Odam va uning salomatligi 8 B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov

63- rasm. Miyachaning
tashqi ko‘rinishi:
1 — chuvalchangsimon
qismi; 2 — yarimshari.
64- rasm. Miyachaning bosh va orqa miya bilan bog‘lanishi:
M — miyacha; M
p
— bosh miya katta yarimsharining po‘stloq qismi;
T — talamus; M
k
— miya ko‘prigi; U
m
— uzunchoq miya; O
m
— orqa
miya. Dorboz qizning muvozanati miyacha tomonidan boshqarilishi
tasvirlangan.
1
2
2

---

108
65- rasm. Bosh miyaning
tashqi ko‘rinishi:
1 — uzunchoq miya;
2 — miyacha; 3 — bosh miya
katta yarimsharlarining
ko‘rinishi.
U odam tanasidagi barcha
muskullarning harakatlarini tar-
tibli bajarilishi, muvozanatda
bo‘lishini ta’minlaydi. Agar miya-
cha shikastlansa yoki kasallansa,
tana muskullari bo‘shashadi va
odam tik turish, yurish, sakrash,
yugurish kabi harakatlarni baja-
rishi qiyinlashib, mast odamga
o‘xshab gandiraklab harakat qiladi.
Po‘stloqosti nerv markazlari.
Bosh miya yarimsharlari oq mod-
dasining orasida, oraliq miyaning
ustki qismida kulrang modda
to‘plami bo‘lib, u ikki qismdan ibo-
rat: oqimtir yadro va targ‘il tana.
Oqimtir yadro tana muskullari tarangligini va harakatini bosh-
qaruvchi nerv markazi hisoblanadi.
U o‘zidan pastda joylashgan oraliq va o‘rta miya funksiyalarini
boshqaradi. Oqimtir yadro zararlansa, tana muskullarining ta-
rangligi ortib, qo‘l-oyoqlarning harakati qiyinlashadi, yuz mus-
kullarining tarangligi ortib, go‘yo yuzga niqob kiygandek bo‘ladi,
ya’ni odamning har xil emotsional (xafa, xursand) holatlarini
aniqlab bo‘lmaydi.
Òarg‘il tana oqimtir yadro ishini boshqaradi. Òarg‘il tana ka-
sallansa, oqimtir yadroning ishi kuchayib ketadi va tana muskul-
larining tarangligi pasayib, ixtiyorsiz harakatlar paydo bo‘ladi.