Oddiy qo’sh va uch bog’lar. Bog’ning yo’nalganligi energiyasi uzunligi va valent burchagi. Molekula tuzilishini tasvirlash usullari. Tuzilish izomersiyasi va uning turlari. Fazoviy izomeriya

Oqsillar — a-aminokislotalardan tuzilgan murakkab, yuqori molekular tabiiy birikmalardir. Hozirgi tasawurlarga ko‘ra oqsillarga aminokislotalar bir-biri bilan peptid (amid) bogianishlar (—N H — CO —) orqali bogianib, peptid zanjirlar hosil qiladi. Peptid bogianishlar bitta aminokislota karboksilining boshqa kislotaning aminogruppasi bilan o‘zaro ta’sirlashishi natijasida hosil boiadi. Bunda ikkita a-aminokislotadan bir molekula suv ajralib chiqib, peptidlar hosil boiadi:
H,N—СН,—С + .N H -C H -C -> 1 \ ____ < 1 \ [OH __Н] CH, OH glitsin alanin
О >H,N-CH2- C - N H -C H - o CH, £\ + H,0 OH dipeptid (glitsil-alanin)
Uchta aminokislotadan tripeptidlar, ko‘p sonli a.minokislotalardan — polipeptidlar hosil boiadi.
Hosil boigan dipeptidda molekulaning uchlarida har qaysi aminokislotadagi kabi funksional gruppalar — karboksil bilan aminogruppa qoladi. Shu sababli, di peptid 0 ‘zining bitta uchi orqali uchinchi aminokislota bilan reaksiyaga kirishib, tri peptid hosil qilishi mumkin:
О О О k 2N -C H 2- C - N H - C H - C x + J CH, о [ о н ____Hj о N H -C H -C ' 'n I OH -H20 c h 2- sn / 0 4» H2N - C H , - C - N H - C H —C—N H - C H - C OH CH, C H ,-SN
Xuddi shu y o i bilan tripeptidga, so'ngra pentapeptidga aylanadi va h.k. Nazariy jihatdan polipeptid zanjirning uzunligi istalgancha katta boiishi mumkin. Bunday zanjirning tuzilishini um umiy holda ushbu sxema bilan ifodalash mumkin:
bunda R’, R", R"’, R"" — aminokislotalarning yon radikallari, vertikal chiziqlar bilan alohida aminokislota qoldiqlari ajratib ko'rsatilgan.
Rus biokimyogar olimi A. Ya. Danilevskiy o‘zining tajribalari asosida 1888- yilda oqsil molekulasida aminokislotalar qoldiqlari orasida peptid bog‘lanishlar borligi haqida gipotezani birinchi bo‘lib ilgari surdi. Keyinchalik XX asrning boshlarida nemis olimi E. Fisher peptid boglanish mavjudligini tajribada tasdiqladi. U 19 ta aminokislota qoldig'idan tarkib topgan polipeptidni sintez qilishga muvaffaq bo‘ldi.