Oliy o’quv yurtida ta’lim olayotgan talabalar yuqori malakali mutaxssis bo’lishlari uchun nazariy bilim olish bilan birga amaliy bilimlarni ham o’zlashtirishlari kerak

13-mavzu. Ma'lumotlami umumlashtirish va ishlab chiqarish hisobotini tayyorlash.
Hisobotlarni tuzish va ularni tegishli nazorat organlariga taqdim etish bu buxgalteriya hisobining asosiy vazifasiga kiradi. Buxgalteriya hisobini yuritishning asosiy maqsadi ma’lum bir xo‘jalik subyektining barcha xo‘jalik muomalalarini rasmiy ravishda hisobda aks ettirish va ma’lum bir davrlarda foydalanuvchilarga zaruriy ma’lumotlarni berish hisoblanadi.
Buxgalteriya balansi moliyaviy hisobotning asosiy shakllaridan biri hisoblanadi. U korxona mablag‘larini guruhlash va tarkibini pul bahosida aks ettirish hamda pul mablag‘larini, ularni hosil etish manbalarini muayyan sanaga joylashtirish usulidan iborat.
Shunday qilib, buxgalteriya balansi quyidagi elementlarni o‘z ichiga oladi:
- korxona egalik qiladigan vositalarni aks ettiruvchi aktivlar;
- korxona tasarrufidagi o‘z sarmoyasi;
- keyinchalik belgilanishi bo‘yicha qaytarilishi lozim bo‘lgan aktivlarni sotib olish, hosil qilish natijasida yuzaga kelgan majburiyatlar.
Buxgalteriya balansi hisobot kuniga korxona mulkining tarkibi (aktivda) va uning shakllanish manbalarini (passivda) ko‘rsatadi.
Balans “teng bo‘lgan” aktiv va passivdan iborat bo‘ladi. Balans aktivi davr boshiga ham, oxiriga ham balans passiviga teng bo‘lishi kerak. Balansda “tengsizlik” bo‘lishi shuni bildiradiki, buxgalteriya hisobida xatoliklarga yo‘l qo‘yilgan va buxgalter bu xatoliklarni topib, tuzatishi lozim. Shu sababli balans tuzishdan oldin analitik schyotlarning oborotlari va hisobot davri oxiridagi qoldiqlarini Bosh kitobdagi sintetik schyotlarning oborotlari va hisobot davri oxiridagi qoldiqlari bilan solishtirib chiqish lozim.

1

2

3

4

5

6

7

8