Олдиндан зўриқтирилган темир-бетон технологияси

 

---

22 
2.
11
-
j
ad
v
al
St
er
je
n
li
v
a 
siml
i 
arm
at
u
ran
in
g
s
o
rt
ame
n
ti

---

23 
Kompozit armatura 
Co‗ngi 
vaqtlarda 
betondan 
tayyorlangan 
turli 
konstruksiyalarni 
armaturalashda kompozit armaturadan (2.9 – rasm) foydalanish keng tarqalmoqda. 
Bu material – kompozit armatura kimyo va materialshunoslikning oxirigi 
yutuqlaridan foydalanib tayyorlanmoqda, chunki u noyob xossalarga ega. Kompozit
armatura namlik ta‘sirida chirimaydi va zanglamaydi. Bir xil mustahkamlikka ega 
po‗lat simli armatura bilan solishtirilganida uning massasi 9 marotaba past. 
Kompozit armatura issiqlik va sovuq ta‘siriga chidamli va o‗z xossalarini -70 
0
С 
dan to 100
0
С harorat oralig‗ida o‗z xossalarini yaxshi saqlay oladi. 
2.9 – rasm. Kompozit armaturalar. 
Kompozit armaturani ishlab chiqarish uchun epoksid qatroni va shisha 
tolalar tutamini tashkil etuvchi shisharovingdan foydalaniladi. Kompozit 
armaturani ishlab chiqarish bir necha bosqichdan iborat. Dastlab shisha tolalarga 
epoksid kompaundi shimdiriladi. Keyin qatron shimdirilgan shisharovinglar 
tutamlari ma‘lum haroratgacha qizdirilgan filera deb nomlanuvchi voronka orqali 
o‗tkazilib polimerizatsiya qilinadi. Polimerizatsiyaning bunday jarayoni ilmiy 
tilda pultruziya (inglizcha ―pull‖ – tortmoq va ―through‖ – orqali, orasidan) deb 
ataladi. Pultruziya bosqichida kerakli diamertdagi yuzasi silliq xivich hosil 
bo‗ladi. Beton bilan yaxshi tishlashishi uchun armaturaning yuzasi qovurg‗ali 
yuzaga ega bo‗lishi kerak. Shuning uchun bunday yuzani hosil qilish uchun 
so‗ngi bosqichda zagatovkani taram-taram izlari bor valestlar orqali prokatka 
qilish orqali amalga oshiriladi.

---

24 
Armaturalar yuzasida davriy profil xosil qilish usulida esa zagatovka ustiga 
epoksid qatroni shimdirilgan diametri kichik shisharovingni spiral qilib o‗rab 
chiqib amalga oshiriladi va yuqorida keltirilgan tarzda polimerizatsiya amalga 
oshiriladi. Kompozit armaturani ishlab chiqarishning texnologik tizimi (2.10 – 
rasm) ketma-ket joylashtirilgan shisha yoki bazalt tolalaridan rovinglar o‗ralgan 
g‗altaklar o‗rnatilagn shpulyarnik, tekislovchi qurilma, yumshatish kamerasi, 
tortuvchi qurilmali shimdirish vannasi, siqish qurilmasi, formovka qurilmasi, 
spiralni o‗rash qurilmasi, polimerizatsiya kamerasi, suv bilan sovitish uzeli, 
tortuvchi qurilma, armaturani kesish va o‗rash uzelidan iborat. Ushbu texnologik 
tizimda davriy profilli kompozit armaturani ishlab chiqariladi.