Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

Соф тадқиқотлар (Pure research)- янги илмий ёки техник билим ёки тушунча олиш учун оригинал тадқиқот ҳисобланади.
Амалий тадқиқотлар (аpplied research), шунингдек, соф тадқиқотлар каби ўзига хос тадқиқот ишидир, аммо у ўзига хос амалий мақсад ёки дастурга эга (масалан, дори воситаларининг самарадорлигини ошириш бўйича тадқиқотлар ва бошқалар).
Ривожланиш (Development)-бу тижорат ишлаб чиқариш операцияларини бошлашдан олдин янги (ёки сезиларли даражада такомиллаштирилган) маҳсулотлар ёки тизимларни ишлаб чиқариш учун мавжуд илмий ва техник билимлардан фойдаланиш.
Кўпгина ташкилотлар тадқиқот ва ишланмалар (илмий-тадқиқот ишлари) ўтказиш учун мутахассис ходимларни иш билан таъминлайдилар. Улар ўзларининг алоҳида функционал бўлимида ташкил этилиши мумкин. Маҳсулотни тақсимлаш асосида ишлайдиган ташкилотда R&D ходимлари ҳар бир бўлинма томонидан иш билан таъминланиши мумкин. Булар қуйидаги функционал бўлимлар:
Маҳсулот ва жараёнларни тадқиқ қилиш (Product and process research). R&D нинг иккита тоифаси мавжуд:
-Маҳсулотни тадқиқ қилиш (Product research) янги маҳсулотларни яратиш ва мавжудларини ишлаб чиқишга асосланган; бошқача қилиб айтганда, ташкилотларнинг бозорга таклифи.
- Жараён тадқиқотлари (Process research) ушбу маҳсулотлар ёки хизматларни ишлаб чиқариш ёки етказиб бериш усулини ёки уларни ишлаб чиқариш ёки етказиб бериш самарадорлигини оширишга асосланган.
Маҳсулот тадқиқоти - янги маҳсулот ишлаб чиқиш. Янги маҳсулотни ишлаб чиқиш жараёни диққат билан назорат қилиниши керак; янги маҳсулотлар рақобатбардош устунликнинг асосий манбаи ҳисобланади, аммо бозорга олиб чиқиш учун катта маблағ сарфланиши мумкин. Ресурсларни муваффақиятга эришиш эҳтимоли юқори бўлган лойиҳаларга жамланишини таъминлаш учун скрининг жараёни зарур.
Жараён тадқиқотлари. Жараён тадқиқотлари товарлар/хизматлар қандай ишлаб чиқарилишига эътиборни ўз ичига олади. Жараён тадқиқотлари ушбу жиҳатларга эга:
(а) Жараёнлар (Processes). Улар сотиладиган хизматларнинг бир қисми сифатида хизмат кўрсатиш соҳаларида (масалан, тез овқатланиш соҳаларида) жуда муҳимдир.
(b) ҳосилдорлик (Productivity). Самарали жараёнлар пул ва вақтни тежайди.
(c) Режалаштириш (Planning). Агар сиз лойиҳанинг маълум босқичлари қанча давом этишини билсангиз, энг самарали кетма-кетликни режалаштиришингиз мумкин.