Оliy malaka tоifasi uchun: Nafas shovqinlari. Bronxial shovqin va vezikulyar shovqin orasidagi faqrni toping

Yog‘lаr аlmаshinuvi
: Yog‘lаr hаm оrgаnizm uchun enеrgiya mаnbаi hisоblаnаdi. Оqsillаr vа uglеvоdlаr 
bilаn bir qаtоrdа yog‘lаr hаm hujаyrаlаr tаrkibigа kirаdi. Оrgаnizmgа kirgаn yog‘lаr hаzm kаnаlidа glisеrin vа 
yog‘ kislоtаlаrigа pаrchаlаnib, limfаgа so‘rilаdi. Bu vаqtdа glitsеrin vа yog‘kislоtаlаri ichаk shiliq pаrdаsi 
hujаyrаlаridаn o‘tаyotgаndа birbirigа birikib, оdаmgа xоs yog‘hоsil qilаdi. Bu yog‘оrgаnizm ehtiyojlаrini 
qоndirib, оshiqchаsi tеri оsti klеtchаtkаsidа, buyrаk аtrоfidа vа bоshqа ichki оrgаnlаrdа zаpаs bo‘lib 
to‘plаnаdi vа enеrgiya mаnbаi bo‘lib xizmаt qilаdi. А’zоlаr аtrоfidаgi yog‘ esа ulаrni shikаstlаnishdаn 
sаqlаydi.Bir kundа kаttа yoshli kishilаr оrgаnizmigа 100 g yog‘ kirishi kеrаk. 1gr yog‘ parchalanganda 9,3 kkal 
energiya ajraladi.
 
101. Kasalxona va poliklinikalarda bolalarga yordam berishda hamshiraning roli. Bolalarga 
tibbiy-profilaktika yordami tizimida klinik tekshiruvni tashkil etish (vazifalar, maqsadlar, 
tadbirlar). 
J: B
olalar poliklinikasi – 14 yoshgacha boʼlgan bolalarga tibbiy yordam koʼrsatadigan davolash-profilaktika 
muassasasi. Bolalar poliklinikasi bolalar kasalxonasi tarkibiga kirishi yoki mustaqil holda faoliyat koʼrsatishi 
hamda koʼp tarmoqli boʼlishi mumkin. Qishloq joylarda markaziy tuman kasalxonalari qoshidagi 
poliklinikalarda bolalar maslahatxonasi boʼladi. 

---

aniqlanadi. Gipotrofiyada uning darajasi, etiologiyasi va rivojlanish davri (boshlang'ich, progressivlangan, 
rekonvalessensiya) ko’rsatiladi. Qiyo’siy tashqisi. Birlamchi distrofiya oshqozon - ichak trakti tug'ma 
nuqsonlari va boshqa organlarning nuqsonlari natijasida kelib chiqqan, irsiy patologiya, MNSning organik 
zararlanishi, endokrin kasalliklar natijasida yuzaga kelgan ikkilamchi distrofiya bilan taqqoslanadi. Odatdagi 
terapiyadan davolanmaydigan oqir gipotrofiya holatlarida, shuningdek, paratrofiya va semizlikda, psixomotor 
rivojlanishdan orqada qolish bilan birga kelganda distrofiya ko’pincha ikkilamchi bo´ladi. Gipostaturani 
jismoniy rivojlanishdan keskin orqada qoladigan kasalliklar bilan taqqoslanadi, birinchi navbatda nanizm, 
konstitusional bo'yi pastlik.  Xondrodistrofiya, suyaklarning tug'ma mortligi yo’ki tubulopatiya tufayli 
rivojlangan noproporsional nanizm gipostaturadan skeletning qopol patologiyasi bilan farqlanadi, uni raxit 
bilan tushuntirib bo’lmaydi, ba'zida distrofiya bilan kechadi. Suyak rentgenogrammasi va fosfor-kalsiy 
almashinuvi ko’rsatgichi bu kasallikni iste'sno etadi.  Proporsional nanizm gipofizning zararlanishi (gipofizar 
nanizm) yo’ki nafas va yurak-qon tomir tizimining tugma patologiyasi tufayli rivojlanadi. Tug'ilganda kamdan-
kam uchraydi, odatda kech rivojlanadi. Nanizm bilan taqqoslash qiyin, organizm to'qimalarining STGga 
sezgirligini yo’qolishi bilan bog’liq. Bolalarda bu kasallikda tuhilgan vaqtda tana vazni va bo’yining past 
ko’rsatgichlari aniqlanadi, keyinchalik tana vazni va bo'yiga qo’sqilishi yaqqol bilinmaydi. Lekin distrofiyaning 
klinik va laborator belgilari kuzatilmaydi. Distrofiyaning davosi Davolash tadbirlari distrofiya turi va og’irlik 
darajasiga bogliq. Birinchi navbatda u etiologik omillarni bartaraf qilishni o'z ichiga oladi, kun tartibini tashkil 
qilish va bola uchun optimal atrof-muhit sharoitini yaratish. Dietoterapiya birinchi darajali gipotrofiyada 
ahamiyatga ega. Surunkali infeksiya o'choqlarini sanasiya qilish, yo'ldosh kasalliklarni davolash, ikkilamchi 
infeksiyalarni oldini olish, gipodinamiyaga qarshi kurashish muhim axamiyatga ega. Parvarishni tashkil qilish. I 
darajali gipotrofiyasi bor bolalar ularni yoshiga mos odatdagi kun tartibini o'zgartirmagan holda mahalla 
shifokori kuzatuvida uyda davolanadi. II va III darajali gipotrofiya bilan og'rigan bolalarni davolash 
shifoxonada olib boriladi, engil kun tartibiga rioya qilinadi: bolani barcha ortiqcha qo'zg'atuvchilardan 
(yoruglik, ovoz va boshqalar) chegaralash tavsiya etiladi. Bolani alohida boksda, optimal mikroklimat 
sharoitida (havo temperaturasi 27-30 S°, namligi 60-70%, xona tez-tez shamollatib turiladi); onasi bola bilan 
birga gospitalizasiya qilinadi. Sayr vaqtida bolani holda ko’tarish lozim, oyog' - qo'llari issiq bo’lishigani 
kuzatish kerak (isitgich, paypoq, qo'lqop ishlatiladi). Bemorning emosional tonusini oshirish uchun u bilan 
mayin, yumshoq muomalada bo’lishi kerak, massaj va gimnastikani qollash zarur. 125 III darajali 
gipotrofiyada, asosan mushak gipertonusida, massajni nihoyatda extiyotkorlik bilan o'tkazish lozim va faqat 
silash turi tavsiya qilinadi. Dietoterapiya Parhez distrofiyada rasional davoning asosini tashkil qiladi (birinchi 
navbatda gipotrofiya).