Oliy matematika asoslari

2 — 5 1 3
7
17
1(
www.Orbita.Uz kutubxonas

---

п\ и ни hv 
vh
.'UU
i
х < с а ,
— а < * , я ън и — х  <С о.
п\ м
hi
I l.i г и ж а д а
л: > 0 б у л г а н д а \х \ = х < а ,  
х <С0 б у л г а н д а \х\  = — х < а
Оулади, у л а р д а н
1*1 < а
б у л и ши ке л иб ч ик а ди .
Ш у н д а й к и л и б
| * | < с а о — а < . х < . а
б у л и ш и к у р с ат ил д и .
Х а к и к и й сонн инг а б с о л ю т к и йм а т и ё р д а м и д а т у г р и ч и з и к д а икки 
н у к т а о р а с и д а г и м а с о ф а т у шу н ч а с и ки р и т и л а д и .
А й т а й л и к , х ва у  х а к и к и й с он л а р т у г р и ч и з и к д а А { х )  ва В (у) 
н у к т а л а р н и т а с в и р л а с и н .
Ушб у
I * — 1/1
м и к д о р А ( х ) , В ( у)  н у к т а л а р о р а с и д а г и м а с о ф а д е й и л а ди ва р (х, у)  
к а б и б е л г и л а н а д и :
р(х, у )
=
 
\ х — у \ .
3 - § .
Текисл икд а Д е к а р т х д м д а к,утб 
к о о р д и н а т а л а р сист емаси
М а з к у р б об н и н г 2- § ид а х а р бир * х а к и к и й сон ( х б R )  с о н л а р уки-
д а б ит т а н у к та н и т а с в и р л а ш и н и а йт дик. О д а т д а бу х  сон шу н у к т а -
нинг к о о р д и н а т а с и д ей и л а д и .
Х а к и к и й с о н л а р т у п л а м и R  нинг г ео ме т р и к т а с в и р и с о н л а р у к и д а н
иб орат .
Энди R X R  Д е к а р т к у п а й т м а н и к а р а й л и к . М а ъ л у м к и бу т у п л а м
(ж, у )  ж у ф т л и к л а р д а н ( x E R , y d R )  т а ш к и л т опг а н:
R X /? = {(*, у ) - x £ R , y £ R ) .
Б у т у п л а м н и н г г е ом е тр и к т а с в и р и т е к и с л и к б у ла д и.
Т е к и с л и к д а г е ом е тр и к о б ъ е к т л а р н и у р г а н и ш учун у н д а Д е к а р т
к о о р д и н а т а л а р и с ис т е ма с и т у ш у н ч а с и к и р и т ил а д и .
Т ек и с л и к д а у з а р о п е р п е н ди к у л я р б у л г а н икки т у г р и чизик ни 
о л а й л и к . У л а р д а н бири г о р и з о н та л , иккинчиси в е р т ик а л ж о й л а ш с и н
(5- ч и з м а ) .
Б у т у г р и ч и з и к л а р н и н г к е с и ш г а н н у к та с и н и О х а р ф и б ил а н
б е л г и л а б , уни к о о р д и н а т а б оши д ей м из . О н у к т а г о р и з о н т а л т у г р и
ч и з и к н и икки к и с м г а а ж р а т и б , у л а р д а н унг т о мо н д а г и с и н и м у с ба т
й у н а л и ш , чап т о м о н д а г и си н и э с а м а н ф и й й у н а л и ш д е б к а р а й м и з .

---

Ш у н г а у х ш а ш О н у к та в е р т ик а л т у г р и ч и з и к н и х а м икки к и с м г а
а ж р а т а д и . Ю к о р и д а г и кисми м у с б а т й у н а л и ш д а , п а с т д а г и кисми 
м а нф и й й у н а л и ш д а д еб к а р а й м и з (5- ч и з м а д а м у с ба т й у н а л и ш л а р
с т р е л к а л а р ё р д а м и д а к у р с а т и л г а н ) .
О д а т д а г ор из о н та л ч и з и к О Х  у к и ёки а б с ц и с с а у ц и , в е рт ик а л 
ч и з и к O Y  у к и ёки ордината у ц и  д ей и л а д и . Аб сц и с с а ва о р д и н а т а
у к л а р и координат а у ц л а р и  д е й и л а д и .
К о о р д и н а т а у к л а р и т екис л ик ни т у р т т а ч о р а к к а а ж р а т а д и . Бу 
ч о р а к л а р 5- ч и з м а д а к у р с а т и л г а н т а р т и б д а н о м е р л а н а д и .