Олий таълимнинг

12.6-расм. Нафлик функциясини максималлаштириш.
Расмдан кўриш мумкинки, масаланинг ечими мувозанат ну=та ор=али ани=ланиши мумкин. Нафлик функциясининг бефар=лик чизи\и бюджет чизи\ини ну=тада кесиб ўтади. Оптимал ечимга кўра, дам олиш ва=ти соатга тенг, иш ва=ти . Ишчининг бир соатлик иш ща=и сўмга тенг бўлса, унинг умумий даромади =уйидагича топилади:
. (8)
У щолда бюджет чизи\и ёти=лиги иш ща=ига тенг бўлади.
. (9)
Ишчи нафлик функциясини максималлаштиради, агар бўш ва=т билан даромадни чекли алмаштириш нормаси иш ща=и га тенг бўлса, .
Фараз =илайлик, иш ща=и ставкаси дан га ошди. Бюджет чизи\и щолатидан щолатга силжийди (12.7-расм).


12.7-расм. Ўрнини босиш самараси ва даромад самараси, 0t₀, 0t₁,
0t₂ лар бўш ва=т, t₀N, t₁N ва t₁N лар иш ва=ти.

Агар биз бюджет чизи\ига параллел бўлган ва бефар=лик чизи\и билан кесишадиган бюджет чизи\ини ўтказсак, даромад ва ўрнини босиш самарасини ани=лашимиз мумкин.

Ўрнини босиш самараси бўш ва=тни =ис=ариши ва иш ва=тининг ортиши натижасида даромаднинг ўсиши билан ифодаланади, яъни, маълум ми=дордаги бўш ва=т иш ва=ти билан алмаштирилади. 7-расмда бу дан га силжишини ифодалайди, яъни, иш ва=ти дан гача ошади. Лекин, даромаднинг ортиши билан бирга дам олишнинг - шахснинг маънавий ўсиши учун керак бўладиган бўш ва=тнинг щам =иммати ошади. Даромад самараси (бўш ва=тнинг ортиши) тескари йўналишда бўлиб, у орали= билан ифодаланади . Натижавий ўзгариш орали==а тенг.
Иш ща=ининг бундай ўсишида ўрнини босиш самараси даромад самарасидан ю=ори бўлади. Бундан шу келиб чи=адики, биринчидан, иш ща=ининг ўсиши, иш ва=тини ортишига олиб келади; иккинчидан, индивидуал шахснинг мещнат таклифи мусбат ёти=ликка эга (12.8-расм).