Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги урганч давддат университети техника факультети

Portlandsement bo’yicha sex mahsuldorliginihisoblash.

Ushbu bo‘limda tsexning ish tartibiga ko‘ra yarim tayyor va tayyor mahsulot bo‘yicha ishlab chiqarishning mumkin bo‘lgan talofatlari xisobi beriladi.

Har bir ishlab chiqarish jarayonida,yetkazib berishda, saqlashda, foydalanishda va boshqa jarayonlarda albatta talofatlar, braklar umuman olganda yo‘qotilishlar bo‘ladi. Shuning uchun hisoblanganda albatta bu jarayonlarni ham hisoblash zarur.
Bog‘lovchi moddalar ishlab chiqarish zavodlari uchun talofatlar 1 – 3 % gacha olinadi.Har texnalogik jarayon uchun ishlab chiqarishni hisobi quydagi formula bo‘richahisoblanadi:

^{Bu yerda:П} р ^{- hisoblaydigan jarayonni ishlab chiqarish.}
П _o - loyihalashtirilayotgan tsexning bir yillik ishlab chiqarishi. Б - ishlab chiqarishdagitalofat.
Jadval № - 2.4
Korxonaning ishlab chiqarish hisobi.

№	Tsex bo‘limlar nomi	Mahsulot ning nomi	Bir yillik ishlab chiqarishlar soni	Ishlab chiqarish ,t
				Yilda	sutkada	navbatda	Soatda
1	Maydalash	Portland- sement	2 000 000	2040816.33	6691.2	3345.6	418.2
2	kuydirish				5830.9	1943.6	243
3	Tuyish				6691.2	3345.6	418

5. Xom ashyo va yarim fabrikatlarga sexning talabinianiqlash.

Tsex dasturini bajarish uchun xom ashy ova yarim tayyor mahsulotlarda ehtiyojlik hisobi(talofatlar va namlikni hisobga olganda) quydagilarni hisobga olishkerak:

• 
  bog‘lovchi moddani va hom ashyoviy birikmani yoki moddani tarkibini hisobi;
  
• 
  ko‘rsatilgan hisoblar bir tonna bog‘lovchi modda hisobiga ishlab chiqarish kerak;
  
• 
  hom ashyo xarajatlari to‘g‘risidama‘lumotlar;
  

Maydalash va Tuyush sexlari uchun.
Jadval № - 2.5.

№	Xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlar	O‘lchash soni Tonna (tonna)	Harajat,t
			soatiga	navbatiga	sutkaga	Yiliga
1	Klinker 97 % Ohak tosh75% Gil 25 %	2040816.3	405 438 101	3245.2 3504.8 811.3	6490.5 7009.6 1622.6	1979591.5 2137958 494897
2	Gips 3%		12.5	100	200	61224.5

Kuydirish tsexi uchun.
Jadval № -2.5

№	Xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlar	O‘lchash soni Tonna (tonna)	Harajat,t
			soatiga	navbatiga	sutkaga	Yiliga
1	Ohak tosh 75%	1979591.5	254	2036	6108.5	2137958
2	Gil 25 %		59	471.3	1414	494897

Sementni ishlab chiqarish texnologik jarayonida homashyoviybirikmani, hamda kilinkerni kimyoviy minerologik tarkiblari birinchi darajada ahamyatgaega.

Kalsiy karbonatni suvsizlanishi issiqlik 177 kDj yutilishi bilan,quydagicha boradi:
CaCO₃→CaO+CO₂ ↑
1 kg CaCO₃ butunlay bo‘linishida 0,56 kg Ca Ova 0,44 % CO₂ hosil bo‘ladi, demak 1 kg CaO olish uchun (1-1): 0,56=1,786 kg CaCO₃ talab qilinadi.Xuddi shunday proportsiya yordamida klinker olish uchun talab qilinadigan ohaktoshni toppish mumkun.

5. Texnologik uskunalarni tanlash vaasoslash.

Korhona yoki tsexlarga kerakli asbob-uskunalar tanlanganda hom ashyoni sifatli fazilatlari va yakuniy mahsulotga som ashyoni shu asbobda ishlab chiqqandan keyin yakuniy talablari hisoblanishidi.

Agar sex bir necha bo‘limlarni birlashtirsa unda asboblarni hisobini bo‘linmalar bo‘yicha qilini shi kerak.
Bunaqa shart nafaqat hisobni osonlashtiradi,u asboblarni tog‘ri hisoblash, alohida asboblarni bir biriga bog‘lashga yordam beradi.
Hisobni yakunida har bir asbobni qisqacha texnik fazilatlari (pasprti bo‘yicha) jadvalda berilishi kerak.
Asbob uskunalarni hisoblash va tanlashda quydagi formuladan foydalaniladi:


П_М
^{Bu yerda: П} M ^{- o‘rnatilish uchun kerak bo‘ladigan mashinalar soni}
ПT - berilgan texnalogik vazifa bo‘yicha talab qilinadigan soatli ishlab chiqarish; П П - tanlangan mashinani bir soatli ishlab chiqarishi;
K ^вн - asbob uskunani vaqt davomida ishlatish koeffitsenti; (odatda 0,8 – 0,9 deb qabul qilinadi).


