Olib borish usullari

---

2-MA’RUZA. 
SHPUR VA SKVAJINALARNI BURG’ILASHDA TOG’ JINSLARINI 
PARCHALASH USULLARI. BURG'ILASH PORTLATISH ISHLARINING 
UMUMIY MASALALARI VA BURG'ILASH PORTLATISH ISHLARINI 
OLIB BORISH USULLARI. 
 
 
Burg’ilash ishlarining vazifalari. Tog’ jinslarida yoki foydali qazilmalarda 
sun’iy ravishda tsilindr shaklida bo’shliqlar hosil qilish burg’ilash deb ataladi. 
Burg’ilash ishlari tog’ jinslarida yoki massivdva chuqurliklar va bo’shliqlar hosil 
qilish hamda keyinchalik ularga PM larni joylashtirish uchun amalga oshiriladi. 
Shuningdek burg’ilash ishlari sanoat korxonalarini, shahar va aholi punktlarini suv 
bilan ta’minlash yoki foydali qazilma konlarida qidiruv ishlarini olib borishda ham 
keng qo’llaniladi.
 
Shpur - tog’ jinsida tsilindrik shaklda burg’ilangan, chuqurligi 5mgacha 
va diametri 75mm gacha bo’lgan bo’shliqqa aytiladi. Shpurlardan bloklarni 
maydalashda, pog’ona asosini tekislashda, lahimlarni o’tishda va yumshatish 
ishlarini olib borishda foydalaniladi. Shpurlardan xarsang toshlarni donalab blok 
shaklida qazib olishda, tekis-parchalanmagan qiyaliklar hosil qilishda, kanallar va 
transheyalarni konturli portlatib yuqori samaradorlikka erishish mumkin. 
Shpurlardan tog’-kon ishlariga xos bulmagan ishlarda (gruntni yumshatishda, 
muzlagan gruntlarni yumshatishda va boshqalar) ham keng foydalaniladi. Shu 
jumladan shpurlardan gorizontal va vertikal er osti kon laxmlarini o’tishda, 
rudalarni maydalash ishlarida ham qo’llaniladi.
Skvajina – tog’ jinslari massivi yoki foydali qazilmada tsilindrsimon 
shaklida burg’ilangan, uzunligi 5m dan va diametri 75mm dan katta bo’lgan
bo’shliqqa aytiladi. Ochiq kon ishlarida – barcha turdagi foydali qazilmalarni qazib 
olishda tik va qiya skvajinalardan foydalaniladi. Skvajinalardan shahar va 
qishloqlarni suv bilan ta’minlashda, neft va gaz maxsulotlarini qazib olishda, 
avtomobil va temir yo’llari qurilishida, kanal va kollektor qurilish ishlarida ham 
keng qo’llaniladi. Shuningdek yer osti gaz stansiyalari, uran va oltinni qazib olish 
ishlarida ham keng foydalaniladi.