O'lchashlarning yagona birliligini ta'minlash tizimi Reja: 1 O‘lchashlar birliligini ta’minlash tizimi. 2 O‘lchashlar birliligini ta’minlash tizimi asoslari. O‘lchashlar birliligini ta’minlash tizimi. - O‘lchashlar birliligini ta’minlash tizimiga doir ma’lumotlarni yoritishdan oldin o‘lchashlar va birlik etalonlar to‘g‘risidagi asosiy tushunchalarni qarab chiqamiz.
- O‘lchov bu berilgan noaniq qiymatni oldindan birlik qilib qabul qilingan etalonlardan biri bilan solishtirishdir.
- O‘lchov bizga berilgan o‘lchanadigan kattalikni mikdoriy tavsiflashga imkon beradi.
- O‘lchov muxandislik va ilmiy soxalarda muxim ro‘l o‘ynaydi.
- O‘lchov birligining 2 ta asosiy talabi bor:
- 1. Taqqoslashda ishlatiladigan etalonlarning aniqligi yuqori va xalqaro miqyosda kelishilgan bo‘lishi kerak.
- 2. Taqqoslashda ishlatiladigan apparatura va uskunalar metrologik tasdiqlangan bo‘lishi kerak.
O‘lchash ob’ekti bu yerda o‘lchanishi lozim bo‘lgan kattalikni ifodalaydi. Qiymat oldindan mavjud bo‘lgan massa, uzunlik, vaqt va shu kabi etalonlar bilan taqqoslanib natijani xosil qiladi. - O‘lchash ob’ekti bu yerda o‘lchanishi lozim bo‘lgan kattalikni ifodalaydi. Qiymat oldindan mavjud bo‘lgan massa, uzunlik, vaqt va shu kabi etalonlar bilan taqqoslanib natijani xosil qiladi.
- Turli qiymatlarni (o‘lchov birliklarini) ifodalash uchun etalonlar ishlab chiqilgan bo‘lib, Parij yaqinidagi Sevr shahrida ”O‘lchov va Tarozilar” xalqaro byurosida shakllanadi.
- O‘lchov birliklarining etalonlari quyidagi sinflarga bo‘linadi:
- - Xalqaro etalonlar
- - Birlamchi etalonlar
- - Ikkilamchi etalonlar
- - Ishchi etalonlar
O‘lchashlar birliligi hozirgi zamon metrologiya faoliyatidagi asosiy tushunchasi bo‘lib hisoblanadi va o‘lchashning shunday holatini tavsiflaydiki, unda o‘lchash natijalari kattaliklarni qonunlashtirilgan birliklarida ifodalangan ularning xatoliklari esa berilgan ehtimollik bilan o‘rnatilgan chegarada bo‘ladi. O‘lchashlar birliligini ta’minlashning ilmiy asosi bo‘lib o‘lchashlar to‘g‘risidagi “Metrologiya” fani hisoblanadi. Hozirgi zamon metrologiya 3 bo‘limdan iborat: - O‘lchashlar birliligi hozirgi zamon metrologiya faoliyatidagi asosiy tushunchasi bo‘lib hisoblanadi va o‘lchashning shunday holatini tavsiflaydiki, unda o‘lchash natijalari kattaliklarni qonunlashtirilgan birliklarida ifodalangan ularning xatoliklari esa berilgan ehtimollik bilan o‘rnatilgan chegarada bo‘ladi. O‘lchashlar birliligini ta’minlashning ilmiy asosi bo‘lib o‘lchashlar to‘g‘risidagi “Metrologiya” fani hisoblanadi. Hozirgi zamon metrologiya 3 bo‘limdan iborat:
- − nazariy metrologiya;
- − qonuniy metrologiya;
- − amaliy metrologiya;
O‘lchashlar birliligini ta’minlash tizimining texnikaviy asoslari bo‘lib hisoblanadi: - O‘lchashlar birliligini ta’minlash tizimining texnikaviy asoslari bo‘lib hisoblanadi:
- − Milliy etalonlar kompleksi bo‘lib ular kattalik birliklarini takrorlash va saqlash uchun mo‘ljallangan.
- − O‘lchash vositalari va o‘lchashlarni bajarish usullarining qonuniyligini o‘rnatish tizimi.
- − Birliklar o‘lchamligini etalonlardan ular bilan o‘zaro bo‘ysunishda bo‘lgan o‘lchash vositalariga uzatish tizimi. 42 Mundarija:
- Tizimning tashkiliy asosi bo‘lib, O‘zbekiston metrologiya xizmati hisoblanadi. Ushbu xizmat davlat metrologiya xizmati va yuridik shaxslarning metrologiya xizmatidan tashkil topgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
