«ochiq kon ishlari texnologiyasi»

Ekskavator turini tanlash, karer ekskavatorlarini unumdorligini hisoblash
Ekskavatorning texnik ish unumdorligi
A_T = k_e = • 0,7 = 840 m³/s
Ekskavatorning smenalik ish unumdorligi
A_sm = A_T T_sm k_i = 840• 12 • 0,75 = 7560 m³/smena
k_i = 0,75
Ekskavatorning sutkalik ish unumdorligi
A_s = A_sm n_sm = 7560 • 2 = 15120 m³/sutka
Ekskavatorning yillik unumdorligi
A_y = A_s n_y = 15120 • 250 = 3780000 m³/yil
Ekskavator parki
N_es = P_gm / A_y = 23240000 / 3780000 = 6 ta
Ekskavatorning ishchi parki
N_er = N_es / k_rez = 6 / 1,4 = 5 ta
Ekskavatorning o‘tish kengligi
A_z = (0,8 ÷ 1,2) R_chu = 1 • 18,4 = 18.4 m
H_y ≤ 1,5 N_ch^max 15 ≤ 1,5 • 18.4 15 ≤ 27.6
Transport turini tanlash
EKG-8
Berilgan ekskavator markasi bo‘yicha avtosamosval tanalanadi
μ = = 3 ÷5
V_a = μ E = 4 • 8 = 32 m³
Elektr uzatgichli BelAZ – 7525 avtosamosvalini tanladik
V_a = 27.3 m³ shapkasiz
V_a = 42 m³ shapkasi bilan
q_a = 32 t
Avtosamosvalni yuklash vaqti
t_p = = = 3,3 min
n_s = q_a k_p / E k_nγ = 32 • 1,35 / 8 • 0,95 • 2.6 = 2.2
n_s^‵ = V_a^‵ 0,9 / E k_n = 42 • 0,9 / 8 • 0,95 = 5
n_s – avtosamosvallarni yuklash uchun ekskavatsiyalash sikllari soni
n_s va n_s^‵ ko‘rsatkichlari taqqoslanib kichik qiymatlisi olinadi
Avtosamosvalning yuklangan va yuksiz yo‘nalishi harakat vaqti
t_d = 60 = 60 • 2 • 1,5 / 50 = 3,6 min
Transport siklining davomiyligi
T_s^A = t_o+t_p+t_d+t_mp+t_mr+t_r = 1,25 + 2,5 + 8,2 + 0,7 + 0,76 + 1,17= 14,58 min
t_o ≈ 0,5t_p = 0,5 • 2,5= 1,25 min
t_mp = 0,7 min
t_mr = 0,76 min
t_r = 1,17 min
Avtosamosvalning smenalik ish unumdorligi bunda k_i = 0,8 T_sm = 12 soat
Q_a = k_i q = N_p q= • 0,8 •32 =4264 t/smena
Ishchi parkdagi avtosamosvallar soni
N_ap = G_sm / Q_a = 195567 / 4264 = 46 ta
G_sm – smenalik yuk aylanishi
G_sm = k_n (P_pi^sm + P_v^sm γ) = 1,05 • (22857 + 57600 • 3,0) = 195567 t/smena
Inventar parkdagi avtosamosvallar soni
N_ai = N_ap / k_tg = 46/ 0,86 = 54 ta
Avtosamosvalning sutkadagi bosib o‘tgan yo‘li
L_c = k_o = • 1,05 = 419.73 km

Avtosamosval yordamida buldozerli ag‘darma hosil qilish

Ag‘darma maydoni yuzasi
S_o = = = 803833.3 m²
W – joylashtirilishi zarur bo‘lgan tog‘ jinsi hajmi, m³
k_p^o – maydalanganlik koeffitsienti
h_ya – yarus balandligi, m
n_ya – yaruslar soni
η_o – ag‘darma maydonidan foydalanish koeffitsienti (ikki yarusli ag‘darmalar uchun – 0,6 – 0,7)
Bir soat davomida ag‘darmaga bo‘shatilishi zarur bo‘lgan avtosamosvallar soni
N_o = = = 49 ta
P_v^ch – qoplovchi tog‘ jinsi bo‘yicha karerning soatlik mehnat unumdorligi, m³
k_n - qoplovchi tog‘ jinsi bo‘yicha karer ishlarining tengsizlik koeffitsienti, (k_n = 1,1 – 1,2)
P_v^ch = = = 2400m³
Q_p – avtosamosval kuzovidagi qoplovchi tog‘ jinsi hajmi, m³
Q_p = q / γ = 32 / 2.6 = 12.3 m³
Bir vaqtning ichida ag‘darmada bo‘shatiladigan avtosamosvallar soni
N_ao = N_o = 49 • = 1,6 ≈ 2 ta
To‘kish fronti uzunligi
L_p = N_ao l_p = 2 • 35 = 70 m
To‘kish uchastkalarining soni
N_yp = L_p / l_y = 70 / 70 = 1 ta
Rejadagi uchastkalar soni
N_yp = N_yp N_yp = 1 ta
Rezervdagi uchastkalar soni
N_rez = (0,5 ÷ 1) N_yp = 1 • 1 = 1 ta
Uchastkalarning umumiy soni
N_y = N_yp + N_up + N_yrez = 1 + 1 + 1 = 3 ta
Ag‘darma frontining umumiy uzunligi
L_o = l_y N_y = 70 • 3 = 210 m
Buldozer bilan bajariladigan ishlar hajmi
Q_b = P_v^sm k_n k_zav = 57600 • 1,2 • 0,9 = 62208 m³/smena
P_v^sm = P_v^ch T_sm = 2400 • 12 = 4800 m³/smena
Ishdagi buldozerlar soni
N_b = Q_b / P_b = 62208 / 15180 = 4 ta
D275A-5 buldozerini tanlaymiz 4 ta
Buldozerlarning inventar parki
N_bi = 1,4 N_b = 1,4 • = 5.6 ≈ 6 ta


Qazib olishni iqtisodiy ko'rsatkichlari

Umumiy foyda AQSH dollarida amalga oshiriladi.

