O’lchamlar, og’ishlar va joizliklar

Teshik va valning joizliklari maydonlarining o‘zaro joylashishiga qarab oraliq bilan, taranglik bilan yoki o‘tishga doir o‘tqazish farqlanadi.

Taqdim qilingan chizmalarga muvofiq biriktirish turiga qarab oraliqlar yoki tarangliklarning hisob-kitobi uchun ta’riflar va formulani berish mumkin.

Oraliq (S) - teshik va valning o‘lchamlarining farqi, bunda teshikning o‘lchami valning o‘lchamidan katta bo‘ladi, ya’ni:

• 
  Smax = Dmax – dmin = ES - ei;
  
• 
  Smin = Dmin – dmax = EI - es;
  
• 
  So‘r = (Smax - Smin)/2. (1)
  

Taranglik (N) - val va teshikning o‘lchamlarining farqi, bunda valning o‘lchami teshikning o‘lchamidan katta bo‘ladi; detallar yig‘ilganidan keyin ularning o‘zaro siljimasligini ta’minlaydi:

• 
  Taranglik (N) - val va teshikning o‘lchamlarining farqi, bunda valning o‘lchami teshikning o‘lchamidan katta bo‘ladi; detallar yig‘ilganidan keyin ularning o‘zaro siljimasligini ta’minlaydi:
  
• 
  
• 
  Nmax = dmax – Dmin = es - EI
  
• 
  
• 
  Nmin = dmin - Dmax = ei - ES; (2)
  
• 
  
• 
  No‘r = (Nmax - Nmin)/2.
  

Oraliq, taranglik degan tushunchalar mavjud bo‘lganligi sababli oraliqli, taranglikli o‘tqazish va ham oraliq, ham taranglik bo‘lishi mumkin bo‘lgan o‘tuvchilik degan tushuncha ham amal qiladi.

• 
  Yo‘l qo‘yiladigan eng katta va eng kichik oraliqlar yoki tarangliklar o‘rtasidagi farq o‘tqazishning joizligi deb ataladi va TS yoki TN orqali ifodalanadi, ya’ni:
  
• 
  
• 
  NS = Smax - Smin, (3)
  
• 
  
• 
  TN = Nmax – Nmin