Odam bo‘lish qiyin: roman va hikoyalar
Download 1.53 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Olmas Umarbekov
332 , – Qoravoy! Ol! Ol, Qoravoy! – dedi u qo‘rquv aralash va qo‘lidagi tayoqni sekin boshi uzra ko‘tara boshladi. Ko‘ktoy buni o‘zicha tushunib, yaqinida tur gan qora beso‘naqay it qolib ketdida, dahshat bilan irillaganicha o‘zini shu tayoqqa otdi. It ham, uning zarbi aralash Hakim polvon ham yiqilish di. Ko‘ktoy bir ko‘cha bo‘lib kelayotgan odamlar ni ko‘rdi. Hali ularning yetib kelishiga besholti qadam bor edi. U chalqancha yotgan Hakim pol vonning ustidan hatlab o‘tdida, o‘zini chap to monda ko‘ringan tor ko‘cha tomon urdi. Endi uni hech kim quvmayotgan edi. Birikki marta oldida, orqasida tosh dumalab tushdi, xolos. U to‘xtamay, lo‘killab tor ko‘chaning boshiga chiq di, ro‘para yangi haydalgan yer yoqasi bir mashi nalik asfalt yo‘l edi. Shu asfalt yo‘l bo‘ylab u avval lo‘killab, keyin bittabitta yurib ketdi. Hech umrida ko‘rmagan boyagi shovqunsu ron, badburush qiyshiq it, tayoq ko‘targan nov cha odam, Taqako‘z ortda qoldi. Katta yong‘oqning tagiga kelganida u to‘xta di. Hech qayerida, tayoq tushgan boshida ham, umurtqa suyaklarida ham og‘riq sezmadi. Taqa ko‘z bir parcha yungini uzib olgan dumida og‘riq bor edi va yuragi gupillab urardi. U birpas cho‘zilib olishga qaror qildi. 8 Ko‘ktoy o‘sha yili Sirdaryoga yaqin bo‘lgan Ol mazor, Yallama qishloqlari atrofida yurib qishni o‘tkazdi. Qish o‘zi o‘sha yili deyarli bo‘lmadi. Odam bolish qiyin 333 , Mavsumning yarmigacha qor yoqqani yo‘q. Tog‘ tomondan doim iliq shamol esib turdi. Kunduz lari beixtiyor ba’zi tepaliklarga chiqib qolsa, u tog‘ni ko‘rardi. U yer bu yergina oqargan ko‘k tog‘ tizmalari uning nafasini qitiqlar, bilsabil masa tug‘ilgan joylariga uni tortardi. Lekin tug‘ilgan joyi qayerda – buni u bilmasdi. Bun dan qattiq ezil masdi ham. Lekin qon uni tog‘li joylarga tortadi. U shu payt ichida ancha o‘sdi, suyaklari ken gayib, qotdi. Tanasi kengaygani uchun boshi endi avvalgidek beso‘naqay ko‘rinmas, sal cho‘ziqroq bo‘lib, juda yengil engashar, biror xavfni sez sa, darhol, yashin tezligida uzun bo‘yni aralash ko‘tarib olardi. Taqako‘z xiyonat qilganidan keyin u qayoqqa bormasin, bironta itga, odamga duch kelib qo lishdan o‘zini ehtiyot qilardi. O‘shanda yaxshigina dam olib, Taqako‘z tish lari botib qonagan dumini yalab, og‘rig‘i bosil ganidan so‘ng, ingichka asfalt yo‘l bilan katta yalanglikka chiqib qoldi. Yalanglikning o‘rtasidan hozirgina kelgan asfalt yo‘liga to‘rtta keladigan keng, tekis ikki yo‘l o‘tgan edi. Bir yo‘ldan yurgan mashinalar ikkinchisidan yurishmasdi. Ko‘ktoy shu keng yo‘llarning yoqasida turib, qayoqqa borishi ma’qulroq ekanini darhol pay qab oldi. O‘ng tomon – odamlar, itlar ko‘p tomon, chap tomon – tog‘ga olib boradigan, qiradirlar ko‘p tomon edi. Sezgi, kichik bir xohish bilan u shu tomonga yurdi. Qish deyarli qishligini qilmagani uchunmi, bahor erta kelgani uchunmi, Ko‘ktoy tez tulladi. Olmas Umarbekov 334 , To‘shak qaviganda bo‘lakbo‘lak bo‘lib tushadi gan birbiriga patakdek yopishib ketgan yunglari avval orqa sonlaridan boshlab tusha boshladi. Keyin sag‘riniga o‘tdi. Quruq yerlarga duch ke lib qolganda Ko‘ktoy dumalab o‘zi tullashini, eski burdaburda bo‘lib yotgan ko‘kimtir yunglarini tushishini tezlatdi. Aprelning o‘rtalariga kelib, tullab bo‘lib qoraydiyu, biroz, lekin kumushdek yaltirab ketdi. Agar uning qovurg‘alari, kuraklari ozg‘inlikdan turtinib chiqib turganini e’tiborga olinmasa juda chiroyli it bo‘lib yetilgan edi. Shu paytga kelib, aniqrog‘i, katta ikki yoqla ma yo‘lga chiqib olganidan beri qishloqlarga kirib o‘g‘irlik qilmasdan qorin to‘ydirish yo‘llarini ham o‘rganib oldi. Yo‘l ustida teztez kabobxona, somsaxona, palovxonalar uchrab turardi. Ko‘ktoy ularning yaqiniga bormasdi. Kabob xonani yoki somsaxonani birikki olisroqdan, le kin odamlar ko‘radigan masofada aylanib chiqar dida, sabrtoqat bilan ariq labidami, yo uzun tog‘dek keladigan mashina soyasidami o‘ltirardi. Odamlar, u shunday aylanmasa ham, uni darrov ko‘rishardi. Ba’zilarning havasi kelardi, ba’zilar undan qo‘rqishardi. Lekin ko‘pchilik al batta unga biron narsa tashlab ketardi. Stolni yig‘ishtiradiganlar ham qo‘rqapisa uni chaqiri shar, ammo joyidan qimirlamagach, yaqinrog‘iga kelib, dasturxonni qoqib ketishardi. Bu qoqilgan dasturxonda, ehha, nimalar bo‘lmasdi. Chala chaynalgan go‘sht parchasi, ustixon, ba’zan ili gi bilan, anchamuncha non, keyin sho‘rbaliq. Sho‘rbaliqning po‘stidan ko‘ra Ko‘ktoyga kallasi |