Asboblar ro’yxati.
Jadval № - 2.6

№	Asboblarning nomi va qisqacha fazilati	Soni(dona)
1	2	3
1	Jag‘li maydalagich model-PE 500x750 , mahsulot tushadigan oraliqning o‘lchamlari 500x750 mm; mahsuldorlik 45-80 t/soat; dvigatel quvvati 55 kWt; o‘lchamlari 1892x2054x1853 mm;og‘irligi 10.1 t;	1
2	Bolg‘ali maydalagich model-M 20x20 G, mahsulot tushadigan oraliqning o‘lchamlari 500x750 mm; mahsuldorlik 45-80 t/soat; dvigatel quvvati 55 kWt; o‘lchamlari 1892x2054x1853 mm; og‘irligi 10.1 t;	1
3	Valli (валковая) maydalagich model- VD-6090, mahsulot tushadigan oraliqning o‘lchamlari 400x600 mm; mahsuldorlik 15-60 t/soat; dvigatel quvvati 55-75 kWt; o‘lchamlari 2450x1950x1190 mm; og‘irligi 10 t;	1
4	Gil qorishtirgich model Волгоцеммаш Ø12m; Mahsuldorligi 65 – 110 t/soat; Baseyn diametric 12 m; Aralashtirish mexonizmining aylanish chastotasi 9.7 ayl/min; Elektro dvigatel quvvati 160 kWt; Elektr qurilmalarsiz qorishtirgichning massasi – 51.6 t;	1
5	Sharli tegirmon Mahsuldorligi 50 t/soat; Ichki diametr 2600 mm; Uzunligi 13020mm; Aylanish chastotasi 375 ayl/min; Elrktrodvigatel quvvati 1000 kWt;	2
6	Cho‘michli elevator. Model – CMЦ – 130A; Mahsuldorligi – 400 – 550 m^3/soat; Materiallani ko‘tarish balandligi – 26 – 32 m; Zanjirining harakatlanish tezligi – 1.76 m/s; Elektro dvigatelinin quvvati – 75 kWt;	6
7	Konveyrli kalsinnator: model – CMS-89; Silos diametri – 18 m; Aralashtirish vaqti 2 soat; Quvaati – 580 kWt; Sistema massasi – 80t;	2
1	2	3
8	Aylanma pech:CMS-180(4,5-80m); Mahsuldorlik 3300 t/sutka; Klinker kuydirish uchun yoqilg‘i sarfi 117 kg/t; Issiqlik quvvati 135 000 kWt; Elektroenergiya sarfi – 38 kWt*Soat/t; Massasi – 26000 t;	2
9	Sovutgich:mahsuldorligi – 125 t/soat; Yuzasi – 152.8 m^2; Kengligi – 5.88 m; Massa – 490 t;	2
10	Avtomatk filtr press EIMCO:model – AFP IV Mahsuldorligi – 83 m^3/soat; Shnek diametri – 730mm; Dvigatel quvvati – 135.5 kWt; O‘lchamlari:6345x4720x1565mm; Massa 14700 kg;	4
11	Trubali tegirmon Mahsuldorligi 90 t/soat; Ichki diametr 3970 mm; Uzunligi 13920mm; Aylanish chastotasi 500 ayl/min; Elrktrodvigatel quvvati 3150 kWt;	3
12	Sement siloslari Diametri 8 – 18 m; Balandligi 25 - 40 m; Hajmi 2500 – 10 000 t;	6

1. 
   Xom ashyoviy materiallarga va yarim tayyor
   
2. 
   mahsulotlarga bo‘lgan talabnihisoblash.
   

Resurslarga bo`lgan talab, malakaviy bitiruv ishining texnologik qismi ma‘lumotlariga asoslanib hisoblanadi. Korxonaning xom ashyoviy materiallar, omborlarga bo`lgan talabi joylashtirish xarajatlarini hisobga olgan holda topiladi:

bu yerda:^Сс ^{- xom ashyo va materiallar narxi}

С_Т- mahalliy xom ashyo va materiallarni transportda tashish xarajatlari.
Jadval №-4.1

Mahsulotning nomi.	Ishlab chiqarish hajmi		Ohaktosh				Gil				Gips
	O‘lchov birlgi	Umumiy		Talab qilinadigan miqdori, t	Narxi,so‘m			Talab qilinadigan miqdori, t	Narxi,so‘m			Talab qilinadigan miqdori, t	Narxi,so‘m
					1 tonna narxi	Umumiy			1 tonna narxi	Umumiy			1 tonna narxi	Umumiy
1	2	3		4	5	6		7	8	9		10	11	12
Portlandsement	t	2 000 000		2 137 958	15 000	32069370000		494897	12000	5938764000		61225	115000	7040875000

3. Yoqilg’i va elektroenergiyaga bo’lgan talabninghisobi.

Jadval № – 4.2

Mahsulot nomi	birligi	mahsuldorlik	1 tonna uchun xarajati	Narxi, so‘m	Yillik miqdori	Umumiy narxi, so‘m
Texnologik maqsadlar uchun yoqilg‘i (m^3)
Portland- sement	t	2 000 000	80	54.9	40 000 000	2196000000
Texnologik maqsadlar uchun elektrenergiya (kWt)
Portland- sement	t	2 000 000	96	70.5	48 000 000	3384000000