Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi o‘zbekiston respublikаsi rаqаmli texnologiyalаr vаzirligi o. O. Zaripov, M. O. Atajonov
Sinusoidalli tok zanjirlarida reaktiv quvvatni o‘lchash
Download 2.61 Mb. Pdf ko'rish
|
64d5b5c1e8544 4-Monografiya. REAKTIV QUVVAT. 2-qism
4.2. Sinusoidalli tok zanjirlarida reaktiv quvvatni o‘lchash
Reaktiv quvvatni reaktivli (VAr) volt-amperlarda o‘lchash mumkin, huddi shunday uch fazali o‘zgaruvchan tok zanjirlardagilarda ham bir fazalardagi kabi aniqlanish mumkin. Reaktiv quvvatni elektrdinamikli yoki ferrodinamikli tizimda o‘lchanadi, tok va kuchlanishning oralig‘ida faza bo‘yicha sinus burchak siljishiga ularning aylanish momenti proporsional. Reaktiv quvvatni bir fazali o‘zgaruvchan tokli zanjirlarda ulash uchun o’lchov asboblari bizda yaratilmaydi. Ayrim reaktiv quvvatni ulash bir fazali zanjirlarda vattmetrlar bilan o‘lchanadi, ularda suniy (ravishda) usulda tok va kuchlanish orasida faza bo‘yicha π/2 burchakka siljish ta’minlanadi. Bu holda aylanuvchi moment M reaktiv quvvatga proporsionaldir: bu yerda k - proporsionallik koeffitsienti. Uch fazali zanjirlarda reaktiv quvvatni oddiy bir fazali vattmetrlarda o‘lchanishi mumkin, maxsus sxemalarda uch fazali zanjirga ulangan holda. Reaktiv quvvatni o‘lchashning bir necha usullari mavjud. Bir fazali elektrdinamik vattmetrni bitta asbob usulida 4.12- rasmda ko‘rsatilgan sxema bo‘yicha uch fazali zanjirga ulanadi. Vektorli diagrammalardan ko‘rinib turibdiki, faza kuchlanishi UA o‘rniga liniya - UBC - qo‘llaniladi, u UA dan π/2 burchakka kechikadi. Bu holatda vattmetr quyidagini ko‘rsatadi. Chunki uch fazali simmetrik zanjirlarda reaktiv quvvat u holda . Uch fazali tizimda eng kichik nosimmetrik ham etarlicha katta xatoliklarga olib kelishi mumkin, buning natijasida bu usul amaliyotda odatda ko‘llanilmaydi. Ikki asbobda reaktiv quvvatni o‘lchashda ikkita bir fazali vattmetrlarda o‘lchanadi, 4.13-rasmda ko‘rsatilgan sxema bo‘yicha ulanadi. Bu usul uch simli uch fazali zanjirlarda qo‘llaniladi. Nolli nuqta yo‘qligida vattmetrlarni, suniy nolli nuqtaga ulanadi, u vattmetrlarning 61 o‘z qarshiliklari orqali tashkil topadi va qo‘shimcha ulanadigan aktiv qarshiligi. Vattmetrlar quvvatning quyidagi qiymatini ko‘rsatadi: 4.13-rasm. Reaktiv quvvatni bitta asbobda ulash uchun vektorli diagramma sxemasi 4.14-rasm. Reaktiv quvvatni ikki asbobda o‘lchash usulida va uning vektorli diagrammasi Vattmetrlar ko‘rsatgichlari yig‘indisi: Chunki , u holda . 3 2 cos ) cos( , 2 f f c A c A w I U I U I U P 62 Bu ifoda kuchlanishlar simmetrik bo‘lganida adolatli. Yuklamalar toki simmetrikli huddi shunday nosimmetrikli bo‘lishi mumkin. Uch asbobli usulda uchta vattmetrlarni to‘rt o‘tkazgichli uch fazali zanjirlarda qo‘llash nazarda tutiladi. Vattmetrlar ulanish sxemasi 4.14. rasmda ko‘rsatilgan. Bu usul simmetrik va nosimmetrik tizimda reaktiv quvvat toklarini o‘lchash imkonini yaratadi. Uch asbobli usulda vattmetrlar ko‘rsatgichlari yig‘indisi: Bu holatda reaktiv quvvatni vattmetr ko‘rsatgichlari yig‘indilarini ga bo‘lish bilan aniqlanadi: Ishlab chiqarilayotgan uch elementli vattmetrlar ga bo‘linishi ularning shkalalari darajalanishida hisobga olingan. Download 2.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling