'jalik 
va 
ishlab 
chiqarish 
korxonalardan 
chiqarilayotgan oqova 
suvlar, 
ikkinchi quvur yordam ida qor 
yom g'ir suvlari va shartli ravishda tozalash lozim bo'lmagan ishlab 
chiqarishning oqova suvlari tushuniladi.
Yarim bo
 ‘
laklarga ajratilgan tarmoqiar usuli —
 
shahar oqova suv 
tarm oqlari maxsus uskunalar yordamida maishiy xizm at-xo'jalik 
oqova suv tarmoqlariga ulanib, kuchli yom g'ir paytida dastlabki 
paydo bo'lgan oqova suvlarning bir qismini, kuchsiz yom g'ir 
paytida doimiy ravishda tozalash inshootiga yuborib turadi. Bunday 
usul shaharlarimizda qo'llanilm asada, tozalanishga muhtoj bo'lgan 
yom g'ir suvlarini obodonlashtirish xodimlari tom onidan oqova suv 
tarm og'ining quduqlari orqali ulab qo'yish hollari uchrab turadi. 
Faqatgina Toshkent shahrining birgina 
Shayxontohur tum ani 
hududida bunday salbiy holatlarining 40 dan ziyodini uchratish 
mumkin. Aslida O'zbekiston shaharlaridagi qor yom g'ir suvlari 
ochiq shahar irrigatsiya tarm oqlari orqali oqova suv ariq va 
kanallariga ulanganligi bilan shahardagi obodonlashtirish ishlari 
dunyo shaharlari yechimlaridan keskin farq qiladi.
38

---