Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

31-расм. Мижозларнинг эҳтиёжларини қондириш: маркетинг аралашмаси.
Давом этишдан олдин, ушбу бўлимнинг бошида Chartered Marketing институтининг таърифини эсланг.
Агар сиз мижозларнинг экзотик байрамлар, икра, шампан, хусусий самолётлар ва бошқаларга бўлган барча эҳтиёжларини қондирсангиз, мижозлар жуда хурсанд бўлишади. Maркетинг йўналиши-бу мижознинг фойдасини қондиришни таъминлашга қаратилган бизнесни юритиш усули.
Maркетинг аралашмаси-бу ташкилот мақсадли бозорга таъсир ўтказиш учун фойдаланадиган бошқариладиган ўзгарувчилар ва уларнинг даражалари тўплами. Ушбу ўзгарувчилар маҳсулот, нарх, жой ва реклама бўлиб, 4Ps сифатида танилган.
Шундай қилиб, ташкилотнинг салоҳияти ва мижозлар талаблари ўртасида мувозанатга эришиш керак. Ушбу мувозанат маркетинг аралашмасида ифодаланади, бу мижоз ва бизнеснинг бир-бири билан муомала қилиш доираси.



Маҳсулот жойи
Нарх етказиш
Мижозлар мамнуният Ташкилот маҳсулотни
билан сотиб олади сотади


Маҳсулот. Mаркетинг аралашмасининг маҳсулот элементи-бу виджетлар, электр станциялари, соч турмаги, таътил ёки молиявий маслаҳат бўладими, сотиладиган нарса. (маҳсулот хизмат бўлиши мумкин.) Маҳсулот масалаларига қуйидагилар киради:
-Дизайн (ҳажми, шакли)
-Хусусиятлари
-Сифат ва ишончлилик
-Қадоқлаш
-Хавфсизлик
-экологик дўстлик
-тасвир.
Maркетинг йўналишининг маъноси шундаки, маҳсулот ёки хизмат хусусиятларга эга бўлган нарса эмас, балки мижознинг нуқтаи назаридан эҳтиёжни қондирадиган ёки муаммони ҳал қилишни таъминлайдиган имтиёзлар тўплами.
Ядро ва кенгайтирилган маҳсулот:
(а) асосий маҳсулот маҳсулотнинг муҳим хусусиятлари ҳисобланади. Кредит карта асосий маҳсулот маълум бир чегараси қарз ва турли молиявий инструментлар тўлаш учун қобилиятидир.
(б) Ⱪўшимча фойда мавжудлиги. Мисол учун, кўпинча кредит карталари саёҳат суғуртасини таклиф қилишади.
Marketing менежерлари қуйидаги фарқни ажратадилар:
(а) Маҳсулот категорияси (Product class). Бу маҳсулотнинг кенг турлари, масалан, автомобиллар, кир ювиш машиналари ва ҳ.қ. Бу юқорида аниқланган ядро ёки умумий маҳсулотга тўғри келади.
(b) Маҳсулот шакли (Product form). Ушбу туркумда бир маҳсулот синф ичида маҳсулот ҳар хил турда англатади. Маҳсулот синфидаги автомобиллар бир нечта шаклларга эга бўлиши мумкин, шу жумладан беш эшикли орқа томони, тўрт ғилдиракли ҳайдовчи транспорт воситалари, эшитиш воситалари ва бошқалар.
(с) Товар бренди. (Brand or make). Бу маҳсулот шакли алоҳида товар ёки брендини англатади. Мисол учун, Nissan Micra, Vauxhall Corsa ва Rover 100, кенг маънода, бир хил маҳсулот шаклига мисолдир.
Mаркетинг аралашмасини кўриб чиқишда маҳсулотнинг ҳаёт айланиши долзарбдир. Маҳсулотни кириш, ўсиш, етуклик, пасайиш ва эскиришнинг ҳаёт айланиш босқичларидан ўтиши кутилиши мумкин. Ҳар бир босқичга ҳар хил маркетинг ёндашуви мос келади ва савдо ва фойда турли даражалари кутилиши мумкин. Эътибор беринг, маҳсулотнинг ҳаёт айланиши нима бўлишини белгилайдиган қонун эмас, балки содир бўлиши мумкин бўлган моделдир. Бошқача қилиб айтганда, барча маҳсулотлар ушбу босқичлардан ўтмайди ёки ҳатто ҳаёт айланишига эга эмас.
Maркетинг ходимлари маҳсулот қандай пайдо бўлишини ҳал қилмайди. Ишлаб чиқариш ва дизайн ходимлари билан ҳам маслаҳатлашиш керак.