Октябрь 2020 17-қисм

Октябрь 2020 17-қисм
Тошкент
UMUMIY O‘RTA TA’LIM MAKTABLARIDA MATEMATIKA FANINI O‘QITISHDA 
INNOVATSION YONDASHUVLAR
Topilova Gulchixra Omanovna 
Ohangaron tumani 6- umumiy oʻrta taʼlim maktabi 
matematika fani oʻqituvchisi 
Tel: [phone]
Annotatsiya: Ushbu maqolada mamlakatimizda yuz berayotgan ta’lim tizimidagi o‘zgarish-
lar, ta’lim tizimining innovatsiya bilan uzviy bog’liqligi, innovatsiya tushunchasi, matematika 
fanini o‘rgatishdagi muammolar va uning zamonaviy yechimlari batafsil yoritib berilgan.
Kalit so‘zlar: ta’lim tizimi, ta’lim sifati,innovatsiya, innovatsion pedagogika, axborot-kom-
munikatsiya texnologiyalari (AKT), tahlil,yechim.
Matematikaning hayotimizda tutgan beqiyos o‘rni inobatga olingan holda mazkur fan birinchi 
sinfdanoq maktab darsliklariga kiritilgan bo‘lib, yurtimizda barcha aniq fanlar qatori matematika 
ta’limini zamon talablari asosida takomillashtirib borish, uni o‘qitishda eng so‘nggi pedagogik 
va innovatsion usullar, multim edia vositalari hamda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini 
joriy etishga katta e’tibor qaratilmoqda. Ayniqsa, o‘quv fanini akademik bilim berishdan ko‘ra 
ko‘proq hayot bilan bog’lash, amaliy misol va masalalarni yechish, o‘quvchilarni mustaqil izla-
nish, o‘qib-o‘rganishga jalb etishning ahamiyati beqiyos. 
Dars jarayonida o‘quvchi o‘zini majburan partaga mixlab qo‘yilgandek his etmasligi, aksin-
cha, mashg’ulotlarda katta ishtiyoq, kuchli xohish bilan qatnashishiga erilishi lozim.
Innovatsion pedagogika - hozirgi davrda norasmiy fan sifatida ma’lum bo‘lgan, biroq kun 
sayin butun jahon soha mutahassislarining e’tiboriga tushib, jadal rivojlanib borayotgan bilimlar 
tizimidir. «Innovatsiya» tushunchasi birinchi marta XIX asrda madaniyatshunoslar o‘rganish-
larida paydo bo‘ldi va bir madaniyat elementlarini boshqasiga joriy qilish ma’nosini bildirgan, 
zamonaviy axborot texnologiyalari, kompyuterlashtirish va kompyuterlar tarmoqlari negizida 
ta’lim jarayonini axborot bilan ta’minlash rivojlanib boradi. Uning bu ma’nosi hozirgacha et-
nografiyada saqlanib qolgan. «Innovatsiya» so‘zi lotinchadan kelib chiqqan bo‘lib yangilanish, 
o‘zgartirish, yangilik kiritish degan ma’noni bildiradi. Innovatsion texnologiyalar tashabbuskor-
lik, ijodiy fikrlash va innovatsion yechimlarni topish qobiliyati kabi shaxsiyat xususiyatlarini 
shakllantirishga yordam beradi. O‘qituvchi innovatsion usullarni joriy etish nafaqat uning o‘qu-
vchilariga materialni yanada samarali o‘zlashtirishga, ijodiy salohiyatini rivojlantirishga yordam 
berishini tushunishi kerak. Ammo bu o‘qituvchiga o‘zlarining intellektual va ijodiy salohiyatini 
ro‘yobga chiqarishga yor dam beradi.
Axborot texnologiyalari o‘quv jarayonini ijodiy yondashishiga yordam beradi. Darslarda 
AKT o‘quv va o‘quv dasturlaridan foydalaniladi, taqdimotlar tashkil etiladi, matematik fanining 
bo‘limlarida turli mavzularda videofilm namoyish qilish uchun multimedia uskunalari qo‘llaniladi.
Matematika darslarida AKTdan foydalanish bizga quyidagilarga imkon beradi:
-multimediya xususiyatlarining boyligi tufayli o‘quv jarayonini yanada qiziqarli, jonli, 
qiziqarli qilish;
-o‘qitishning vizualizatsiyasi muammosini samarali hal qilish;
- o‘quvchilar uchun tushunarli va tushunarli bo‘lishi uchun o‘quv materiallarining 
vizualizatsiyasini kengaytirish.
Mutaxassislarning ta’kidlashlaricha, matematikani yaxshi o‘zlashtirgan o‘quvchining tahliliy 
va mantiqiy fikrlash darajasi yuqori bo‘ladi. U nafaqat misol va masalalar yechishda, balki 
hayotdagi turli vaziyatlarda ham tezkorlik bilan qaror qabul qilish, muhokama va muzokara olib 
borish, ishlarni bosqichma-bosqich bajarish qobiliyatlarini o‘zida shakllantiradi. Shuningdek, 
matematiklarga xos fikrlash uni kelajakda amalga oshirmoqchi bo‘lgan ishlar, tevarak-atrofda 
sodir bo‘layotgan voqea-hodisalar rivojini bashorat qili sh darajasiga olib chiqadi.
Matematik bilimlar nafaqat baho olish uchun savol-javoblar yoki imtihonlarda, balki uyda, 
ish jarayonida, sport va san’at bilan shug’ullanishda, savdo-sotiq, oldi-berdi - hayotning har bir 
lahzasida o‘quvchiga naf berishini u chuqur anglab yetishi muhim. Buning uchun esa mazkur 
fan o‘qituvchisi o‘tayotgan mavzularini bevosita hayot bilan bog’lab, biror misol yoki masala, 
topshiriqlarni turmushdagi oddiy vaziyatlar yordamida yechishga o‘rgatishi zarur. 

---

18