Kon ishlari uchun
K_gr=2,72−0,92V_g.m+0,087 =2,72−0,92·1,55+0,087·1,55²=1,085;
Ruda miqdori K_gr=1,085 ZIF ga yuboriladi.
k _ob=11,41·0,98^D=11,41·0,98¹=11,18;
Umumiy invensitsiya kiritish quyidagicha aniqlanadi:
I=1,25(K_grV_g.m+K_obD+K_trD)=1,25(1,085·15,5+11,8·1,0+2,28·1,0)=30,8975 ming. dollar
1 tonna kon massasi uchun ketadigan invensitsiya
K_g.m = K_kr 1,25K_ud = 1,085·1,25·18 = 24,41 dollar.
1 tonna ruda uchun
K_rud = = 378,71 dollar
1 tonna konsetratda sebestoymst
S_k= =200,86 dollar
Umumiy foyda
V = V_ksS_o = 70000·4000 = 280 mln dollar
Ishlab chiqarishdagi foyda
D_x=V–E=280000000–14060000=265,94 mln dollar.
Rentabellik muvozanati
R = = 18,9 dollar/dollar

Foydalangan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   Anistratov YU.I. Texnologiya otkritoy dobыchi rud redkix i radioaktivnix metallov: Uchebnik dlya vuzov. – M.: Nedra, 1988. – 430 s.
   
2. 
   Anistratov YU.I. Texnologiya otkritix gornix rabot. – M.: Nedra, 1995. – 214 s.
   
3. 
   Anistratov YU.I. Texnologicheskie protsessi otkritix gornix rabot. – M.: Nedra, 1995. – 350 s.
   
4. 
   Galustyan E.L. Geomexanika otkritix gornix rabot. – M.: Nedra, 1992.
   
5. 
   Derevyashkin I.V., Kashpar L.N. Vskrыtie Kar`ernix poley. Uch. pos. – M.: izd. MGOU, 2010. – 160 s.
   
6. 
   Edinie pravila bezopasnosti pri vzrыvnыx rabotax /Redkol\ M.P.Vasilchuk i dr. – M.: NPO OBT, 1992. – 238 s.
   
7. 
   Edinie pravila bezopasnosti pri razrabotke mestorojdeniy poleznix iskopaemix otkritim sposobom. – 3-e izd., dop. i pererab. – M.: NPO OBT, 1992. – 109 s.
   
8. 
   Kutuzov B.N. Razrushenie gornix porod vzrыvom. – M., Izd. MGGU, 1994.
   
9. 
   Rjevskiy V.V. Otkritie gornыe raboti: Texnologiya i kompleksnaya mexanizatsiya. Uchebnik. Izd. 5-e. – M.: «LIBROKOM», 2010. – 552 s.
   
10. 
    Rjevskiy V.V. Otkritie gornie raboti: Proizvodstvennie protsessi. Uchebnik. Izd. 5-e. – M.: «LIBROKOM», 2010. – 512 s.
    
11. 
    Sinchkovskiy V.N., Vokin V.N. Sinchkovskaya E.V. Texnologiya otkriitix gornix rabot: Uch. pos. – Krasnoyarsk: SFU, 2007. – 497 s.
    
12. 
    Sorokin L.A. Vzaimodeystvie protsessov: Uch. pos. – Ekaterinburg, UGGGA, 1996. – 96 s.
    
13. 
    Sorokin L.A. Texnologicheskie i metodicheskie osnovы proektirovaniya vskritiya i sistemi razrabotki kar`erov: Ucheb.-metod. posobie. – Ekaterinburg, UGGGA, 2000.
    
14. 
    Sorokin L.A. i dr. Vskritie i sistema razrabotki mestorojdeniy otkritim sposobom//Metodicheskie ukazaniya po kursovomu proektirovaniyu. – Ekaterinburg, UGGGA, 1997. – 36 s.
    
15. 
    Spravochnik. Otkritie gornie raboti / Pod red. K.N. Trubetskogo. – M.: Gornoe byuro, 1994. – 590 s.
    
16. 
    Tomakov P.I., Naumov I.K. Texnologiya, mexanizatsiya i organizatsiya otkritix gornix rabot. – M., MGI, 1992. – 464 s.
    
17. 
    Tolstov E.A., Sitenkov V.N., Filippov S.A. Protsessы otkritoy razrabotki rudnыx mestorojdeniy v skalnix massivax. – T., Fan, 1999. – 278 s.
    
18. 
    Xoxryakov V. S. Proektirovanie Kar`erov. – M.: Nedra, 1992. – 383 s.
    
19. 
    YUmatov B.P. Texnologiya otkritix gornix rabot pri kombinirovannoy razrabotke rudnix mestorojdeniy. – M.: Nedra, 2006.
    
20. 
    Yaltanets I.M., Shadov M.I. Praktikum po otkritim gornim rabotam. – M., Izd. MGGU, 1996. – 480 s.