Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirmgi b. Yu. Xodiyev, D. S. Qgsimova korporativ

1 Рудык Н.Б. Семенкова E.B. Рынок корпоративного контроля: Слияния, 
жесткие поглощения и выкупы долговым финансированием. — М.: Финансы 
и статистика, 2000, с. 43—58; Хошимов А.А. Корпоратив бошкдоув шаклидаги 
тузилмаларнинг ривожланиш истщболлари. - Т.: Фан, 2003.
2 Уильямсон О.И. Вертикальная интеграция производства: Соображения 
по поводу неудач рынка. / Пер. с англ. / / Теория фирмы / Под ред. Гачьперина
В.М. — СПб., Экономическая школа, 1995, с. 33-53.
3 Микрюков В.Ю. Теория взаимодействия экономических субъектов. — 
М.: Вузовская книга, 1999.

---

guruhlari va xoldinglardan tashqari, pulsiz hisob-kitoblar tizimlari va 
shartnomalari orqali bog‘liq ishlab chiqaruvchilar guruhlarini ko‘rib 
chiqishi bejiz emas. 0 ‘xshash tamoyil bir qator boshqa ishlarda ham 
qo‘llanadi — bunda korporatsiyalar hamkorlik va qo‘shma rejalashtirish 
shakllari sifatida ко‘rib chiqiladi, bular uzoq muddatli shartnoma 
munosabatlari, moliyaviy va tijorat xizmatlarini ko‘rsatish, ijara va 
franchayzing, kapitallardagi ishtirok (xolding), moliyaviy-sanoat guruh­
lari, tadbirkorlik ittifoqlari va kompaniyalarning vaqtinchalik birlash- 
malariL. Kc^oratsiyalar mstitusional nazariyalari yoki agentlar koalisiyasi 
tarzida tashkil etilgan prinsipallar va agentlaming munosabatlari tizimlari 
sifatida ko'rib chiqilishi mumkin2. Mazkur yondashishlar yuridik shaxs 
organlarining tarkibi mavjud bo‘lmagan, direktorlar ularning agentlari 
sifatida ko‘rib chiqiladigan umumiy huquq mamlakatlaridagi кофо- 
ratsiya tushunchasiga bog‘liq. Ammo bunday yondashish кофога181уа1аг 
birlashmalarini tahlil qilishda qo‘llanishi mumkin. Aynan shuni tashki- 
lotlar iqtisodiyoti nazariyasi ko'pgina qoidalari to ‘g‘risida aytish 
mumkin.
Zamonaviy yondashishlardan biri bank кофога181уа1аг1 faoliyatining 
iqtisodiy asosi sifatida kapitallar yuritilishi va evolyutsiyasi shaklini 
tahlil qilishdir. Shuning uchun, moliyaviy kapital konsepsiyalari ishlab 
chiqilayapti. Ushbu konsepsiya R. Gilferding tomonidan kiritilgan va 
bank kapitali, haqiqatda sanoat kapitaliga aylanuvchi pul shaklidagi 
kapital, hamda moliyaviy-sanoat kapitalining eng yangi nazariyasi deb 
tushunilgan3 . Bunday konsepsiya tarkibiga banklar va sanoat кофо- 
ratsiyalari kiruvchi koфoratsiyalami tahlil qilish imkonini beradi. Bu 
esa, moliyaviy-sanoat kapitalini iqtisodiy-tashkiliy shakli moliyaviy- 
sanoat guruhi degan ma’noni bildiradi. Mazkur nazariya doirasida 
кофогаЫуа shakllanishiga bog'liq to'rtta asosiy iqtisodiy jarayonlar 
belgilanadi: 1) kapitalning to‘planishi, 2) kapitalning markazlashtirilishi,
3) ishlab chiqarishning jamlanishi, 4) кофога