O‘lchash xatoliklari va ularni hisoblash mundarija: so‘z boshi reja: kirish I bob o‘lchashlar

2.2. O‘lchash natijalari absolyut xatoliklari
O‘lchash xatoliklarini baholash O‘lchash asboblari yordamida olingan natijalarni taxlil qilish uchun o‘lchash natijalarining xatoliklari hisoblanadi va hisoblash natijalari asosida baholanadi. Buning uchun har bir o‘lchash asbobining oshib borishdagi va kamayib borishdagi olingan natijalarning o‘rtacha arifmetik qiymati quyidagi (1) formula yordamida hisoblab chiqariladi: 2. O‘lchash asbobining absolyut xatoliklari oshib borishdagi, kamayib borishdagi va o‘rtacha arifmetik qiymat asosida (2) formulalar yordamida hisoblab chiqariladi. 10 ta qiymat bo‘yicha hisoblash natijalari 1-jadvalda keltirilgan:
1-jadval O‘lchash natijalarini absolyut xatoliklari № Oshib borishdagi absolyut xatolik kamayib borishdagi absolyut xatolik o‘rtacha arifmetik qiymat bo‘yicha absolyut xatolik O‘lchash asbobining nisbiy xatoliklari oshib borishdagi, kamayib borishdagi va o‘rtacha arifmetik qiymat asosida (3) formulalar yordamida hisoblab chiqariladi. 10 ta qiymat asosidagi hisoblash natijalari 2-jadvalda keltirilgan: 2-jadval O‘lchash natijalarini nisbiy xatoliklari № Oshib borishdagi nisbiy xatolik kamayib borishdagi nisbiy xatolik o‘rtacha arifmetik qiymat bo‘yicha nisbiy xatolik
4. O‘lchash asbobining keltirilgan xatoliklari oshib borishdagi, kamayib borishdagi va o‘rtacha arifmetik qiymat asosida (4) formulalar yordamida hisoblab chiqariladi. 10 ta qiymat asosidagi hisoblash natijalari 3-jadvalda keltirilgan: .100% max 1 X X   ; .100% max 2 2 X X   ; .100% max’’ X Xo rt o rt    ; bunda, Umax — o‘lchash asbobini maksimal o‘lchash chegarasi. 3-jadval O‘lchash natijalarini keltirilgan xatoliklari № Oshib borishdagi nisbiy xatolik kamayib borishdagi nisbiy xatolik o‘rtacha arifmetik qiymat bo‘yicha nisbiy xatolik
Eksperimental ma’lumotlarni taxlil qilish asosida o‘lchash asbobini foydalanishga yaroqliligi keltirib chiqariladi. Agar voltmetrni hisoblab chiqilgan, keltirilgan xatoligini maksimal qiymati o‘lchash asbobida ko‘rsatilgan aniqlik sinfidan pastroq bo‘lsa, unda o‘lchash asbobini ko‘rsatkichi to‘g‘ri deb topiladi va u keyingi foydalanishlar uchun yaroqli deb hisoblanadi. Keltirilgan xatolikni qiymati ko‘rsatilgan aniqlik sinfiga taqqoslanganda katta bo‘lsa, unda bunday asbob foydalanish uchun yaroqsiz deb hisoblanadi.