Oila pedagogikasi

Farzand tarbiyasida o‘yinchoqning 
ahamiyati
0 ‘yinchoq - bola hayotining dastlabki davrlaridan 
boshlab ularga yo‘ldosh quvonch manbayidir.
0 ‘yinchoq - bolaning o'ynashi uchun mo‘ljallangan va 
boshqa maqsadlardan foydalanmaydigan buyum bo‘lib 
hisoblanadi. 0 ‘yinchoqda buyumlaming tipik xususiyatlari 
umumiy tarzda aks etadi.
189

---

Pcdagog A.S.Makarenko, « 0 ‘yinchoq o'yinning «mate­
rial asosi», o‘yinchoq o‘yinni yaratishda ishtirok etadi, bola­
ning o‘ziga xos sherigi sifatida namoyon bo‘ladi, uning 
shaxsiga ta’sir ko‘rsatadi», - deb ta’kidlaydi. Rus pedagoglari
- o‘yinchoq bolalarga atrofdagi mavjud voqelikni o‘rganishga 
yordam beradigan, ranglar, buyumlar ko‘lamini ulaming 
materiallarini farqlash malakasini rivojlantiruvchi vosita deb 
ta’kidlab, bola dunyoqarashini kengaytirishdagi ahamiyatini 
ko‘rsatib berdilar.
Xalq pedagogikasida o‘yinchoqlaming butun bir tizimini 
ishlab chiqilgan bo‘lib, bular bolaning sensor qobiliyatini 
rivojlantirishga qaratilgan.
0 ‘yinchoqlar - bolalaming nutqiy faolligini uyg‘otadi, 
lug1 at boyligini oshiradi, ularda tahlil qilish yaxlit holatga 
keltirish, umumlashtirish, taqqoslash, tavsiflash diqqatni 
jamlash va barqarorligini rivojlanishida muhim bir vositadir.
0 ‘yinchoq bolalarda - ma’naviy-axloqiy tuyg‘ulami 
(mehribonlik, avaylash, e’tiborlik) shakllantiradi, atrof- 
muhitga ijobiy munosabatni uyg‘otadi.
0 ‘yinchoq tanlashda - bolaning yosh va individual 
xususiyatlarini, qiziqishlari, istaklari hisobga olinadi. Maq­
sadga qaratilgan bunday yondoshuv - o‘yinchoq tanlashga 
bo‘lgan talabni yanada oshiradi. Asosan: pedagogik, gigienik, 
badiiy talab orqali o'yinchoq tanlanadi.
Pedagogik talab.
0 ‘yinchoq obrazi va mazmunining bola 
tarbiyasiga muvofiqligi; jamiyatimiz g‘oyasi nuqtayi nazariga 
mos kelishi, g‘oyaviy jihatdan qimmatli bo‘lishi - pedagogik 
talabning muhim belgisi hisoblanadi. 0 ‘yinchoq - bolada 
oliyjanob tuyg‘ulami uyg‘otishi, boshqa millat bolalari bilan 
do‘stona munosabatlami tarbiyalashda, voqelikka nisbatan 
oliyjanob tuyg‘ular uyg‘otishi, ijobiy axloqiy tajriba to‘plashga
190

---

yordam berishi lozim. 0 ‘yinchoq bolaning faollikka bo‘lgan 
intilishini qoniqtirishi va uni uyg‘otishi kerak. Obrazli 
o‘yinchoq - real haqiqatni ifoda etuvchi, buyum va uning 
xususiyatlari va hayotdagi ahamiyatini aks ettiradi.
0 ‘yinchoqning 
dinamiklik 
xususiyati 
undan 
ko‘p 
marotaba rejali tarzda foydalanish imkonini yaratadi. Bu 
xususiyatidan kelib chiqib, o‘yinchoqqa quyidagi talablar 
qo‘yiladi.